نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمیدرضا صارمی ¹
• آیلین شیدایی ²

¹ دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

احیای تمدن اسلامی و الگوی توسعه‌ی ایرانی-اسلامی نیاز به مبانی فلسفی و دانش بومی دارد. بر همین اساس بازخوانی مفاهیم امروزین توسعه که عمدتا ریشه در مطالعات غربی دارند، در اندیشه‌ی حاکم بر شهر اسلامی ضروری می‌نماید.
هدف اصلی پژوهش جست و جوی مفهوم «سرمایه اجتماعی» به عنوان یکی از عوامل توسعه انسان‌محور در اندیشه‌های ملاصدرا به عنوان نقطه‌ی عطف پیوند فلسفه، عرفان و کلام اسلامی است. در این مقاله با استفاده از روش هرمنوتیک سنتی که مبتنی بر مولف محوری و متن محوری است، تلاش شده‌است در سه گام به خوانش سرمایه اجتماعی در حکمت صدرایی دست یابیم. در گام نخست با تفسیر آثار و اندیشه‌های مکتوب صدرالمتالهین ابتدا با تبدیل متن به جهان زیسته، آثار اجتماعی نظریه‌های ملاصدرا استخراج می‌شود. در گام دوم با کشف افق متن، تفسیر و متن در هم می‌آمیزند و تلاش می‌‌شود تا مفاهیم فلسفی در سطح نظری به مفاهیم اجتماعی نزدیک شود. در گام سوم باید گفت سرمایه اجتماعی در نظر ملاصدرا منطبق بر فضایل اخلاقی در چارچوب قوانین الهی است که در روابط جمعی بروز می‌یابد و از این ره با مولفه‌های «سرمایه اجتماعی دینی» قرابت دارد. با تناظر مولفه-های نظری سرمایه اجتماعی با مولفه‌های مستخرج از اندیشه‌های ملاصدرا، در می‌یابیم که مولفه‌های سرمایه اجتماعی دینی هرچند تکیه بر فضایل اخلاقی و فردی دارند، لیکن نتیجه‌ای که در روابط بین فردی برجای می-گذارند متناظر با مولفه‌های سرمایه اجتماعی در مبانی نظری غربی است.

کلیدواژه‌ها

• "ملاصدرا"
• "حکمت صدرایی"
• سرمایه اجتماعی"
• "تمدن اسلامی"
• "شهر اسلامی"

20.1001.1.25385240.1399.10.1.7.8

عنوان مقاله [English]

Interpretation of social capital in Sadra's philosophy

نویسندگان [English]

• Hamid reza saremi ¹
• Ailin Sheydayi ²

¹ urban planning, art and architecture faculty, tarbiat modares university, tehran, iran

² Urban Planning/ Art and Architecture Faculty/ Tarbiat Modares University/ Tehran/ Iran.

چکیده [English]

The main purpose of the research is to search for the concept of "social capital" as one of the factors of human-oriented development in the thoughts of Mulla Sadra as the turning point of the link between philosophy, mysticism and Islamic theology. In this paper, using the traditional hermeneutic method which is based on the author-oriented and text-oriented, it is tried to achieve social capital readings in Sadra's wisdom in three steps. In the first step, by interpreting Mulla Sadra's thoughts, first by converting the text into the living world, the social effects of Mulla Sadra's theories are extracted. Then, by discovering the horizon of text, interpretation, and text are mixed, and the concept of social capital from the works of Mulla Sadra is interpreted. It has to be said that social capital in Mulla Sadra's view is limited to moral virtues within the framework of divine laws that manifest in communal relationships, and in this way it is related to the components of "religious social capital". And in the third step, by matching the theoretical components of social capital with the components extracted from Mulla Sadra's thoughts, it is found that the components of religious social capital, although relying on moral and individual virtues, but their result in the interpersonal relationships corresponds to the components of social capital in Western theories. For example, the occurrence of "goodness and philanthropy" as a moral virtue in collective action leads to the realization of the concept of social support and participation.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Molla Sadra"
• "Sadra's wisdom"
• "Social Capital"
• "Islamic Civilization"
• "Islamic City"