نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سیده سعیده غروی

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه قم

چکیده

تفسیر به معنای کشف مفاد استعمالی و بیان مراد خداوند از آیات قرآن، متوقف بر اموری است که از سوی مفسران تعیین شده است. «عقل» و «ادراکات عقلی» از این موارد است که از سوی بعضی، از مهمترین منابع تفسیری بشمار می‌رود. این نوشتار که با هدف بررسی نقش عقل در فهم آیات از منظر آیه الله فاضل نگاشته شده، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی مبانی تفسیری و فقهی ایشان در تبیین آیات الاحکام و نیز آراء فقهی و اصولی آن عالم اصولی به رشته تحریر در آمده است. حاصل این بررسی آن است که عقل و دریافت عقلی در اثبات قرآن کریم در دو عرصه بیرونی و درون متنی کاربرد دارد. اثبات اعجاز و حجیت بخشی به آن و مطابقت آن با اصول عقلی از منظر بیرونی؛ و فهم و درک محتوای آیات در نگرش درون متنی بر منبعیت عقل در مبانی تفسیری حکایت دارد. از سوی دیگر آیه الله فاضل، عقل را یکی از ارکان تفسیر می‌داند، که در کنار ظواهر آیات و بیان معصومین از اصول بنیادین علم تفسیر بشمار می‌رود. این رکن هر چند از نظر اعتبار ذاتی متاخر از دو رکن پیشگفته است، اما در مقام عمل و در جهت فهم و مفاهمه، مقدم بر آن دو می‌باشد. ایشان با وجود اعتقاد به ظواهر آیات، عدم مخالفت با قرینه عقلی را شرط صحت ظواهر می‌داند و گاه با حکم عقل، ظاهر آیات را بی اثر در فهم مراد الهی می‌خواند.

کلیدواژه‌ها

• اصول تفسیر
• مبانی تفسیر
• عقل
• منبعیت عقل
• آیه الله فاضل

عنوان مقاله [English]

The place of reason in interpretation from the perspective of Ayatollah Fazel Lankarani

نویسنده [English]

• Seyede Saeedeh Gharavi

Assistant professor at the University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

Origin of Intellect in interpretation from the perspective of Ayatollah Fazel Lankarani
Abstract

Interpretation means discovering the practical substance and expressing God's intention from the verses of the holy Qur'an, depending on matters that have been determined by the commentators, although in some cases they are in dispute. "Intellect" and "rational perceptions" are among the cases that are considered to be the most important sources of interpretation by some people and by others , do not have the necessary competence to understand the divine meaning.
This article is devoted to examining the views of the contemporary Quranic scholar Ayatollah Fazel in this regard. From this perspective, the correct interpretation is based on the three main elements of "appearance of verses", "expression of the infallibles" and " Intellect". Ayatollah Fazel considers "intellect" in the discovery of the divine meaning to be prior to the first two pillars, calling it a definite symmetry of verses, which on the one hand sometimes rules the non-appearance of the word in understanding the divine meaning, and on the other hand, it considers the Intermediary evaluation of narrations and its validation to be on conditional of
rational ruling.

کلیدواژه‌ها [English]

• Principles of interpretation
• bases of interpretation
• intellect
• Origin of intellect
• Ayatollah Fazel