نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مریم شعبان

دکتری جامعه شناسی دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر به دنبال شناسایی اولین اندیشه‌ها پیرامون تحلیل اجتماعی و فرهنگی کودک و کودکی در ایران و همچنین شناسایی اولین متفکرانی که به دنبال مطالعه‌ی جامعه-شناسانه‌ی کودک و کودکی بودنده‌اند، می‌باشد. چنین اقدامی پاسخی در برابر نادیده‌انگاری سهم جوامع شرقی در فضای علمی جامعه‌شناسی کودکی در جهان است.
رویکرد پژوهش حاضر کیفی تاریخی و با روش تحلیل اسنادی است. نتایج نشان می‌دهند که با وجود اندیشه‌های فلسفیِ متفکرانی چون فارابی، بوعلی‌سینا، ابن مسکویه، خواجه نصیر، غزالی، ملاصدرا، ابن‌خلدون که پیرامون کودک و کودکی بحث کرده‌اند، بر اساس جریان‌ها و وقایع اجتماعی و فرهنگی بخصوص چالش‌های علما با برنامه‌های سکولارسازی حکومت پهلوی، کسانی چون مطهری، شریعتی و فلسفی، نگاه مبتنی بر زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی نسبت به کودک و کودکی در ایران را آغاز کردند. آنها در فضای فکری خودشان یک جامعه‌ی ایده‌آل را متصور هستند که مهمترین شاخصه آن دین اسلام با محوریت آیین تشیع است. لزوم چنین جامعه‌ای از نظر آنها وجود کنشگرانی با شخصیت و روحیه‌ی مذهبی شیعی می‌باشد، به همین دلیل کودکان از نظر آنها کنشگران بالقوه‌ای برای جامعه‌ی ایده‌ال مورد نظر هستند که باید با آموزش‌های مذهبی، آماده شوند. به همین دلیل به نظر آنها مهمترین ساختار در جامعه‌ی فعلی، نظام تعلیم و تربیت است؛ مهمترین کنشگران در جامعه فعلی، کودکان هستند؛ مهمترین متخصصان در جامعه‌ی فعلی علما و متخصصان دینی و مهمترین نقش‌ها در جامعه‌ی فعلی، نقش والدین، مربیان و معلمان به عنوان نیروهای اصلی تعلیم و تربیت کودکان می‌باشند. بنابراین کودکان و کودکی موضوع مورد تمرکز اندیشه‌های هر سه متفکران قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

• جامعه شناسی کودکی
• کودک
• متفکران مسلمان
• تعلیم و تربیت
• جهان اسلام

عنوان مقاله [English]

Pioneers of Sociology of childhood in Iran: Motahhari, Shariati, Falsafi

نویسنده [English]

• maryam shaban

Tehran University

چکیده [English]

This study entitled "Pioneers Sociology of Childhood in Iran: Motahhari, Shariati, Philosophical" seeks to identify the first ideas about social and cultural analysis of children and childhood in Iran.
The method of this research is document analysis. The results show that despite the philosophical ideas of thinkers who have discussed the child and childhood, based on currents and Social and cultural events of Iranian society, especially the challenges of religious scholars with the secularization programs of the Pahlavi government, such as Motahhari, Shariati and Falsafi started a sociological view (based on social and cultural contexts) on children and childhood in Iran. All three thinkers envision an ideal society in their own intellectual space, the most important feature of which is an Islamic religious society centered on Shiism. The necessity of such a society, in their view, is the existence of activists with a Shiite religious character and spirit. Therefore, children, in their view, are potential actors for the ideal society that should be prepared with religious education. For this reason, according to all three thinkers, the most important structure in today's society is the education system; The most important actors in today's society are children; The most important specialists in the current society are scholars and religious specialists and the most important roles in the current society are the role of parents, educators and teachers as the main forces in educating children.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sociology of Childhood
• Child
• Muslim Thinkers
• Education and Training
• Islamic World