سنتهای فکری و تاریخی و تمدنی تفکر اجتماعی مسلمین
طیبه محمدی کیا
چکیده
غزالی را باید با نقشهای متفاوت وی در جهان دانش و سیاست بازشناخت؛ نقشهایی که بسیار تاثیرگزار و تاریخ ساز بودهاند. تجربههای منحصر به فرد غزالی از او آثاری ویژه در دسترس جهان دانش قراردادهاست که گاهی متناقض و ناهمخوان بهنظر میرسد. (پرسش) در این پژوهش پرسش از چندوچون نگاه غزالی به سیاست است. (فرضیه) در پاسخ باید گفت وی روشی نوین ...
بیشتر
غزالی را باید با نقشهای متفاوت وی در جهان دانش و سیاست بازشناخت؛ نقشهایی که بسیار تاثیرگزار و تاریخ ساز بودهاند. تجربههای منحصر به فرد غزالی از او آثاری ویژه در دسترس جهان دانش قراردادهاست که گاهی متناقض و ناهمخوان بهنظر میرسد. (پرسش) در این پژوهش پرسش از چندوچون نگاه غزالی به سیاست است. (فرضیه) در پاسخ باید گفت وی روشی نوین جهت فهم معارف دینی و نیز ارتباط دین و سیاست فراچنگ می آورد و توجه به باطن را باید نقطه ثقل تغییر نگرش غزالی دانست که از او چهره ای دیگرگون را به نمایش مینهد. دل نهادن غزالی در گرو «دل» بهمثابه گرانترین بخش جان آدمی صرفا کشفی شخصی نبود بلکه او کوشید دل را به جهان اجتماع و سیاست راه دهد و از چشم دل به غوغای قدرت بنگرد. (یافته ها) غزالی فقیه جامه صوفیانه برتن میپوشد و با هجرتی درونی و بیرونی از جهان سیاست به انزوای باطن کوچید و رویه ای متفاوت، مبتنی بر باطن اندیشی، را در اندیشه سیاسی پس از خود در میان اندیشمندان مسلمان بنیان نهاد. غزالی این طرح نو را با ارائه تعریفی از توامانی سیاست و نبوت آغاز نمود و به شرح جایگاه «دل» در شان پیامبری و زمامداری همت گمارد. نوشتار این مهم را در ارتباط میان سیاست، نبوت و باطنگرایی می پژوهد.
علی اکبر علیخانی
چکیده
عمر تلمسانی سومین رهبر جماعت اخوان المسلمین بود که نقش زیادی در گذار این جنبش به دموکراسی ایفا کرد. هدف این مقاله، تبیین مهمترین دیدگاه های سیاسی اجتماعی تلمسانی، و نشان دادن میزان تأثیرگذاری او بر جنبش اخوان المسلمین در وارد کردن این جنبش به فرایندهای دموکراتیک است. اهمیت اندیشه و عملکرد تلمسانی از آنجا بیشتر روشن می شود که اخوان ...
بیشتر
عمر تلمسانی سومین رهبر جماعت اخوان المسلمین بود که نقش زیادی در گذار این جنبش به دموکراسی ایفا کرد. هدف این مقاله، تبیین مهمترین دیدگاه های سیاسی اجتماعی تلمسانی، و نشان دادن میزان تأثیرگذاری او بر جنبش اخوان المسلمین در وارد کردن این جنبش به فرایندهای دموکراتیک است. اهمیت اندیشه و عملکرد تلمسانی از آنجا بیشتر روشن می شود که اخوان ورود به فرایندهای دموکراسی را نامشروع و غیرمجاز می دانست و حسن البناء موسس و اولین رهبر این جنبش نیز بر آن تأکید کرده بود. روش استفاده در این تحقیق «تحلیل محتوای کیفی» بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد تلمسانی نخست به تبیین مبانی و توجیهات نظری برای سازگاری اسلام با اصول دموکراتیک پرداخت، سپس اقدامات ساختاری برای این گذار در جنبش انجام داد و پس از آن تلاش کرد به چالش ها و مخالفت های داخل اخوان و مخالفان بیرونیِ آن پاسخ دهد. یافته های مقاله در دو بخش اصلی نخست دیدگاه های سیاسی اجتماعی تلمسانی که مبنا و منشأ حرکت و اقدامات اوست را روشن می کند و بخش دوم به اقدامات او در جنبش اخوان می پردازد که بازخوانی دموکراتیک این جنبش و اقدامات عملی او در وارد کردن اخوان المسلمین در رقابت های حزبی، و تعامل و گفتگو با معاندان و مخالفانِ این جنبش است. اندیشه و اقدام مهم دیگر تلمسانی، قداست زدایی از حکومت و حاکمان اسلامی، و زمینی کردن آنها بود که نقدپذیر بودن آنها را ممکن را می کرد.