نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 استادیار گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
چکیده
مباحث مربوط به زن، جنسیت و امتدادهای اجتماعی آن چالشِ تاریخی جهان اسلام بوده و هست و رویکردهای مختلف فکری و اجتماعی که هریک مبتنی بر نظام‌های معنایی خاصی هستند. در یک واکاوی کلان‌نگر می‌توان ردپایی از دو نظام معنایی عمده اسلام و تجدد در پس زمینه این رویکردها مشاهده نمود. پژوهش حاضر درصدد مطالعه این رویکردها و تحلیل نظام‌های معنایی آنها و صورتبندی رویکردهای معطوف به جنسیت در چارچوب جهان‌های اجتماعی می‌باشد. این پژوهش در زمره تحقیقات کاربردی بوده و و به لحاظ روشی در حیطه تحقیقات کیفی دسته‌بندی می‌گردد. چارچوب مفهومی مطالعه حاضر، نظریه جهان‌های اجتماعی و روش به کار گرفته شده برای شناخت نحوه تکوین این گفتمان‌ها در ساحت نظری و اجتماعی جامعه ایران، روش شناسی بنیادین می‌باشد. براساس یافته‌های این پژوهش، ذات‌انگاری جنسیتی، امتدادِ اجتماعی جنسیت، نظام‌سازی اجتماعی مبتنی بر زوجیت و جنسیت به‌مثابه ظرفیت وجودی، از مهمترین مولفه‌های نظریه اسلامی جنسیت بوده و فقه جواهری و حکمت متعالیه زمینه وجود معرفتی آن و تحولات اجتماعی و سیاسی عصر مشروطه و نیز انقلاب اسلامی ایران به عنوان زمینه‌های وجودی غیرمعرفتی این جهان اجتماعی در ایران می‌باشند. همچنین برساخت‌گرایی جنسیتی، فراجنسیت‌گرایی، جنسیت به مثابه امر سیّال، جنسیت به عنوان ابزار سلطه و نفی امتدادهای اجتماعی جنسیت از مولفه‌های محوری نظریه فمینیستی جنسیت بوده و تفکرات فمینیستی در غرب و جریان فکری نواعتزال و روشنفکری در جوامع اسلامی به عنوان برخی از زمینه‌های وجودی معرفتی و تفاوت‌های حقوقی زن و مرد در قوانین ایران به عنوان زمینه‌های وجود غیرمعرفتی این جهان اجتماعی در ایران بودند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Gender and Contemporary Social Worlds
نویسندگان [English]
- hamid parsania 1
- abolfazl eghbali 2
1 Professor of Sociology, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 alzahra universityAssistant Professor, Department of Women and Family Studies, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
Discussions related to women, gender, and their social extensions have been and are a historical challenge for the Islamic world, and various intellectual and social approaches, each based on specific semantic systems, have taken positions on this question. In a macroscopic analysis, traces of the two major semantic systems of Islam and modernity can be observed in the background of these approaches. The present study seeks to study these approaches, analyze their semantic systems, and formulate approaches focused on gender within the framework of social worlds. This research is an applied research and is classified in terms of methodology in the field of qualitative research. The conceptual framework of the present study, the theory of social worlds, and the method used to understand the development of these discourses in the theoretical and social spheres of Iranian society, are fundamental methodologies. Based on the findings of this research, gender essentialism, the social extension of gender, social systematization based on couplehood, and gender as an existential capacity are among the most important components of Islamic gender theory, and Javaheri jurisprudence and transcendental wisdom are the context of its epistemological existence, and the social and political developments of the Constitutional Era and the Islamic Revolution of Iran are the non-cognitive existential contexts of this social world in Iran. Also, gender constructionism, transsexualism, gender as a fluid matter, gender as a tool of domination, and the negation of the social extensions of gender are among the central components of feminist gender theory, and feminist thoughts in the West and the neo-religionist and intellectual movement in Islamic societies are some of the epistemological existential contexts, and the legal differences between men and women in Iranian laws and the political developments in the country in the 1970s are the non-cognitive existential contexts of this social world in Iran.
کلیدواژه‌ها [English]
- Gender
- Social Worlds
- Islam
- Modernity
- Fundamental Methodology
)