نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی

2 دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مالک بن نبی متفکر معاصر الجزایری به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین ایده پردازان و تحلیلگران حوزه تمدن از منظر تاریخی-اجتماعی شناخته می‌شود. در این پژوهش به دنبال آن هستیم تا جایگاه و عوامل مؤثر بر شبکه روابط اجتماعی در شکل‌گیری جوامع و تمدن‌ها را از منظر او بررسی کنیم. موضوع سه پرسش اصلی که در این باب و در مسیر این پژوهش بدان پرداخته می‌شود عبارت‌اند از: اهمیت شبکه روابط اجتماعی، درک وضعیت شبکه روابط اجتماعی و عوامل مؤثر بر شبکه روابط اجتماعی. برای فهم این سه، آثار بن نبی در طی یک مطالعه نظام‌مند مورد بررسی و داده‌های مربوطه استخراج و ذیل تحلیل قرار گرفت. یافته‌های این پژوهش نشان داد که بن نبی این شبکه را مهم‌ترین عامل نگهدارندِ و پیش برنده حرکت جوامع در بستر تمدن می‌داند. از منظر او میزان قدرت و پویایی جامعه نمایانگر میزان سلامت این شبکه است و دسته‌ای از پدیده‌های درون جامعه و برون از جامعه قادر به اثرگذاری بر این شبکه هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Status of the Social Relations Network and the Factors Affecting it in the Civilizational Thought of Malik bin Nabi

نویسندگان [English]

  • Kazembeyki Mohammad Ali 1
  • saeed salari 2

1 History and Civilization of Islamic Nations, Faculty of Theology, Tehran University, Tehran, Iran

2 History and Civilization of Islamic Nations, Faculty of Theology, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Contemporary Algerian thinker Malik bin Nabi is regarded as one of the most prominent civilizational thinkers and analysts in historical-social terms. In this research we seek to examine the position and factors affecting the social relations network in the formation of societies and civilizations from his perspective. The three main questions that will be addressed in this study are: the importance of social relations network, understanding the status of social relations network, and the factors affecting social relations network. To understand these three, the works of Bin Nabi were read during a systematic study and the relevant data were extracted and analyzed. The findings of this study showed that Bin Nabi considered this network as the most important driving factor for the movement of societies in the context of civilization. From his point of view, the amount of power and dynamics of society reflects the health of the network and a number of phenomena within and outside the community are able to influence the network.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Relations Network
  • Civilization
  • Social Interaction
  • Social Need
  • Coloniability
اعظم آزاده، منصوره؛ دهقان دهنوی، آزاده (1387)، «اشتغال دانشجویان: رابطۀ بین شبکۀ روابط اجتماعی وضعیت شغلی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، سال شانزدهم، شمارۀ 63، ویژه‌نامه علوم‌اجتماعی (6): 5-32.
باستانی، سوسن؛ صالحی، مریم (1386)، «سرمایۀ اجتماعی شبکه و جنسیت: بررسی ویژگی‌های ساختی، تعاملی و کارکردی شبکۀ اجتماعی زنان و مردان در تهران»، نامه علوم‌اجتماعی، دوره 30، شماره پیاپی 1677: 95-63.
بن‌عیسی، عمر (2010)، مالک بن‌نبی فی تاریخ الفکر الاسلامی و فی مستقبل المجتمع الاسلامی، دمشق: دارالفکر.
بن‌نبی، مالک (1969)، انتاج المستشرقین و اثره فی الفکر الاسلامی الحدیث، بیروت: دارالارشاد.
 -  بن‌نبی، مالک (1981)، الصراع الفکری فی البلاد المستعمره، ترجمة عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
-   بن‌نبی، مالک (1985)، شبکه العلاقات الاجتماعیة (الجزء الاول من میلاد مجتمع)، ترجمة عبدالصبور الشاهین، دمشق: دارالفکر.
     -   بن‌نبی، مالک (1992)، شروط النّهضة، ترجمة عمر کامل مسقاوی و عبدالصبور شاهین: دمشق.
     _  بن‌نبی، مالک (2000 الف)، المسلم فی عالم الاقتصاد، ترجمة عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
بن‌نبی، مالک (2000 ب)، فکرة کمنویلث اسلامی، ترجمة الطیب الشریف، دمشق: دارالفکر.
بن‌نبی، مالک (2000 ج)، مشکلة الثقافة، ترجمة عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
بن‌نبی، مالک (2002 ب)، فی مهب المعرکة، ترجمة عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
بن‌نبی، مالک (2002 د)، وجهة العالم الاسلامی، ترجمة عبدالصبور الشاهین، دمشق: دارالفکر.
بن‌نبی، مالک (2005)، من اجل التغییر، ترجمة عمر کامل مسقاوی، دمشق: دارالفکر.
بوخلخال، عبدالوهاب (1433)، قراءه فی فکر مالک بن‌نبی، قطر: اداره البحوث و الدراسات الاسلامیه.
تمرسیت، فتیحه (بی‌تا)، «قراءة انتروبولوجیة لفکر مالک بن‌نبی: تحلیل کتاب شروط النهضه»، مجله التغییر الاجتماعی، العدد الرابع: 387-377.
ساروخانی، باقر(1383)، روش‌های تحقیق در علوم‌اجتماعی، تهران، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
شاویش، محمد (2007)، مالک بن‌نبی و الوضع الراهن، دمشق: دارالفکر.
عبود، شلتاغ (1367)، «دور الفکرة فی بناء الحضارة فی رای مالک بن‌نبی»، التوحید العربی: العدد الاول: 227-241.
فاضل قانع، حمید (1394)، «گفتمان اسلام سیاسی براساس خوانش امام خمینی، سید قطب و مالک بن‌نبی»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 5: 54-33.
فلیک، اووه (1387)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1378)، جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
محمودیان عطاآبادی، حمید؛ بیابان نورد سروستانی، علیرضا (1397)، «بررسی تطبیقی «نظریه تمدن» از دیدگاه فوکوتساوا و مالک بن‌نبی»، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال هشتم، شماره 2: 169-189.
مهتدی، محمدعلی؛ کریمی نیا، مرتضی (1393)، مدخل «بن‌نبی مالک»، دانشنامه جهان اسلام: ج1: 1901-1902.
میرزایی، نجفعلی (1393)، «بررسی کلی مفاهیم پایۀ تمدّن اسلامی در اندیشۀ مالک بن‌نبی»، فصلنامه نقد و نظر، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، دوره 19 (74): 89-117.
ولد اباه، السید (2010)، اعلام الفکر العربی: مدخل الی خارطه الفکر العربی الراهنه، بیروت: الشبکه العربیه للابحاث و النشر.
Benlahcene, Badrane (2013), The Socio-Intellectual Foundations of Malek Bennabi’s Approach to Civilization, London: International Institute of Islamic Thought (IIIT).
Berghout, Abdulaziz (2001), “The Concept of Culture and Cultural Transformation: Views of Malik Bennabi”, Intellectual Discourse, Vol 9, No1:67-83.
Larsen, Joan Nymand; Fondahl, Gail (2015), Arctic Human Development Report: Regional Processes and Global Linkages, Nordic Council of Ministers.
McManus, Ruth (2012), Death in a Global Age, New Zealand: Macmillan International Higher Education.