نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی

2 کارشناسی ارشد جمعیت شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از مراحل تبلور اسلام در جوامع از دیدگاه مقام معظم رهبری، تحقق جامعۀ اسلامی است که پیش از تحقق تمدن اسلامی ایجاد می‌شود. در پژوهش حاضر به روش کیفی و با استفاده از روش داده‌بنیاد به این پرسش اساسی پاسخ داده می‌شود که جامعۀ اسلامی چگونه محقق می‌شود. این مقاله با بررسی کامل کتاب طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن و بیانات رهبر انقلاب دربارۀ جامعۀ اسلامی به‌صورت تمام‌شماری در فاصلۀ سال‌های 1368 تا 1398، به تدوین الگویی دربارۀ تحقق جامعۀ اسلامی از دیدگاه ایشان می‌پردازد. در این پژوهش، مقولۀ علی تشکیل جامعۀ اسلامی، توحید است که در بستر ولایت، رهبر، حاکم جامعه و عناصر مؤمن تحقق می‌یابد. مقوله‌های جهالت، طاغوت، خلقیات فاسد و شرک نیز به‌عنوان مقولۀ مداخله‌گر شناسایی شده‌اند. راهبردها برای تحقق یگانه پیامد تشکیل جامعۀ اسلامی یعنی تکامل آحاد جامعه، اطاعت از خدا و پیامبر (ص) (بندگی خدا)، ایمان، هجرت، مجاهدت، صبر، صلات، استقامت، دشمن‌شناسی، تکلیف‌شناسی، عزت، عقلانیت، تشبه به پیامبر اکرم (ص)، تبیین اسلام و احکام اسلامی، تدوین فقه حکومتی، تعلیم، تعلم و تزکیه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Achievement of Islamic Society from the Perspective of the Supreme Leader

نویسندگان [English]

  • Mohaddeseh MOEINIFAR 1
  • Maryam MOEINIFAR 2

1 Theology and Islamic thought (Islamic jurisprudence and fundamentals of Islamic law) Faculty of Islamic Sciences and Researches Imam Khomeini International University (IKIU) Qazvin Iran

2 M.A in Demography Department of Demography Faculty of social science Tehran University Tehran Iran

چکیده [English]

From the perspective of the supreme leader, one of the phases of the realization of Islam in societies is the realization of the Islamic society, which occurs before the realization of Islamic civilization. The significance of establishing an Islamic society lies in its capacity to foster human progress and development. As long as the environment is conducive, it is conceivable for society members to advance.
This paper has been done by using the qualitative method and grounded theory. It addresses the central question of how Islamic society is realized. Examining the book plan of Islamic thought Qur'an and its statements (1989 to 2019), this paper seeks to examine a model for the realization of an Islamic society from the leader’s perspective.
According to the coding, the primary causes of the formation of Islamic society are monotheism, which is realized in the context of guardianship, leadership, and the faithful people. As an intervening condition, ignorance, rogue, depraved creatures, and Shrek were also identified. Strategies for the realization of its only consequence, namely the construction of the individual, obedience to God and the Prophet, faith, emigration, struggle for religion, patience and prayer, perseverance, enmity and recognition of duty, dignity, rationality, resemblance to the Holy Prophet, Explaining Islam and Islamic rules, compiling government jurisprudence, teaching and cultivating. These strategies can also be categorized as cognitive or behavioral. According to the view of the Supreme Leader, and taking into account his definition of faith as belief combined with action, there is a profound connection between these two areas of strategy, such that they cannot be separated in this manner. The cognitive strategies serve as the foundation for the behavioral strategies, and each supports the other. Therefore, the realization of one cannot occur without the realization of the other, and both will be realized simultaneously.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Community
  • Strategy
  • Supreme Leader
  • Grounded Theory
  • Tohid (Theism)
استراوس، انسلم و کربین، جولیت (1396). مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‌ای. تهران: نشر نی.
بوذری‌نژاد، یحیی و زرع‌پیما، شاهین (1400). تحلیل و بررسی ابعاد معرفتی جامعۀ توحیدی در اندیشۀ دکتر علی شریعتی. نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، 11(1)، 9-۳6.
خامنه‌ای، سیدعلی (1396). طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی (صهبا).
رجبی، محمود و همکاران (1385). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام. تهران: سمت.
سرپرست‌سادات، سیدابراهیم (۱۳۹۸). جامعه‌پردازی در گام دوم انقلاب اسلامی با نظریۀ نظام انقلابی. نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، ۹(۲)، ۲۸۱-۳۰۲.
محمدپور، احمد (1397). ضد روش زمینه‌های فلسفی و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی. تهران: لوگوس.
مهری، کریم (1395). «نظریۀ جامعۀ اسلامی براساس بیانات مقام معظم رهبری: زمینه‌ها، فرایند و پیامدها (راهبرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد). مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، 20(68)، 433-454.
Bohm, A. (2004). Theoretical Coding: Text Analysis in Grounded Theory. In: U. Flick, E. Kardorff & I. Steinke, eds. A Companion to Qualitative Research, London: Sage Publications, 270-275.
Corbin, J., & Strauss, A. (1990). Grounded Theory Research: Procedures, Canons, and Evaluative Criteria. Qualitative Sociology, (13)1, pp 3-21.
Lawrence, J., & Tar, U. (2013). The use of Grounded Theory Technique as a Practical Tool for Qualitative Data Collection and Analysis. The Electronic Journal of Business Research Methods, 11(1), 29-40.