نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

3 استادیار گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

فقر و نابرابری اقتصادی، پدیده ای است که پیامدهای اجتماعی مختلفی را بر جامعه ی انسانی عارض می گرداند. تکوین این پدیده به عللی راجع است که هر یک از اندیشمندان علوم اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، مبتنی بر مکتب فکری خویش، سویه هایی از آن را روشن ساخته و متعاقباً راهکارهایی را برای حل آن برشمرده اند. این مقاله در پاسخ بدین پدیده ی اجتماعی شکل گرفته و در صدد آن است که علل و پیامدهای اجتماعی فقر و نابرابری اقتصادی و راهکارهای رفع آن را از منظر یکی از متفکران مسلمان که در این زمینه آثار و آراء گسترده ای دارد، یعنی سید قطب (1906-1966) تبیین و تحلیل کند. در امتداد این بحث، در بادی امر مفاهیم فقر و نابرابری- به نحوی منفک- از منظری جامعه شناختی تشریح شده و در ادامه به ترتیب، علل ایجاد این پدیده، پیامدها و راهکارهای حل آن، در اندیشه ی قطب کاویده می شود. در حقیقت، در این مقاله روشن می شود که چگونه قطب تخطی از خط توحید و استنکاف از اجرای قوانین اقتصادی شریعت را علت العلل سلطه ی فقر و نابرابری اقتصادی دانسته و با اشاره به پیامدهای ناگوار آن که شیرازه ی حیات جامعه ی اسلامی را از هم می درد؛ چه راهکارهایی را از منظر اسلام برای رفع این پدیده عرضه می کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Causes and Consequences of Poverty and Economic Inequality and Solutions to Eliminate it in Sayyid Qutb's Thoughts.

نویسندگان [English]

  • shahin zarpeyma 1
  • Mina Jahanshahi 2
  • mehdi hoseinzadeh 3

1 Department of Islamic Social Sciences, Faculty of Social Sciences, University of Tehran

2 Faculty of Social Sciences, University of Tehran

3 Department of Islamic Social Sciences, Faculty of Social Sciences, University of Tehran

چکیده [English]

Poverty and economic inequality are concepts that lead to different social consequences for human societies. The creation of this social phenomenon is due to the reasons that each social, political, and economical thinker based on his school of thought has clarified parts of it, and subsequently enumerated solutions to solve it. This article is shaped in response to this social phenomenon and wants to explain and analyzes the social causes and consequences of poverty and economic inequality and its solutions from the perspective of one of the Muslim thinkers who have widespread works to this field, namely, Sayyid Qutb (1966-1906). To do this, at the outset, the concepts of poverty and inequality are separately described from a sociological view and in the sequel, the causes of the creation of this phenomenon, its consequences, and its solutions are being explored in Sayyid Qutb's Thoughts. Indeed, in this article, it becomes clear that the deviation from the path of monotheism is the main cause of the domination of this crisis in the Sayyid Qutb's approach and his solutions for this phenomenon is determined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poverty
  • Economic inequality
  • Islamic Economics
  • Islamic government
  • Sayyid Qutb
 
 -  تآمین، ملوین (1388)، جامعه­شناسی قشربندی و نابرابری­های اجتماعی، ترجمۀ عبدالحسین نیک گهر، تهران: نشر توتیا.
-  حامد، سید (1394)، حکمت­هایی از سید قطب در شناخت زندگی، ترجمۀ زهرا عبدالهی، شیراز: انتشارات ایلاف.
- سن، آمارتیا (1382)، توسعه به‌مثابه­ آزادی، ترجمۀ وحید محمودی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران (دانشکده مدیریت).
-  شهری، گل­سخن (1391)، مفهوم جاهلیت و اصول­گرایی مذهبی_سیاسی در اندیشۀ سید قطب، تهران: نشر احسان.
-  صدر، سید محمدباقر (1357)، اقتصادنا: بررسی­هایی دربارۀ مکتب اقتصادی اسلام ج 2، ترجمۀ ع. اسپهبدی، تهران: انتشارات اسلامی.
-  علیپور، عفت (1388)، اندیشۀ سیاسی سید قطب، تهران: نشر احسان.
-  قطب، سید (1350)، اسلام و دیگران، ترجمۀ سید محمد شیرازی، تهران: کانون انتشارات عابدی.
-  قطب، سید (1365)، فاجعۀ تمدن و رسالت اسلام، ترجمۀ، علی حجتی کرمانی، تهران: انتشارات القبس با همکاری انتشارات فردوس.
-  قطب، سید (1369)، ویژگی­های ایدئولوژی اسلامی، ترجمۀ سید محمد خامنه­ای، تهران: انتشارات کیهان.
-  قطب، سید (1373)، آینده در قلمرو اسلام، ترجمۀ سید علی خامنه­ای، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-  قطب، سید (1378)، معالم فی الطریق (نشانه­های راه)، ترجمۀ محمود محمودی، تهران: نشر احسان.
-  قطب، سید (1391 الف)، اسلام و صلح جهانی، ترجمۀ زین­العابدین قربانی و سید هادی خسروشاهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-  قطب، سید (1391 ب)، ما چه می­گوییم، ترجمۀ و توضیحات سید هادی خسروشاهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
-  قطب، سید (1392)، عدالت اجتماعی در اسلام، ترجمۀ محمدعلی گرامی و سید هادی خسروشاهی، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم).
-  قطب، سید (1393)، فی ظلال القرآن (در سایه قرآن) ج 1، ترجمۀ مصطفی خرمدل، تهران: نشر احسان.
-  قطب، سید (1393)، فی ظلال القرآن (در سایه قرآن) ج 2، ترجمۀ مصطفی خرمدل، تهران: نشر احسان.
-  قطب، سید (1393)، فی ظلال القرآن (در سایه قرآن) ج 3، ترجمۀ مصطفی خرمدل، تهران: نشر احسان.
-  قطب، سید (1393)، فی ظلال القرآن (در سایه قرآن) ج 4، ترجمۀ مصطفی خرمدل، تهران: نشر احسان.
-  قطب، سید (1393)، فی ظلال القرآن (در سایه قرآن) ج 5، ترجمه مصطفی خرمدل، تهران: نشر احسان.
-  قطب، سید (1393)، فی ظلال القرآن (در سایه قرآن) ج 6، ترجمه مصطفی خرمدل، تهران: نشر احسان.
-  قطب، سید (1395)، مبانی تفکر اسلامی، ترجمۀ ابوبکر حسن‌زاده، تهران: نشر احسان.
-  قطب، سید (بی تا)، اسلام و استعمار، ترجمۀ محمد جعفر امامی، قم: انتشارات امید.
-  گیدنز، آنتونی؛ بردسال، کارن (1387)، جامعهشناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
-  لابَن، ژان (1359)، جامعه­شناسی فقر، ترجمۀ جمشید بهنام، تهران: انتشارات خوارزمی.
-  ملک، حسن (1391)، جامعه­شناسی قشرها و نابرابری­های اجتماعی، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
-  خانه‌های خالی راهی بازار می‌شود؟ (27/09/1398) برگرفته از لینک: