نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه علوم اسلامی رضوی
2 استادیار جامعة المصطفی العالمیة قم ایران
چکیده
مسأله رابطه متقابل عوامل اجتماعى و انواع معرفت که «تعیّن اجتماعى معرفت» نامیده میشود، عینیت خارجی یافتن معرفت از حیث اجتماعی یا تاثّر و تشخّصی است که معرفتهای مختلف انسان از عوامل اجتماعی می‌پذیرد. مولفه های این رابطه متقابل شامل عمق، درجه، سطح، عامل مسلط و موضوع است. علامه طباطبایى بر این باور است که غیر از معارف بدیهى، حضورى، کلى نظرى و برخى از معرفتهاى کلى عملی، بقیه معارف، تحت تأثیر عوامل زیستى، محیطى، غیبى و اجتماعى فرهنگى قرار دارند که این تأثیر، اقتضایى است و به مرحله علیّت حتمى نمى رسد. محور اصلى این تحولهاى معرفتى را اعتباریّات بویژه اعتباریّات پس از اجتماع میداند که کاملا از تعین اجتماعی برخوردارند. یعنی کلّ اعتباریات متأثر از جامعه اند، هرچند اعتباریات بعد از اجتماع با شدت بیشترى تحت این تأثیر قرار دارند. ماکس شلر شکل و محتوی معرفت را مطرح کرده که محتوی را از تعین اجتماعی مصون میداند و فقط شکل معرفت را دارای تعین اجتماعی میداند. البته علامه و شلر هر دو معتقدند که هیچ نوع علیت بین جامعه معرفت وجود ندارد و تأثیر جامعه فقط در حد اقتضاء است که علامه فقط در اعتباریات پس از اجتماع و شلر در شکل معرفت قائل است. به عقیده شلر، عوامل معنوى و واقعى به طور مشترک، باعث تعیّن معرفت مى شوند. البته فقط شکل معرفتهای سه گانه دین، فلسفه و علم اند که آماج تعین قرار می گیرند. بنابراین عصاره نظریه علامه به بحث اعتباریات و نظریه شلر به شکل و محتوی معرفت برمیگردد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Explaining the components of the mutual relationship between social factors and types of knowledge; A comparative study of the views of Max Scheler and Allameh Tabatabayi
نویسندگان [English]
- mohammad soltanieh 1
- Muhammad Rafiq 2
1 Director of the Department of Social Sciences, Razavi University of Islamic Sciences
2 Assistant Professor at Al-Mustafa International University Qom Iran
چکیده [English]
The problem of mutual relationship between social factors and types of knowledge, which is called "social determination of knowledge", External objectivity is finding knowledge from a social point of view or the impression and identification that different human knowledge receives from social factors. The components of this mutual relationship include depth, degree, level, dominant factor and subject. Allameh Tabatabayi believes that apart from obvious, present, general theoretical knowledge and some general practical knowledge, the rest of knowledge is under the influence of biological, environmental, unseen and social cultural factors that this effect is contingent and does not even reach the stage of causation. The main focus of these epistemological developments is the credibility, especially the post-social credibility, which is completely socially determined. Max Scheler proposed the form and content of knowledge, which considers the content immune from social determination and considers only the form of knowledge to be socially determined. Of course, Allameh and Scheler both believe that there is no causality between the community of knowledge and the influence of the community is only to the extent necessary. According to Scheler's opinion, spiritual and real factors jointly determine knowledge. Of course, only the three forms of knowledge of religion, philosophy and science are targeted for determination. Therefore, the extract of Allameh's theory goes back to the discussion of validity and Scheler's theory of the form and content of knowledge.
کلیدواژه‌ها [English]
- Determination
- social factors
- knowledge
- Allameh Tabatabayi
- Max Scheler
)