نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

فهم اجتماعی نصوص از دیدگاه شهید صدر، نظریه‌ای فقهی-سیاسی است که ساحت‌های مختلف زندگی سیاسی-اجتماعی و اقتصادی فرد مسلمان را دربرگرفته است و او به‌دنبال فهم نصوص شرعی، با تکیه بر ظهورات غیرلفظی است. وی ذهنیت هماهنگ، بر پایه ارتکازات عمومی میان خردمندان از افراد نوع خویش را در فرایند فهم دلیل وارد و پس از فهم لفظی و تعیین دلالت‌های وضعی و سیاقی نصوص، دریافت اجتماعی را بر آن حاکم ساخته و مفهوم غایی نص را در بستر ارتکاز اجتماعی مشترک موجود، که متناسب با مناسبت حکم و موضوع است، ارائه کرده است. با پذیرفتن این نظریه می‌توان مراد شارع در حوزه تکالیف فردی و موقعیت خاص راویان را بدون وارد شدن به ورطۀ قیاس، با استناد به قرینه ارتکاز و فهم اجتماعی، به گستره نظریه‌ای فقهی سیاسی تبدیل کرد. پژوهش حاضر با کاربست روش تحلیل اسنادی، چارچوب نظری خاص خود را برای تقریر اندیشه فقهی سیاسی شهید صدر معرفی کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The nature of social understanding of texts from the point of view of Ayatollah Sadr

نویسندگان [English]

  • mohammad aghaei 1
  • farzaneh najafi 2

1 Assistant professor, national security department, Supreme National Defense University, Tehran, Iran

2 Graduated master degree in jurisprudence and fundamentals of Islamic law from Boali Sina University, Hamadan

چکیده [English]

The social understanding of Sharia texts from the perspective of Martyr Sadr is a jurisprudential theory that covers various areas of the social and economic life of a Muslim. It seeks to understand the Sharia texts, relying on non-verbal manifestations. Sadr introduced the harmonious mentality, based on the general concentration among wise people of his kind, in the process of understanding the reason, and after verbal understanding and determining the situational and contextual implications of the Shari'i texts, he made the social reception the rule over it and put the ultimate meaning of the Shari'i texts in the context. The existing common social focus, which is appropriate to the occasion of the sentence and the subject, has presented. By accepting this theory, it is possible to transform the meaning of Sharia in the field of individual tasks and the special situation of the narrators into a field of jurisprudential theory, without .entering into the abyss of analogy, by referring to the concept of concentration and social understanding

کلیدواژه‌ها [English]

  • Martyr Sadr
  • Ertekaz
  • intellectual life
  • Zohoor
  • social understanding
آخوند خراسانی، محمدکاظم (1409ق). کفایة الاصول. قم: مؤسسۀ آل البیت لاحیاء التراث.
انصاری، مرتضی (1418ق). مطارح الانظار. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
خوئی، سید ابوالقاسم (1368ق). اجود التقریرات. چاپ دوم. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی دینی.
حکیم سید منذر (1388). مجتمعنا فی فکر و تراث الشهید محمد باقر الصدر. تهران: المجمع التقریب بین المذاهب الاسلامیه.
الرفاعی، عبدالجبار (1422ق). منهج‌الشهید الصدر فی تجدید الفکرالاسلامی، دمشق: دارالفکر.
زاهدی، جعفر (1362). شرح کفایة الاصول. مشهد: نشر کتابفروشی جعفری.
صائب، عبدالحمید (2008). الشهید محمد باقر الصدر، من فقه‌الاحکام الی فقه‌النظریات. بیروت.
صدر، محمدباقر (1405). بحوث فی علم الاصول. چاپ اول. المجمع العلمی للشهید الصدر.
صدر، محمدباقر (1407ق). بحوث فی شرح العروة الوثقی. المجمع العلمی للشهید الصدر.
صدر، محمدباقر (1395ق). معالم الجدیدة للاصول. نجف اشرف: مطبعه النعمان.
صدر، محمدباقر (1406ق). دروس فی علم الاصول. بیروت: دارالکتب اللبنانی.
صدر، محمدباقر (1434ق). بحوث اسلامیه و مواضیع اخری. نجف: دارالکتاب الاسلامی.
صدر، محمدباقر (1417ق). اقتصادنا. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
صدر، محمدباقر (بی‌تا). فلسفتنا. المؤتمر العالمی للإمام الشهید الصدر (قُدِّسَ سِرُّه).
صدر، محمدباقر (1421ق). لإسلام یقود الحیاة. قم: مرکز الأبحاث و الدراسات التخصّصیّة للشهید الصدر.
صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1362). منطق نوین. تهران: آگاه.
طباطبائی حکیم، سیدمحسن (بی‌تا). منهاج الصالحین. نجف اشرف: مؤسسۀ آل‌البیت للطباعة و النشر.
طباطبایی حکیم، محمدتقی (1979). الاصول العامة للفقه المقارن. چاپ دوم. نجف اشرف: مؤسسۀ آل البیت للطباعة و النشر.
عبد الساتر، محمد (1423ق). بحوث فی علم الاصول. قم: مدین.
عراقی، ضیاءالدین (1414ق). مقالات الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1390). سیری کامل در اصول فقه. محمد دادستان. فیضیه.
فیض، علی‌رضا (1380). مبادی فقه و اصول. تهران.
محمدی، علی (1390). شرح اصول فقه. دارالفکر.
مصطفوی، حسن (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
مطهری، مرتضی (1379). جامعه و تاریخ. تهران: صدرا.
مظفر، محمدرضا (بی‌تا). المنطق. قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
مظفر، محمدرضا (بی‌تا). اصول الفقه. قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
مغنیه، محمدجواد (بی‌تا). فلسفات اسلامیه. بیروت: دارالجواد.
مغنیه، محمدجواد (1379). فقه الامام جعفر الصادق. قم: مؤسسۀ انصاریان.
مکارم شیرازی، ناصر (1411ق). انوار الاصول. قم: مدرسۀ امام امیر المؤمنین علیه السلام.
مکارم شیرازی، ناصر (1370). قواعد الفقهیه. قم: مدرسه امام علی ابن ابیطالب علیه السلام .
موسوی بجنوردی، سید حسن (1413ق). القواعد الفقهیة. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
موسوی خمینی، سید روح الله (1367). تهذیب الاصول. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
موسوی خمینی، سید روح الله (1368). البیع. قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
وهبه مصطفی زحیلی (1424ق). اصول الفقه‌الاسلامی. دمشق.
هاشمی شاهرودی، سید محمود (1417ق). بحوث فی علم الأصول. قم: مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة.