نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
وجوب مقاومت در برابر دشمنان برای دفاع از کیان و استقلال سرزمین‌های اسلامی، مورد اتفاق علمای شیعه و سنی است و فقهای بزرگ اسلام در آثار فقهی خود از جمله در مبحث جهاد بدان پرداخته‌اند. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که استقلال مسلمین در سرزمین‌های اسلامی در معرض هجوم دشمنان واقع شده بیشتر موردتوجه علمای اسلام قرار گرفته و فقها از طریق صدور رسالهها، بیانیهها و فتاوای جهادیه بدان پرداخته‌اند. سیدعلی طباطبایی حائری معروف به صاحب ریاض ازجمله فقهای بزرگ اسلام است که بیش از هر چیز به حفظ دیانت و استقلال جوامع اسلامی در تمام عرصههای اجتماعی و سیاسی می‌اندیشید. هدف این تحقیق بررسی اندیشه و رفتار سیاسی صاحب ریاض و چگونگی مواجهه ایشان با بحران‌هایی است که با هدایت قدرت‌های استعماری، استقلال ایران و سایر کشورهای اسلامی را تهدید می‌کرد. رقابت قدرت‌های استعماری بر سر توسعه مستعمرات خویش، تجاوز روس‌ها علیه ایران و ظهور فرقه‌های انحرافی مذهبی که با حمایت استعمار، اتحاد و انسجام جوامع اسلامی را هدف قرار داده بود از مهم‌ترین بحران‌هایی است که در آن دوره کشورهای اسلامی با آنها درگیر شده بودند. گفتار حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌ای و توصیف و تحلیل مبانی اندیشگانی سیدعلی طباطبایی، راهبرد صاحب ریاض را برای مقابله با بحران‌های پیش‌گفته و حفظ استقلال و رهایی جوامع اسلامی از سلطه استعمار بررسی می‌کند. نتایج تحقیق، راهبرد مقاومت و جهاد علیه قدرت‌های استعماری را مورد تأکید قرار می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Jihad and Resistance: The Strategy of Seyyed Ali Tabatabei in Facing Colonialism
نویسنده [English]
- Mohammad Malekzadeh
Assistant Professor of the Islamic Research Institute for Calture and Thought, Tehran, Iran.
چکیده [English]
Shia and Sunni scholars unanimously emphasize the necessity of defending the independence of Islamic lands, a principle deeply rooted in Islamic jurisprudence, particularly in discussions on jihad. This issue has garnered heightened attention in situations where the sovereignty of Muslim territories faces external threats. Islamic jurists have historically addressed such challenges through the issuance of treatises, statements, and jihadi fatwas. Seyyed Ali Tabatabaei, a prominent Islamic jurist, prioritized the preservation of religion and the independence of Islamic societies across social and political domains. This study aims to analyze Tabatabaei’s political thought and strategies in confronting crises that endangered the autonomy of Iran and other Islamic nations under colonial pressures. Key crises included the rivalry among colonial powers for territorial expansion, Russian aggression against Iran, and the emergence of deviant religious sects supported by colonial forces, which threatened the unity and cohesion of Islamic societies. Using a descriptive-analytical approach based on library research, this paper examines the intellectual foundations of Seyyed Ali Tabatabaei’s thought and his strategies for countering these crises. The findings underscore his emphasis on resistance and jihad as pivotal strategies to safeguard the independence and liberation of Islamic societies from colonial domination.
کلیدواژه‌ها [English]
- Colonialism
- Independence of Islamic societies
- Iran
- Jihad and Resistance
- Seyyed Ali Tabatabei
)