کاربردیسازی تجربی دانش اجتماعی مسلمین
محمد یاری بیگی؛ محمد سیدغراب؛ مهدی وحیدی اصل
چکیده
اهتمام به پژوهش در حوزه مطالعات دین نه تنها روند رو به کاهشی را طی نکرده است بلکه شاهد رشد کمی و کیفی این تحقیقات بویژه تحقیق پیرامون انواع، میزان و تغییرات دینداری در دهههای اخیر هستیم. در این میان یکی از اساسیترین چالشها در حوزه مطالعات دینداری طراحی شاخصهای متناسب با بسترهای فرهنگی، تاریخی و اجتماعی است. هرچند در ایران نیز ...
بیشتر
اهتمام به پژوهش در حوزه مطالعات دین نه تنها روند رو به کاهشی را طی نکرده است بلکه شاهد رشد کمی و کیفی این تحقیقات بویژه تحقیق پیرامون انواع، میزان و تغییرات دینداری در دهههای اخیر هستیم. در این میان یکی از اساسیترین چالشها در حوزه مطالعات دینداری طراحی شاخصهای متناسب با بسترهای فرهنگی، تاریخی و اجتماعی است. هرچند در ایران نیز در دو دهه اخیر کوششهای ثمربخشی در این زمینه صورت گرفته است؛ اما همچنان شاخصهای طراحی شده نتوانستهاند مقبولیت و کاربردی عمومی بدست آورند. از سوی دیگر دین و دینداری را میتوان در سه بُعد معرفتی، گرایشی یا عاطفی و رفتاری دستهبندی و مطالعه کرد. در مطالعاتی که به ارائه شاخص پیرامون دینداری پرداختهاند، تلاش برای ارائه شاخص در همه ابعاد سهگانه، از دقت و توجه کافی به جزئیات در هر یک از این ابعاد ذکر شده کاسته است. بنابراین نیاز به پرداخت تفصیلیتر پیرامون هریک از این ابعاد در مباحث مربوط به دینداری احساس میشود. بدین جهت هدف مقاله حاضر نیز ارائه شاخصهایی بومی با تاکید بر بعد معرفتی دینداری است. در این پژوهش از طریق مطالعات نظری، 81 شاخص برای سنجش دینداری احصا شدند و طی بیست مصاحبه مورد ارزیابی و تطبیق قرار گرفتند. سپس 23 شاخص مهمتر و پربسامدتر ذیل 6 محور تشخیص داده شدند که میتوانند به عنوان شاخصی برای اندازهگیری دینداری معرفتی در جوامع آماری مختلف استفاده شوند. این محورها عبارتند از: «نگرش به دین»، «انتظار از دین»، «مبانی معرفتشناختی»، «مبانی انسانشناختی»، «معنا و غایت زندگی»، «درک انسان از مبانی اخلاقی».
کاربردیسازی تجربی دانش اجتماعی مسلمین
شهروز شریعتی؛ علی نعمتپور
چکیده
با ورود کنشگران و سازمانهای غیردولتی به عرصۀ جهانی و نقشآفرینی آنها بعد از جنگ سرد، تغییرات مهمی در فهم دیپلماسی و نقش آن در نظامهای جهانی به وجود آمده است. این پژوهش با بررسی منابع قدرت دیپلماسی در آموزههای شیعی تلاش کرده است تا ضمن تبیین ابعاد مفهوم «دیپلماسی مبتنیبر ایمان» چگونگی پیشبرد اهداف دیپلماتیک را با استفاده ...
بیشتر
با ورود کنشگران و سازمانهای غیردولتی به عرصۀ جهانی و نقشآفرینی آنها بعد از جنگ سرد، تغییرات مهمی در فهم دیپلماسی و نقش آن در نظامهای جهانی به وجود آمده است. این پژوهش با بررسی منابع قدرت دیپلماسی در آموزههای شیعی تلاش کرده است تا ضمن تبیین ابعاد مفهوم «دیپلماسی مبتنیبر ایمان» چگونگی پیشبرد اهداف دیپلماتیک را با استفاده از ظرفیت تشیع بهعنوان یک بازیگر غیردولتی ورای مرزهای ملی و با تأکید بر ظرفیت موازنهسازی نشان دهد. مقاله در پی یافتن پاسخ به این پرسش نظری است که ظرفیت نهاد شیعه بهعنوان یک کنشگر و «بازیگر غیردولتی» (NSA)چگونه در پیشبرد اهداف و برنامههای پیروان این مذهب عمل میکند؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه آزموده میشود که دیپلماسی مبتنیبر ایمانِ مذهب تشیع، به کمک اجماع عمومی پیروان بر سر اصول و بنیانهای مشترک ایمانی و با بهرهگیری توامان از سه گونه دیپلماسی «مبادلهای»، «حمایتی» و «فرهنگی» برای دستیابی به اهداف مشترک شیعیان در ایجاد موازنه با اجتماعات رقیب، ظرفیتسازی میکند. در این پژوهش همچنین با مطالعۀ کتابخانهای، اسنادی و مدارک علمی تلاش میشود تا دیپلماسی شیعه در جهان معاصر به «روش تفسیری» تبیین شود. یافتههای این مقاله با یادآوری این نکته که دیپلماسی مبتنیبر ایمان در تحولات آیندۀ نظام بینالمللی نقش بسیار مهمی ایفا خواهد کرد، نشان میدهد نهاد تشیع با استفاده از منابع و ظرفیت دیپلماسی مبتنیبر ایمان خود میتواند نفوذ خود را به صورت توامان در سطوح فروملی و ورای مرزهای ملی گسترش دهد و در جهان پیرامونی خود موازنهسازیهای نیرومندی را ایجاد کند. یافتههای این پژوهش همچنین با تأکید بر مبانی مشترک عقیدتی ـ سیاسی در فرهنگ سیاسی شیعه نشان میدهد این نگرشهای ایمانی موجب افزایش قدرت کنشگری و انسجام شیعیان میشود و ظرفیت مهمی را برای جمهوری اسلامی ایران بهعنوان کشوری با اکثریت شیعی فراهم میکند.
کاربردیسازی تجربی دانش اجتماعی مسلمین
اصغر مولائی
چکیده
موضوع هنر و زیبایی و زیبایی شناسی از گذشته های دور تا کنون به عنوان یکی از ابعاد مهم زندگی انسانها و بعد مهمی از فلسفه، مورد توجه عام و خاص بوده است . رویکرد فلسفی در زیباییشناسی به بررسی چیستی، چرایی، ریشهها، علل و ضرورتها و تحلیل آن-ها، موضوع میپردازد. هدف این مقاله تبیین باید و نبایدهای زیبایی شناسی در معماری اسلامی از منظر فقهی ...
بیشتر
موضوع هنر و زیبایی و زیبایی شناسی از گذشته های دور تا کنون به عنوان یکی از ابعاد مهم زندگی انسانها و بعد مهمی از فلسفه، مورد توجه عام و خاص بوده است . رویکرد فلسفی در زیباییشناسی به بررسی چیستی، چرایی، ریشهها، علل و ضرورتها و تحلیل آن-ها، موضوع میپردازد. هدف این مقاله تبیین باید و نبایدهای زیبایی شناسی در معماری اسلامی از منظر فقهی و اخلاق اسلامی است که با روش پژوهش تحلیل محتوای متون نیز استدلال منطقی و شیوه های اسنادی و کتابخانهای انجام میشود. زیبایی شناسی از منظر اسلام را میتوان از دو جنبه فقهی و اخلاقی مورد واکاوی قرار داد. از جنبه فقهی و احکام اسلامی نباید در هر اقدام و عملی حقوقی از خداوند، خویشتن، سایر انسانها و خلقت زیست محیطی تضییع شود. این امر ممکن است در مصادیق گوناگونی مانند سوء استفاده از قوانین و مقررات در احداث ابنیه، نپرداختن وجوهات شرعیه و حقوق محرومان، عدم توجه به جایگاه عبادت و فضای عبادی در بناهای به ظاهر زیبا، فراهم آوردن بستر و فضای گناه، ضرر رساندن به سایر افراد و همسایگان و طبیعت نمودار شود. از جنبه اخلاقی نیز انسان از پرداختن صرف به ظاهر و زیباسازی بنا و فضا و بی توجهی به سایر ابعاد مانند تواضع، کمک به نیازمندان، یاد معاد و رضای خداوند، منع شده و نیز افراط و تفریط در زیبایی و اراستن بیش از حد بنا و فضا برای امور دنیوی علاوه بر آثار و تبعات مذکور ممکن است موجب رشک برانگیزی و حسرت دیگران منجر شود.