نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه حضرت آیت الله العظمی بروجردی

چکیده

مجالس عزاداری بعنوان بعد عملی مناسکی دین از دیرباز دارای اهمیت و اعتبار ویژه تلقی شده و هر سال میلیون‌ها خداجو و عاشق دلداده حضرت سید الشهدا(ع) بصورت شکوهمند، منسجم، وحدت‌بخش و پرشور در مجالس عزاداری در دهه اول محرم حضور می یابند. در این مقاله فهم پدیدارشناسی تجارب زیسته دینی جوانان از حضور در مجالس عزاداری با توجه به شرایط کرونایی جامعه مد نظر است .به کمک روش نمونه‌گیری نظری و هدفمند با 25 نفر از عزاداران جوان (35-18) درچهار هیئت جوانان (خادم العباس (ع) ، ذوالانوار ، ساجدین و محبین) شهرستان نی ریز استان فارس در ماه محرم 1399 مصاحبه شد. داده‌های این مطالعه کیفی از طریق مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته گردآوری استفاده شده است. با توجه به مدل سنخ شناسی تجربه گروههای دینی یوآخیم اوخ ، پس از تحلیل داده‌های کیفی به دسته بندی تجربه زیسته آنان در سه جنبه ذیل گردید: بعد فکری: بصیرت افزایی ، ارتقای سلامت روانی ، بعد عملی: سبک نوین عزاداری ، کسب هویت محرمی ، جامعه پذیری دینی ، کسب هویت جهادی و بعد اجتماعی: ارتقای سرمایه اجتماعی ، ارتقای سلامت اجتماعی ، زیست جمعی و ایجاد پیوندهای فرا نسلی ، تعلیق نظام قشربندی اجتماعی . نتایج کلی پژوهش بیانگر آن است مجالس عزاداری امام حسین (ع) ، عاملی هویت ساز محسوب شده و نقش اساسی در آرامش ، نشاط و شادابی اجتماعی ، معنوی ، جسمی و روحی جوانان ایفا می کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Phenomenological understanding of youth's lived experiences of attending mourning ceremonies in Muharram Corona

نویسنده [English]

  • gholamreza tajbakhsh

faculty member

چکیده [English]

Objective: Mourning ceremonies as a ritual dimension of religion have long been considered of special importance and prestige, and every year millions of God-seekers and lovers of Hazrat Sayyid al-Shuhada (AS) attend the mourning ceremonies in the first decade of Muharram in a glorious, cohesive, unifying and passionate manner. In this article, the phenomenological understanding of the lived religious experiences of young people from attending mourning ceremonies according to the coronary conditions of society is considered.

Research Method: Using theoretical and purposeful sampling method, interviews with 25 young mourners (18-35) in four youth groups (Qamar Bani Hashem (AS), Zolanvar, Sajedin and Mohebbin) in Neyriz city of Fars province in Muharram2020. The data of this qualitative study were collected through semi-structured interviews.

Results: According to the typological model of the experience of the religious groups of Joachim Ouch, after analyzing the qualitative data, they categorized their lived experience in the following three aspects:
Intellectual dimension: Enlightenment, mental health promotion, Practical dimension: New style of mourning, Acquisition of confidential identity, Religious socialization, Jihadi identity and Social dimension: Promotion of social capital, Promotion of social health, Collective bi-generation and creation of intergenerational ties, Suspension of the system Social stratification
Conclusion: The general results of the research indicate that the mourning ceremonies of Imam Hussein (AS) are considered as an identity-building factor and play an essential role in the peace, vitality and spiritual, physical and spiritual well-being of the youth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: youth
  • mourning
  • lived experiences
  • phenomenology
  • neyriz
  • منابع

    • استونز، رابرت (1379)، متفکران بزرگ جامعه‌شناسی، ترجمۀ مهرداد میردامادی، تهران: نشر مرکز.
    • تاج‌بخش، غلامرضا (1399)، «تحلیل کیفی تأثیرات جامعه‎شناختی شهادت اسطوره مقاومت بر جوانان»، معرفت فرهنگی و اجتماعی، شمارۀ 42: 78-61
    • جمشیدی‌ها، غلامرضا و قبادی، علیرضا (1386)، «تحلیل جامعه‌شناختی از مراسم و مناسک دینی با تأکید بر مراسم عاشورا»، مجله تاریخ اسلام، سال هشتم، شمارۀ 30: 61-37.
    • خاکسارفرد، عطیه و سوری، صدیقه (1396)، «فهم پدیدارشناسانه تجربه زیسته زنان از حضور در مجالس مذهبی زنان»، راهبرد فرهنک، شمارۀ سی و هشتم: 188-166.
    • خدایاری فرد، محمد؛ غباری بناب، باقر و شکوهی یکتا، محسن (1379)، «آماده‌سازی مقیاس نگرش مذهبی دانشجویان»، مجله روان‌شناسی، سال چهارم، شمارۀ 3: 66-49.
    • دستوری، مژگان (1389)، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، فصلنامه مطالعات زنان، سال هشتم، شمارۀ 1: 90-71.
    • دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغتنامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
    • راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1387)، مفردات الفاظ قرآن، ترجمۀ حسین خداپرست، قم: انتشارات نوید اسلام.
    • رحمانی، جبار (1393)، تغییرات مناسک عزاداری محرم، تهران: تیسا.
    • رحمانی، جبار و کاظمی، علی (1390)، «جماعت وارگی و جماعت هیئتی»، مطالعات جامعه‌شناختی، شماره 39: 163-155.
    • سجادی، حمیرا و صدراسادات، سیدجلال (1383)، «شاخص‌های سلامت اجتماعی»، مجله اطلاعات سیاسی_اقتصادی، شماره 9:  253_
    • شجاعی‌زند، علیرضا (1384)، «مدلی برای سنجش دین ‌داری در ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دورۀ 6، شمارۀ 1: 66 -34.
    • علوی، یوسف (1386)، «سلامت روان ازدید اسلام»، سومین کنفراس قرآن و پزشکی، دورۀ 3: 83-69
    • عمید، حسن (1379)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: انتشارات امیرکبیر.
    • قنبری نیک، سیف‌الله و احسانی، حکیمه (1395)، «عزاداری و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی آن در ایران»، اسلام و مطالعات اجتماعی، سال سوم، شمارۀ 4: 70.
    • ماشینی، فریده (1384)، «تأثیر جلسات مذهبی زنانه بر کیفیت زندگی زنان شرکت‎کننده از منظر خود زنان»، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
    • مرعشی، سیدعلی (1392)، «تأثیر شرکت در عزاداری‌های محرم بر وضعیت خُلقی (درجۀ افسردگی) دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز»، دستاوردهای روان‌شناختی، دوره بیستم، شمارۀ 1: 226-213.
    • (1388)، احکام عزاداری مطابق با فتاوای حضرت آیه‌الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)، قم: انتشارات امام علی‌بن ابی‌طالب.
    • نادری، مهدی و احمدی، عصمت (1395)، «نقش و کارکردهای مجالس عزاداری حسینی در جامعه‎پذیری سیاسی با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره)»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شمارۀ 18: 213.
    • نجفی، محمدحسن (1368)، جواهر الکلام، تهران: انتشارات المکتبه الاسلامیه.
    • کلدی، علیرضا و جمشیدی، مرتضی (1384)، «تعارض ارزشی بین والدین و فرزندان از دیدگاه دانش آموزان شهرستان آمل و عوامل مرتبط با آن»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پنجم، شمارۀ 19: 153-141.
    • واخ، یوآخیم (1387)، جامعه‌شناسی دین، ترجمۀ جمشید آزادگان، تهران: سمت.
    • هزارجریبی، جعفر و صفری‌شالی، رضا (1391)، آناتومی رفاه اجتماعی، تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ.
    • یعقوبی، منصور (1378)، «بصیرت در آموزه‌های قرآن»، روزنامه کیهان، 30/09/1388.