نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

دین اسلام آخرین و کامل‌ترین دین آسمانی است و در مواجهه با مسائل نسبت به رویکردهای سکولار مواجه‌های متفاوتی دارد. به‌عنوان نمونه برخورد اسلام با مسئله شرور با مواجهه سکولار آن تفاوت‌هایی دارد، هرچند در برخی از ابعاد نیز شباهت‌هایی موجود است. نویسنده به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که وجه تمایز و تشابه خوانش شهید مطهری (به‌عنوان رویکرد اسلامی) از مسئله کرونا به‌عنوان شر، از خوانش ماکس وبر (به‌عنوان دیدگاهی سکولار) چیست؟ در این پژوهش داده‌های موردنیاز از طریق بررسی کتابخانه‌ای به‌دست‌آمده و داده‌ها به روش مقایسه‌ای مورد تحلیل قرارگرفته‌اند تا به شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود در رویکرد شهید مطهری و ماکس وبر از شرور با تأکید بر کرونا دست یابد. نتایج پژوهش حاضر به این شرح است: شهید مطهری معتقد است شرور فاعلی ندارند اما از دید ماکس وبر، شر مانند خیر فاعل دارد و با طرح نظریه عقلانیت خود درصدد معنا بخشی به زندگی و توجیه درد و رنج از طریق دین است. از دیدگاه شهید مطهری شرور بخشی از نظام یکپارچه عالم هستند، درحالی‌که از دیدگاه ماکس وبر درد و رنج باعث اختلال در معناست؛ در رویکرد شهید مطهری شرور دارای فوایدی نیز هست اما در رویکرد وبری شرور فاقد معناست. مسئله عدمی بودن و نسبی بودن شرور و اندام‌وارگی جهان و فواید شرور در رویکرد شهید مطهری، حاکی از برتری خوانش اسلامی بر نوع سکولار آن است. با توجه به شواهد موجود در شرایط شیوع کرونا و نیز با توجه به منابع موجود، نظریه شهید مطهری در توجیه شرور از توفیق بیشتری برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Shahid Motahhari and Max Weber's Perspective on the Evil Problem with Emphasis on Corona Pandemic

نویسندگان [English]

  • Maryam Ghazi esfahani
  • Majid Kafi

Baghir Aloloom University

چکیده [English]

The religion of Islam is the last and most complete divine religion and has different approaches to secular approaches in dealing with issues. For example, Islam's approach to the issue of evil differs from its secular confrontation, although there are similarities in some respects. The author seeks to find the answer to the question: what is the difference and similarity between Shahid Motahari's reading (as an Islamic approach) of the Corona issue as evil, and Max Weber's reading (as a secular view)? . In this research, the required data have been obtained through a library survey and the data have been analyzed by comparative method to achieve the similarities and differences between the approach of Shahid Motahhari and Max Weber from evil with emphasis on Corona. The results of the present study are as follows: Martyr Motahhari believes that evil does not have an actor, but in Max Weber's view, evil has an actor like good, and by proposing his theory of rationality, seeks to give meaning to life and justify suffering through religion. From the point of view of Martyr Motahhari, the wicked are part of the integrated system of the universe, while from the point of view of Max Weber, suffering disturbs meaning. According to the available evidence in the context of the prevalence of coronation in the world and also according to the available sources, the theory of Martyr Motahhari is more successful in justifying evil.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corona
  • Shahid Motahhari
  • Max Weber
  • Evil
  • Comparative Method
  • Secularism
  • Islamic approach
- قرآن کریم
-‌ آبراکرامبی، نیکلاس، هیل، استفن و ترنر، برایان اس (1367). فرهنگ جامعه‌شناسی. ترجمۀ حسن پویان. تهران: چاپخش.
-آدینه، روح‌الله و شاهرودی، سمانه (1389). تطبیق رویکرد شرور از دیدگاه شهید مطهری و آگوستین. مجلۀ پژوهش‌های علم و دین،  19.
-امینی، حسن (1393). بررسی تطبیقی خیر و شر از دیدگاه ابن عربی و ابن‌سینا، ترجمه و نشر المصطفی.
- ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله (1385). ترجمه و شرح الاهیات النجاه. ترجمۀ یحیی یثربی. تهران: بوستان کتاب.
-بحرانی، ابن میثم (1391). قواعد المرام فی علم الکلام. چاپ اول. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی (ره).
- پورحسن، قاسم و اسکندری دامنه، حمیدرضا (1393). مقایسۀ دیدگاه مطهری و سوئینبرن دربارۀ مسئلۀ شر. پژوهشنامۀ فلسفۀ دین (نامة حکمت)، 12(2).
- جبرئیلی، محمد صفر (1385). مسئلۀ شر و راز تفاوت‌ها. چاپ اول. تهران: کانون اندیشۀ جوان.
- راه چمنی، محمدعلی، علی زمانی، امیرعباس و واعظی، حسین (1397). بررسی و تحلیل شرور بی‌وجه از منظر علامه طباطبایی و استاد مطهری. فصلنامۀ علمی-پژوهشی فقه و تاریخ تمدن، 14(56).
-روستایی پاتپه، لیلا (1396). راز و فواید شرور از دیدگاه شهید مطهری و حکمای اسلامی. سومین کنفرانس ملی هزارۀ سوم و علوم انسانی.
– ساروخانی، باقر (1377). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. جلد دوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- سلیمانی امیری، عسکری (1390). نقد برهان ناپذیری وجود خدا، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
- فصیحی، امان‌الله (1390). معضلات دنیای مدرن ازنظر ماکس وبر. نشریۀ معرفت فرهنگی اجتماعی، 2(2)، 153.
- قدردان قراملکی، محمدحسن (1382). کارکرد دین در انسان و جامعه. فلسفه و کلام (حکمت و فلسفه)، 1(1)، 7-35.
- ملکیان، مصطفی (1379). تاریخ فلسفۀ عرب، تهران: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.
- مطهری، مرتضی (1377). عدل الهی، تهران: صدرا.
- مطهری، مرتضی (1395). بیست گفتار، تهران: صدرا.
- مطهری، مرتضی (1376). درس‌های الهیات شفا، جلد 3، تهران: حکمت.
- مطهری، مرتضی (1368). مجموعه آثار (اصول فلسفه و روش رئالیسم)، تهران: صدرا.
-مکارم شیرازی، ناصر (1374). پیام قرآن، مدرسۀ امیرالمومنین. جلد ۴، تهران: دارالکتب الاسلامیه‌.
-واخ، یواخیم (۱۳۸۷). جامعه‌شناسی دین. ترجمۀ جمشید آزادگان، چاپ دوم، تهران: سمت.  
- وبر، مکس (1392). دین قدرت جامعه. ترجمۀ احمد تدین، تهران: هرمس.
- وبر، مکس (1397). جامعه‌شناسی دین. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: ثالث.
-همتی، همایون (1375). ناکامی در تبیین معنا و مبنای سکولاریسم، فصلنامۀ کتاب نقد، ۱.
-همیلتون، مالکم (1398). جامعه‌شناسی دین، ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: ثالث.
- Berger, P. L. (1973). The Social Reality of Religion, Harmondsworth: Penguin.
- Clark, M., & Kelly, J. (2014). Religion and the Sciences of Origins: Historical and Contemporary Discussions. New York.
- Kekes, J. (1998). Routledge/ Encyclopedia of Philosophy. Routledge.
- Peter, L. B. (1974), Some Second Thoughts on Substantive versus Functional Definitions of Religion, Journal for the Scientific Study of Religion, 13(2), 125-133.
-Tenbruck, F. (1989), The problem of the thematic unity in the works of Max Weber. London: Routledge.
- Weber, M. (1963). Sociology of religion. Boston: Beacon Press.
- Mills (eds) From Max Weber (1970). Essays in Social Theory. London: Routledge.
- https://www.mehrnews.com/news/4899454/