نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری،گروه علوم قرآن و حدیث، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل ، ایران

2 استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

3 دانشیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز،ایران.

چکیده

نزاع بر سر اصالت جامعه یا اصالت فرد از مباحث مهم علوم اجتماعی است؛ به صورتی که این معیار متفکران علوم اجتماعی را به دو دسته عمده فردگرا و جامعه‌گرا تقسیم می‌کند. البته گرایش معاصری نیز در تلفیق این دو پارادایم پدید آمده که از آن با عنوان پارادایم تلفیقی یاد می‌شود. در ایران نیز این گرایش‌ها همواره مورد بحث و بررسی بوده است. یکی از بزرگترین مفسران اجتماعی قرآن یعنی علامه محمدحسین طباطبائی از پیشروان این بحث به حساب می‌آید. غالبا و با توجه به تفسیر شریف المیزان، شارحان ایشان را در دسته حامیان اصالت جامعه قرار می‌دهند؛ در حالیکه با توجه به مبانی قرآنی دین مبین اسلام، این نظر مردود است و علامه نیز بدین موضوع متفطن بوده‌اند. ایشان را می‌توان از پیشگامان پارادایم تلفیقی در این موضوع دانست که در عین توجه و اهمیت به جامعه و قدرت آن، از اصالت فرد و مسئولیت فرد چشم‌پوشی نمی‌نمایند. در مبنای کلامی قرآنی، انسان نه مجبور است و نه امور بدو تفویض گردیده، بلکه امری میان این دو امر برای انسان حاصل شده است. همچنین علیرغم نسبت دادن موت و حیاتی مستقل برای امم و جوامع در آیات قرآن، مسئولیت انسان‌ها برای مقابله با فاسدترین جوامع نیز نادیده گرفته نشده است و قطرت الهی ودیعه‌ای برای انسان است که حتی در بدترین شرایط اجتماعی راهنمون او به سوی خیر و هدایت الهی است. بدین صورت علامه با توجه به این آیات به اصالتی طرفینی میان فرد و جامعه قائل شده‌اند که سهم هیچ یک به دیگری تقلیل نمی‌یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Review analysis Allameh's view About Originality of society

نویسندگان [English]

  • Hamid reza faridi 1
  • Faraj Behzad vakil abad 2
  • Samad Abdollahi Abed 3

1 ,Department of theology &Islamic sciences (quranic and traditional sciences ) ,Ardabil branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran

2 University professor

3 , associate professor , Department of theology &Islamic sciences (quranic and traditional sciences ), Azarbaijan Shahid Madani University , Tabriz , Iran.

چکیده [English]

One of the most important social issues is the authenticity of society and the individual Among the social commentators of the Quran, Allameh Tabatabai is one of the experts in this field. The title of this article is to examine the analysis of Allame's perspective on the authenticity of society and the individual This article is entitled "Analytical Review We examine analytically Allama's theories in the theory of the interconnected authenticity of the individual and society .Allama considers recruitment as an element of early community participation.He considers the first factor of socialization the instinct of marriage. Conflicts of interest in the way of community building, he says The law is trying to make peace. But the advances in human life and the complexities make the law ineffective in social justice. The social precepts of Islam with its various teachings make the society. The innate unity of human beings flourishes with the teaching of religion. And it can, through collaboration and self-sacrifice, promote social justice as the secret of community life. Therefore, Allameh explains religion with the focus of a favorable society on the path of individualization. Relying on social laws and the prevailing context, family, law, human beings are united in a special unity with the innate spirit of the human being, thus forming a desirable society for the sake of individualization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Individualism
  • Originality of society
  • Indigenous unity
  • Allameh tabatabaee
  • Almizan
قرآن کریم، ترجمه فولادوند.
اخوان الصفا، (1405 ق)، رسائل اخوان الصفا، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
افلاطون، (1353)، جمهور، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: ابن سینا.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1352)، مقدمه ابن‌خلدون، ترجمۀ محمدپروین گنابادی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
پارکر، جان (1371)، ساختاربندی، ترجمۀ امیرعباس سعیدیپور، تهران: آشیا.
توسلی، غلامعباس (1368)، «پدیدارشناسی و جامعه‎شناسی پدیدار شناسانه»، نامۀ علوم‌اجتماعی، شماره دوم: 2-34
توکل، محمد (1383)، جامعه‌شناسی معرفت، تهران: مؤسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه.
جوادی آملی، عبدالله (1389)، جامعه در قرآن، قم: اسراء.
جهانگیر، عیسی (1383)، «گذری بر اندیشه‌هاى اجتماعى علاّمه طباطبائى»، ماهنامه معرفت، (13)،80: 14.
چلبی، مسعود (1382)، جامعه‌شناسی نظم، تهران: نی.
خلیلی، مصطفی (1387)، «اصالت فرد یا جامعه»، مجله معرفت، سال هفدهم (۱۲۶): 113.
خمینی، روح‌الله (بی‌تا)، اربعین حدیث، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه، کتاب الکترونیک.
دورکیم، امیل (1342)، قواعد روش جامعه­شناسی، ترجمۀ محمدعلی کاردان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین‌ابن‌محمد (1416 ق)، مفردات الفاظ القرآن، محقق صفوان عدنان داوودی، دمشق، بیروت: بی‌نا.
ریتزر، جرج (1393)، نظریۀ جامعه­شناسی، ترجمۀ هوشنگ نائبی، تهران: نشر نی.
رسو، ژان ژاک (1380)، قرارداد اجتماعی، ترجمۀ مرتضی کلانتریان، تهران: آگاه.
سبحانی تبریزی، جعفر (1383)، منشور جاوید، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
صدر، محمدباقر (1381)، سنت‌های تاریخ در قرآن، ترجمۀسید جمالدین موسوی، تهران: تفاهم.
طباطبایی، سیدجواد (1369)، اندیشه سیاسی فارابی، نشریۀ اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 35: 11-18
طباطبایی، محمدحسین (1345)، شیعه در اسلام، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین (1362)، آموزش دین، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمدحسین (1367)، تفسیرالمیزان، ترجمۀ موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزۀ علمیه قم.
طباطبایی، محمدحسین (1387)، تعالیم اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین (1387)، روابط اجتماعی در اسلام به ضمیمه چند رسالۀ دیگر ج 1، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین (1379)، سنن النبی، تهران: انتشارات پیام آزادی.
طباطبایی، محمدحسین (1424ق)، بدایه الحکمه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1356)، اخلاق ناصری، تهران: خوارزمی.
طوسی، محمدبن‌محمد (1374)، اخلاق ناصری، تهران: سخن.
علوی، پرویز (1374)، زبان تخصصی علوم‌سیاسی و روابط بین‌الملل، تهران: علوم نوین.
فارابی، محمدابن محمد ابی نصر ()1374، آراء اهل المدینه الفاضله، شارح علی بوملحم، بیروت: دارومکتبه الهلال.
کار، ادوارد هالت (1385)، تاریخ چیست، حسن کامشاد، تهران: انتشارات خوارزمی.
کرایب، یان (1382)، نظریۀ اجتماعی کلاسیک، ترجمۀ شهناز مسمی­پرست، تهران: انتشارات آگه.
گروه جامعه‌شناسی (۱۳۶۳)، درآمدی بر جامعه‌شناسی اسلامی، قم: سلمان فارسی.
مطهری، مرتضی (1372)، مقدمه‌ای بر جهانبینی اسلامی (5) جامعه و تاریخ، تهران: صدرا.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، قم: انتشارات موؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مکارم شیرازی، ناصر (1421 ق)، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم: مدرسه علی‌ابن ابی‌طالب (ع).
کی فرانک، ویلیام (1383)، فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ هادی صادقی، قم: طاها.
همایون مصباح، سیدحسین (1384)، «امنیت روانی اقتصادی و اجتماعی»، فصلنامه پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، شماره 55.
Howard R. Turner (1997), Science in Medieval Islam, p   (book cover, last page). University of Texas Press .