نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد زبان و ادبیات فارسی، ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 دانشجو دکترا زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
عدالت به عنوان یکی از اهداف والای انسانی و اخلاقی بشر به معنی احقاق حقوق دیگران براساس مساوات است. هدف این پژوهش، تبیین جایگاه عدل در اشعار خاقانی و اهمیت این فضیلت خاقانی در ترسیم آرمان‌شهر این شاعر است. بنابراین در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی به این سؤال پاسخ داده می‌شود که عدل در اشعار خاقانی از چه ابعادی قابل خوانش است؟ مطابق نتیجه‌ی حاصل از این پژوهش، عدل در اشعار خاقانی از ابعاد سیاسی، الهی و دینی قابل بررسی است. در بعد سیاسی، عدل از مهم‌ترین عوامل استواری ساختار پادشاهی بیان شده که قابل انطباق با اندیشه‌ی سیاسی ایرانشهری است؛ مطابق این نظریه یکی از مهم‌ترین ویژگی شهریار آرمانی در دیوان و تحفة‌العراقین خاقانی پاس‌داشت عدل و داد است. خاقانی در عدل الهی، مقصود از عدل در جهان را با مفهوم توازن و تعادل در خلقت جهان استعمال کرده اینکه خداوند علیم و حکیم به مقتضای علم شامل و حکمت عام خود می‌داند که برای ساختمان هر کلی، از هر جزئی چه اندازه لازم و ضروری است و نیز در ضمن مدح ممدوح به مفهوم کلامی آن از دیدگاه اشاعره اشاره کرده است. در بعد دینی عدل را کلید درجه‌ی هشتم بهشت و امانت خداوند می‌داند. از دیدگاه او دین با عدل معنا پیدا می‌کند و عدل‌گستری در جامعه نشانه‌ای از دینداری حاکم بر آن جامعه می‌باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The place of justice in Khaghani's poems
نویسندگان [English]
- Khodabakhsh Asadollahi 1
- Sorayya Karimi 2
1 Persian Language and Literature, Literature and Humanities, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
2 Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
چکیده [English]
Justice, as one of the highest human and moral goals of human beings, means the realization of the rights of others on the basis of equality. The purpose of this study is to explain the place of justice in Khaghani's poems and the importance of this virtue in depicting the utopia of this poet. Therefore, in this research, the question is answered descriptively-analytically from what dimensions can justice be read in Khaghani's poems? According to the result of this research, justice in Khaghani's poems can be studied from political, divine and religious dimensions. In the political dimension, justice is one of the most important factors in the stability of the monarchy structure, which is compatible with the political thought of urban Iran; According to this theory, one of the most important features of sovereign idealistic in the court and the gift of the Iraqi Khaghani is the protection of justice. In Divine Justice, Khaghani has used the meaning of justice in the world with the concept of balance and equilibrium in the creation of the world. In addition to praising Mamdouh, he also pointed to its theological meaning from the point of view of the Ash'arites. In the religious dimension, he considers justice as the key to the eighth degree of paradise and God's trust. In his view, religion finds meaning with justice, and justice in a society is a sign of the religiosity that governs that society.
کلیدواژه‌ها [English]
- Social Literature
- Justice
- Khaghani
- Politics
- Religion
)