نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم اجتماعی دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

جهانی شدن یک فرایند طبیعی است که در جهت تحول همه‏جانبه علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و صنعتی پدید آمده است. جهانی شدن به عنوان یک فرصت، می‏تواند بهترین زمینه را برای معرفی و اشاعه فرهنگ اسلام ایجاد کند؛ البته مشروط به بهره‏مندی از همه ظرفیت‏های آن که مهم‏ترین آنها، رشد آگاهی مردم و تبیین و نشر تعالیم اسلام توسط پیروان اسلام اصیل و ناب محمّدی است. هدف مقاله پیش رو، شناخت و ارائه ظرفیت‏هایی است که دین اسلام در عرصه ارتباطات بین فرهنگی برای جهانی شدن داراست. چون شناخت این مولفه‏ها نیاز به فهم عمیق جهانبینی اسلامی دارد و با توجه به سطح تاثیرگذاری ان مساله که حاکمیت‏های جهان را مورد مخاطره قرار خواهد داد، نیاز است تا این مولفه ها را بر اساس اندیشه های یک حاکم فقیه اسلام شناس به دست بیاوریم. امام خمینی (ره) با توجه به برپایی یک حکومت اسلامی فعال در عرصه اجتماعی، بهترین شخصیت برای بازشناسی این مولفه هاست. در مجموع یافته های این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی به این مساله پرداخته است، تاکید دارد که جهانی شدن اسلام به عنوان یک فرهنگ جامع، عقلانی و فطری بر اساس ادله عقلی، قرآنی و روایی، به صورت قطعی و قابل اثبات است. اسلام، یک نظام جامع و جهان‏شمول است که بر اساس اصول و ارزش‏های اصیل عقلانی و معنوی می‏تواند زمینه‏های مقبولیت جهانی را ایجاد و پویایی خود را تضمین کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Components of the globalization of Islamic culture with emphasis on the thoughts of Imam Khomeini

نویسنده [English]

  • mohammad soltanieh

Director of the Department of Social Sciences, Razavi University of Islamic Sciences

چکیده [English]

Globalization is a natural process that has emerged in the direction of all-round scientific, cultural, social, political, economic and industrial development. Globalization as an opportunity can provide the best opportunity to introduce and spread Islamic culture; Of course, subject to benefiting from all its capacities, the most important of which is the growth of people's awareness and the explanation and dissemination of the teachings of Islam by the followers of the original and pure Muhammadan Islam.The purpose of this article is to identify and present the capacities that Islam has in the field of intercultural communication for globalization. Because understanding these components requires a deep understanding of the Islamic worldview, and given the level of effectiveness of the issue that will endanger the world's governments, it is necessary to base these components on the ideas of a ruling Islamic jurist. Let's get it.Imam Khomeini with regard to the establishment of an active Islamic government in the social arena, the best figure to recognize these components.In general, the findings of this article, which deals with this issue through a descriptive-analytical method, emphasize that the globalization of Islam as a comprehensive, rational and natural culture based on rational, Qur'anic and narrative arguments is conclusive and provable.Islam is a comprehensive and universal system that can create the grounds for universal acceptance and guarantee its dynamism based on the original rational and spiritual principles and values.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capacity
  • globalization
  • culture
  • islam
  • intercultural communication
  1. ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین (1403). عوالی اللئالی، قم: موسسه سید الشهداء.
  2. ابن فارس، ابوالحسین احمد (1404). معجم المقاییس اللغه، بیروت: دارالکتب الاسلامیه.
  3. ابن منظور، جمال الدین ابوالفضل (1416). لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ اول.
  4. اردبیلی، عبدالغنی (1392). تقریرات فلسفه امام خمینی، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  5. اسمیت، فیلیپ (1383). درآمدی بر نظریه فرهنگی، تهران: دفتر پژوهش‏های فرهنگی.
  6. افتخاری، اصغر (1377). آرمانهای انقلاب از دیدگاه امام خمینی(قدس سره)، مجله اندیشه حـوزه، شماره12.
  7. الهامی، داود (1352). اسلام دین جهانی و جاویدانی، بی‏جا: مرکز انتشارات دار التبلیغ.
  8. آمدی، عبد الواحد (1366). غرر الحکم و درر الکلم، تهران: نشر دانشگاه تهران، چاپ اول.
  9. تاملینسون، جان (1381). جهانی شدن و فرهنگ، (محسن حکیمی، مترجم)، تهران: دفتر پژوهش‏های فرهنگی.
  10. جوادی آملی، عبدالله (1384). شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی، قم: نشر اسرا.
  11. جوادی آملی، عبدالله (1386). رحیق مختوم، قم: نشر اسرا.
  12. جوادی آملی، عبدالله (1387). فطرت در قرآن، قم: نشر اسرا، چاپ پنجم.
  13. حبیبی، ضامن علی (1389). مبانی کلامی حکومت دینی در اندیشه امام خمینی (ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، چاپ اول.
  14. حر عاملی، محمد بن الحسن (1424). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت: موسسه آل البیت(ع)، چاپ دوم.
  15. حشمت‌زاده، محمد باقر (1385). تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر کشورهای اسلامی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  16. حویزی (بی‏تا). نور الثقلین، قم: مطبعه الحکمه.
  17. خمینی، سید روح الله (بی‏تا). کشف الاسرار، تهران: انتشارات محمد.
  18. خمینی، سید روح الله (1362). طلب و اراده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  19. خمینی، سید روح الله (1369). وصیتنامه الهی - سیاسی امام خمینی(ره)، تهران: نشر اسوه.
  20. خمینی، سید روح الله (1370). صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای حضرت امام خمینی(قدس سره الشریف)، تهران: تدوین سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
  21. خمینی، سید روح الله (1372). ره عشق، تهران: مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی (ره).
  22. خمینی، سید روح الله (1373). شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  23. خمینی، سید روح الله (1374). دیوان امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ پنجم.
  24. خمینی، سید روح الله (1376). تفسیر سوره حمد، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ سوم.
  25. خمینی، سید روح الله (1377). شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  26. خمینی، سید روح الله (1378). ولایت فقیه، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  27. خمینی، سید روح الله (1380). آداب الصلوة، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ دهم.
  28. خمینی، سید روح‌الله. (1381). ولایت فقیه، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ یازدهم.
  29. خمینی، سید روح الله (1385). صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  30. خمینی، سید روح الله (1389). مصباح الهدایة الی الخلاقة والولایة، مقدمه سید جلال آشتیانی، تهران: مؤسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  31. خمینی، سید روح الله (1395). شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  32. خمینی، سید روح الله (1398). انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  33. دادفر، مژگان (1381). انقلاب اسلامی و رویکردی معنوی به جهان سیاسـی، مجلـه اندیشـه انقـلاب اسلامی، شماره 2
  34. رابرتسون، رونالد (1380). جهانی شدن: تئوری‏های اجتماعی و فرهنگ جهانی، (کمال پولادی، مترجم)، تهران: نشر ثالث با همکاری مرکز بین المللی گفتگوی تمدنها.
  35. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412). المفردات فی غریب القرآن، قم: نوید اسلام.
  36. ربانی گلپایگانی, علی (بی‏تا). فطرت و دین، تهران: مؤسسه فرهنگی، چاپ اوّل.
  37. ربانی گلپایگانی، علی (1379). جامعیت و کمال دین، بی‏جا: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، چاپ اول.
  38. رشاد، علی اکبر (1383). فلسفۀ دین، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
  39. سبحانی، شیخ جعفر (1421). تهذیب الاصول: تقریر درس اصول امام خمینی (ره)، تهران: عروج.
  40. شاکرین، حمیدرضا (1384). پرسمان سکولاریسم، مشکلات کلامى مسیحیت، تهران: مؤسسۀ فرهنگى دانش و اندیشۀ معاصر.
  41. شریعتی، روح‏الله (1387). قواعد فقه سیاسی، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
  42. صدوق، ابن بابویه (بی‏تا).، التوحید، قم: جامعه المدرسین.
  43. طباطبایی، سید محمد حسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی، چاپ اول.
  44. طباطبایی، سید محمد حسین (بی‏تا). انسان و اسلام معاصر، قم، انتشارات رسالت.
  45. فیروز آبادی، محمد بن یعقوب (بی‏تا). قاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  46. فیومی، احمد بن محمد (بی‏تا). المصباح المنیر، قم: دار الهجرة، چاپ اول.
  47. کرجی، علی (1375). اصطلاحات فلسفی و تفاوت آنها با یکدیگر، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  48. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1367). الاصول من الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم.
  49. لگنهاوزن، محمد (1380). با پرسش زنده‏ام، ماهنامه پرسمان، پیش شماره اول، خرداد ماه.
  50. مجلسى، محمّد باقر (1377). بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار ائمه الاطهار، تهران: نشر کرامت، چاپ اول.
  51. محمدی، منوچهر (1386). بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  52. مصباح یزدی، محمد تقی (1376). معارف قرآن، ج چهارم (راهنما شناسی) قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  53. مصباح یزدی، محمد تقی (1381). نظریه سیاسی اسلامی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  54. مصباح یزدی، محمد تقی (بی‏تا). قرآن شناسی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  55. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1362). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
  56. نکویى سامانى، مهدى (1387). اسلام و جهانی شدن، تعامل یا تقابل؟ ماهنامۀ معرفت، سال هفدهم، شمارۀ 10.
  57. ویلیامز، مارک (1379). بازاندیشی در مفهوم حاکمیت: تأثیر جهانی شدن بر حاکمیت دولت، ترجمۀ اسماعیل مردانی گیوی، اطلاعات سیاسی اقتصادی، ش 11 و 12.
  58. هاشمی نژاد، عبدالکریم (بی‏تا). هستی بخش، تهران: طوس، چاپ سوم.