نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگام امام صادق ع

چکیده

شرق‌شناسی در راستای مقاصد امپریالیسم کمک شایان توجهی به تحکیم و سلطۀ تمدن غرب کرده است. هدف اصلی عبارت از هویت و تمدن‌زدایی از شرق(به‌معنای اخص اسلام) بوده است. این اغراض نه تنها در ابعاد سیاسی-اقتصادی، بلکه در ابعاد معرفتی-دانشی(مثلاً برخی از نظریه‌های علوم اجتماعی) از سوی غرب دنبال شده است. این مقاله تلاش می‌کند تا نشان دهد چگونه در گفتمان سیدحسن نصرالله نوعی ساخت‌زدایی و انگاره‌زدایی از شرق‌شناسی و توجه دادن به تمایزات هویت تمدنی اسلامی پیگیری شده است. برای این منظور، از روش تحلیل گفتمان(با تأکید بر تحلیل گفتمان استعماری) و روش نمونه‌گیری کامل در میان 853 سند الکترونیکی از بیانات سیدحسن نصرالله استفاده شده است. یافته‌ها و نتایج در 12 محور صورت‌بندی شده‌اند: 1- وجوه سازندۀ هویت 2- عوامل تهدیدکنندۀ هویت 3- وارونه‌سازی هویتی توسط استعمارگران 4- خنثی‌سازی هویتی توسط جبهۀ اسلامی 5- ماهیت و ابعاد فرهنگ اسلامی 6- اهمیت و جایگاه انقلاب اسلامی ایران 7- گفتمان آینده‌شناسانۀ آخرالزمانی 8- رویارویی تمدنی حق و باطل 9- ابعاد و مصادیق پروژه‌های دشمن چند-وجهی 10- ابعاد و مصادیق وضعیت واقعی دشمنان 11- عوامل و مصادیق تقویت‌کنندۀ تمدنی و فرهنگی اسلام 12- گفتمان فقهی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Distinctions of the Civilizational Identity and Deconstruction of Orientalism Contained in Sayyed Hasan Nasrallah’s Discourse

نویسنده [English]

  • Iman Erfanmanesh

Ph.D. of Cultural Sociology

چکیده [English]

Orientalism has considerably aided to establish and rule the occident civilization on the way of imperialism’s interests. The main goal has been de-identification and de-civilization from the orient (especially Islam). These purposes have followed by west not only in the political and economical aspects, but also in the scientific and speculative aspects (e.g. some social theories). This article seeks to reveal the modality of deconstruction of orientalism as well as paying attention to distinctions of the Islamic civilizational identity contained in Sayyed Hasan Nasrallah’s discourse. In this regard, the discourse analysis (with emphasis on the Colonial D.A.) and full sampling among 853 e-documents concerning Sayyed Hasan Nasrallah’s statements have been applied. The findings and results have been articulated in 12 axes: 1) constructing dimensions of identity, 2) threatening dimensions of identity, 3) the identity inversion from the side of colonialists, 4) the identity neutralization from the side of Islamic agents, 5) the essence and dimensions of the Islamic culture, 6) the significance and role of Iran’s Islamic revolution, 7) the apocalyptic and futuristic discourse, 8) right-and-wrong’s civilizational combat, 9) dimensions and examples of the multi-lateral enemy’s plots, 10) dimensions and examples of the real condition of enemies, 11) strengthening dimensions and examples of Islam’s civilization and culture, 12) the juridical discourse.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • Civilization and Culture
  • Islam and West
  • Orientalism
  • Colonialism
  • Sayyed Hasan Nasrallah
  • Right and Wrong
  • Discourse Analysis
منابع
- آنتادیوپ، شیخ (1361). هویت فرهنگی. پیام یونسکو، 149، 4-7.
- الیوت، آنتونی و ترنر، برایان (1390). برداشت‌هایی در نظریۀ اجتماعی معاصر. ترجمۀ فرهنگ ارشاد. تهران: جامعه‌شناسان.
- باقری، سیامک (1393). ارزش ضد امنیتی جریان‌سازی افراط و تکفیر با تأکید بر تئوری جنگ تمدن‌ها. پژوهش‌های حفاظتی-امنیتی، 11، 29-61.
- بهروز، صمد (1398). مؤلفه‌های تأثیرگذاری حداکثری انقلاب اسلامی ایران بر حزب‌الله لبنان. پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 28، 25-47.
- جنکینز، ریچارد (1381). هویت اجتماعی. ترجمۀ تورج یاراحمدی. تهران: شیرازه.
- چلپی، مسعود (1395). جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی. تهران: نی.
- ریتزر، جرج (1389). مبانی نظریۀ جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن. ترجمۀ شهناز مسمی‌پرست. تهران: ثالث.
- سردار، ضیاءالدین و وان‌لون، بورین (1388). فرهنگ‌شناسی. ترجمۀ زهره هدایتی. تهران: شیرازه و پردیس دانش.
- سعید، ادوارد (1382). فرهنگ و امپریالیسم. ترجمۀ اکبر افسری. تهران: توس.
- سیدمن، استیون (1390). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نی.
- طاهری، سیدمهدی (1391). بازخوانی پیام‌های عاشورا در جنبش حزب‌الله لبنان. جستارهای سیاسی معاصر، 3(1)، 71-93.
- عرفان‌منش، ایمان (1400). تناظر اصل قوم‌مداری روش‌شناختی ماکس وبر با جامعه‌شناسی بومی-تمدنی: پردازشی مفهومی برای تمدن-جامعه‌شناسی. نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، 11(1)، 169-190.
- قانع، احمدعلی (1397). قواعد فقه در میدان فرهنگ و ارتباطات. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
- کالینیکوس، آلکس (1397). درآمدی تاریخی بر نظریۀ اجتماعی. ترجمۀ اکبر معصوم‌بیگی. تهران: آگه.
- کوش، دنی (1397). مفهوم فرهنگ در علوم اجتماعی. ترجمۀ فریدون وحیدا. تهران: سروش.
- کرکوف، فیلیپ (1392). جامعه‌شناسی‌های نوین: بین امر جمعی و امر فردی. ترجمۀ علی‌رضا خدامی. تهران: آمه.
- گاندی، لیلا (1388). پسا استعمارگرایی. ترجمۀ مریم عالم‌زاده و همایون کاکاسلطانی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- مبینی، محمد و قاسمی، بهزاد (1398). دستاوردهای مقاومت اسلامی لبنان در منظومۀ فکری سیدحسن نصرالله و تأثیر آن بر امنیت محور مقاومت. آفاق امنیت، 44: 5-33.
- مهدی‌زاده، سیدمحمد (1393).  نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: همشهری.
- Chatteerjee, P. (2020) The Nation and Its Fragments: Colonial and Postcolonial Histories, U K: Princeton University.
- Erickson, F. (1987) “Conceptions of School Culture: An Overview”, Educational Administration, 23(4): 11-24.
- Gee, J.P. (2005) An introduction to discourse analysis: Theory and method, UK & NY: Routledge.
- Huntington, S.P. (1968) Political order in changing societies, US: Yale University.
- Sardar, Z. (1999) Orientalism, US: Open University Press.
- Turnner, B.S. (1974) Weber and Islam: A critical study, London: Routledge & Kegan Paul.
- http://moqawama.ir