نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیأت علمی بخش جامعه شناسی و برنامه ریزی اجتماعی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشجوی دکتری دانشگاه شیراز

چکیده

به‌زعم مردم شناسان کلاسیک و جامعه شناسان تاریخی، شکل‌گیری نظامات سیاسی به پدیده‌ی اجتماعی اولیه‌ای مرتبط است که در همه جوامع به‌صورت نطفه‌ای وجود داشته است. بر این اساس برداشت جامعه‌شناسی از مفهوم فرهنگ، جهتی خاص به تحلیل نظام‌های سیاسی می‌بخشد و در درجه اول این امر مستلزم روشن ساختن نشانه‌های فرهنگی، یعنی همان نظام‌های معنایی است که در درون جامعه ادغام‌شده‌اند. مقاله‌ی پیش رو نیز تلاشی است جهت آشنایی با اندیشه‌های برتراند بدیع و ابوحامد محمد غزالی و مقایسه‌ی دیدگاه این دو اندیشمند در خصوص بنیان‌ها و ویژگی‌های فرهنگی- اجتماعی نظام سیاسی اسلام. این مقاله برای بررسی رویکرد برتراند بدیع و غزالی از روش مقایسه‌ای بهره گرفته است. بر اساس داده‌های بدست آمده که عمدتاً از منابع دست‌اول و برخی تحلیل‌های سایر اندیشمندان بر نظریات مطرح‌شده برآمده است، تحلیل فرهنگی بدیع از نظام‌های سیاسی، با نظریه امام محمد غزالی در خصوص نظام سیاسی اسلام تا حد زیادی تطابق داشته و در مواردی نیز تفاوت‌هایی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative study of "cultural analysis of the political system of Islam" in the view of Imam Mohammad Ghazali and Bertrand Badie

نویسندگان [English]

  • Mansour Tabiee 1
  • mina zardosht 2

1 Sociology and Social Planning Department, Faculty of Economics, management and Social Science, Shiraz University, Shiraz, Iran

2 PhD student at Shiraz University

چکیده [English]

According to classical anthropologists and historical sociologists, the formation of political systems is related to an early social phenomenon that has existed in all societies as a seed. Accordingly, the sociological understanding of the concept of culture gives a special direction to the analysis of political systems, and first of all, it requires the clarification of cultural symbols, i.e. the same semantic systems that are integrated within society. The present article is an attempt to get acquainted with the ideas of Bertrand Badie and Abu Hamed Mohammad Ghazali and to compare the views of these two theoretician on the foundations and socio-cultural characteristics of the Islamic political system. This article uses a comparative method to examine Bertrand Badie and Ghazali's approach. Based on the data obtained, which are mainly from first-hand sources and some analyzes of other theoretician on the proposed theories, Bertrand Badi'd's cultural analysis of political systems is largely consistent with Imam Mohammad Ghazali's theory of the Islamic political system. In some cases, there are differences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ghazali
  • Bertrand Badie
  • Cultural Analysis
  • Political System
  • Islam
  • Adaptation
منابع
ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1370). منطق و معرفت در نظر غزالی، تهران: امیرکبیر.
اسماعیلی، محمدمهدی (1397). تأملی در اندیشه سیاسی غزالی با بهره­گیری از الگوی روش­شناسی اسپریگنز، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 48، شماره 3، ص 551-570.
الفاخوری، حنا. البحر، خلیل. (1367). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه: عبدالصمد آیتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
بدیع، برتراند. (1376) فرهنگ و سیاست، ترجمه: احمد نقیب زاده، تهران: نشر دادگستر
بدیع، برتراند. (1391). مطالعه‌ی تطبیقی دولت در جوامع مسیحی و جوامع اسلامی، ترجمه: احمد نقیب زاده، تهران: نشر علم
بدیع، برتراند. بیرن بوم، پیر. (1392). جامعه‌شناسی دولت، ترجمه: احمد نقیب زاده. تهران: نشر قومس
بندیکس، رینهارد. (1388). سیمای فکری ماکس وبر، ترجمه: محمود رامبد، تهران: هرمس
جلالی، سید سعید. (1377). پژوهشی درباره جامعه و تاریخ از دیدگاه غزالی، پایان­نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشکده تربیت مدرس
دبیری مهر، امیر. (1383). غزالی، فقیه رئالیست، ضمیمه خردنامه همشهری، شماره 37، ص 4-5
دورکیم، امیل. (1387). درباره تقسیم‌کار اجتماعی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
تأمین، چالرز. (1394) روش تطبیقی، فراسوی راهبردهای کمی و کیفی، ترجمه محمد فاضلی، تهران: نشر آگه.
زرین­کوب، عبدالحسین. (1364). فرار از مدرسه، درباره زندگی و اندیشه ابو حامد محمد غزالی، تهران: امیرکبیر.
طباطبایی، جواد. (1377). درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی ایران، تهران: کویر.
عطارزاده، مجتبی. (1388). دین سیاسی یا سیاست دینی از نگاه امام محمد غزالی، فصلنامه پژوهشات سیاسی و بین­المللی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شماره دوم، ص 78-57.
غزالی، محمد. (1384). احیاء علوم دین، ترجمه: مؤیدالدین خوارزمی، چاپ پنجم، تهران: علمی و فرهنگی.
غزالی، محمد. (1338) اعترافات، ترجمه: زین­الدین کیائی­نژاد. تهران
غزالی، محمد. (136۲). المنقذ من الضلال (شک و شناخت)، ترجمه: صادق آیینه وند، تهران: امیرکبیر.
غزالی، محمد. (1387). کیمیای سعادت، تهران: فردوس، جلد 1.
غزالی، محمد. (136۷). نصیحه­الملوک، تصحیح استاد جلال­الدین همایی، تهران: بابک.
قادری، حاتم. (1370). اندیشه سیاسی غزالی، تهران: وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.
قاسم پور، فاطمه. نصرت خوارزمی، زهره. (1398). مطالعه تطبیقی رویکرد فمینیسم اسلامی و امام خمینی (ره) در تحقق حقوق اجتماعی و سیاسی زنان در حکومت اسلامی، دوفصلنامه علمی نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان، دوره 9، شماه 25، ص 221-248
کربن، هنری. (1352). تاریخ فلسفه اسلامی از آغاز تا درگذشت ابن رشد، ترجمه: اسدا... مبشری، تهران: امیرکبیر.
لائوست، هانری. (1354). سیاست و غزالی، ترجمه: مهدی مظفری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ماحوزی، مهدی. (1390). نقش کیمیای سعادت در اخلاق، شیوه زندگی و رفتار آدمیان و نیل به سعادت دوجهان، پژوهشنامه فرهنگ و ادب: دوره هفتم، شماره 11.
محمدی­کیا، طیبه. (1398). شهر مطلوب غزالی، آرمان‌شهری برمدار اصلاح، دو فصلنامه علمی- پژوهشی «پژوهش سیاست نظری»، شماره 25، ص 247-225.
همایی، جلال­الدین. (1318). غزالی­نامه، تهران: کتاب­فروشی فروغی.
وبر، ماکس. (1392). اخلاق پروتستان و روح سرمایه‌داری، ترجمه: عبدالکریم رشیدیان، پریسا منوچهری‌کاشانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی