نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری دانشگاه ایلام
2 استاد دانشگاه ایلام
3 استادیار دانشگاه ایلام
چکیده
انسان موجودی اجتماعی است و در سایه تعاملات اجتماعی است که نیازهای مادی و معنوی‌اش برآورده می‌شود. استحکام و دوام روابط اجتماعی به اعتماد متقابل نیاز دارد. اعتماد میزان اطمینان یا مطمئن بودن به اشخاص، افراد، الگوها، ساختارها و نقش‌های اجتماعی، و در یک معنای بسیار کلی سرمنشاء ایجاد تعامل اجتماعی است. نوشته حاضر پژوهشی میان‌رشته‌ای و کاربردی بوده، با این سوال که در قرآن کریم اعتماد و ابعاد مختلف آن چگونه مطرح شده و چه نقشی در روابط اجتماعی انسان دارد؟ و با هدف تبیین مفهوم و مؤلفه‌های اعتماد و کارکردهای آن در روابط اجتماعی، به روش توصیفی تحلیلی و با استناد به آیات قرآن نگاشته شده است . و بیان می‌دارد که از نظر قرآن اعتماد با حسن ظن نسبت به دیگران شکل گرفته و هر چند همواره با نوعی ریسک‌پذیری همراه است، برای ایجاد و دوام روابط اجتماعی لازم و ضروری است. قرآن کریم خیرخواهی، صداقت، وفای به عهد، امانتداری، و حق‌محوری را از جمله مولفه‌های اساسی در فرد معتمد و حسن ظن را مهمترین مولفه در فرد اعتماد کننده معرفی می‌نماید که تحقق آنها برای ایجاد اعتماد در روابط اجتماعی ضروری است. از نظر قرآن اعتماد باید بر اساس معیارهای عاقلانه صورت گیرد بر همین اساس اعتماد به فاسقان، ظالمان و کسانی که در دوستی آنها تردید وجود دارد نوعی ساده لوحی به شمار می‌رود که باید از آن اجتناب نمود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Explaining the concept of social trust and its components in the Quran
نویسندگان [English]
- fatemeh seyfaliei 1
- s m 2
- m h 3
1 ilam ac
2 ilam ac
3 ilam u
چکیده [English]
Human being is a social being, in the light of social interactions and interpersonal relationships whose material and spiritual needs are fulfilled. Strength and durability of social relationships require mutual trust. The purpose of this research is to investigate the role and place of trust in human social relationships and states that trust in the Quran is a kind of risk that is formed with goodwill to others and necessary for the establishment and sustainability of social relationships The Holy Quran introduces benevolence and honesty, devotion, trust, and the right to justice as well as the components of trust that their realization is necessary for creating trustworthiness. From the point of view of the Qur'an, one can not trust anyone in any circumstances. Trust must be wise and based on wise criteria. This research is an applied and applied research and has been written using descriptive-analytical method based on Quranic verses.
کلیدواژه‌ها [English]
- Mutual
- trust
- social relations
- Hassan Zanan
- Holy Quran
منابع
- قرآن کریم
- نهج البلاغه
- ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی (1404)، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین.
- ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414)، لسان العرب، ج 2، بیروت: دارصادر.
- اوجاقلو، سجاد؛ زاهدی، محمدجواد (1384)، «بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان»، مجله جامعه‌شناسی ایران، شمارۀ 6: 92-125.
- اینگلهارت، رونالد (1373)، تحول فرهنگی در جامعة پیشرفتة صنعتی، ترجمة مریم وتر، تهران: کویر.
- بابایی، شاهرخ (1389)، «تاثیرعدالت سازمانی وامنیت شغلی برتعهد سازمانی به‌واسطۀ اعتماد به مدیران ستاد مرکزی سازمان تامین اجتماعی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1366)، غررالحکم و دررالکلم، قم: دفتر نشر تبلیغات.
- چلبی، مسعود (۱۳۷۵)، جامعه‌شناسی نظم، تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران: نی.
- دانش، یونس (1396)، بررسی نقش اعتماد در روابط اجتماعی مردم شهر بستک دومین کنگرۀ بین‌المللی توانمندسازی جامعه در حوزۀ مدیریت، اقتصاد، کارآفرینی و مهندسی فرهنگی. 24-29:(190)18.
- راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412)، مفردات الفاظ القران، بیروت: دارالقلم.
- زمخشری، محمود (1407)، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی.
- سیوطی، عبدالرحمن (1404)، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: آیةالله مرعشی نجفی.
- شاذلی، سیدبن قطب بن ابراهیم (1412)، فی ظلال القرآن. بیروت: دارالشروق.
- شیخ حر عاملی، محمد بن الحسن. (1409). وسایل الشیعه، قم: مؤسسه آل‌البیت.
- صدوق، محمدبن علی (1413)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسامی.
- الصعیدی، عبدالفتاح (بی‌تا)، الافصاح فی فقه اللغه، تهران: دارالکتب.
- طالبی، محمد (1396)، امانتداری عامل اعتماد اجتماعی، تهران: کیهان.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمۀ سیدمحمدباقر موسوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- طبرسی، فضل بن‌حسن (1360)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات فراهانی.
- طبری، محمدبن جریر (1412)، جامع‌البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفه.
- طریحی، فخرالدین (1375)، مجمع البحرین، ج 2، تهران: مرتضوی.
- طوسی، محمدبن حسن (بی تا)، التبیان فی تفسیر القران، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- طوسی، محمدبن الحسن (1407)، تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- عباس‌زاده، محمد، علیزاده اقدم، محمد باقر واسلامی، رضا( 1390)،« اعتماد به دستگاه‌های اجرایی و عوامل مؤثر بر آن»، جامعه‌شناسی کاربردی ، 22(41)
- عبدالباقی، عبدالمجید؛ دلوی، محمدرضا (1386)،« اعتماد کلید ثروت های نامرئی)، ماهنامه علمی آموزشی تدبیر.
- عمید، حسن (1342)، فرهنگ عمید، تهران: امیرکبیر.
- فخررازی، محمدبن عمر (1420)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- فراهیدی، خلیل بن احمد (1409)، کتاب العین، قم: هجرت.
- فرحبد، فرزین؛ امیرعلوی، سیروس و نجف زاده، صدیقه(1390)، جایگاه مدیریت تعارض وگشودگی ارتباط در ارتقای اعتمادکارکنان پرستاری، مجلة دانشگاه علوم پزشکی گیلان، شماره 79، جلد 20 ، 24-30
- فیاضی احسان آباد، ندا؛ جاجرمی، محمود (1395)، رابطه اعتماد بین فردی و تنظیم هیجان با رضات زناشویی سازمان بهزیستی، مشاوره و سلامت روان، 1-14.
- فیض کاشانی، ملا محسن (1415)، تفسیر الصافی، تهران: انتشارات الصدر.
- کلینی، محمدبن یعقوب (1407)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- گیدنز، آنتونی (1378)، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
- گیدنز، آنتونی (1384)، چشم اندازهای جهانی، ترجمة حمیدرضا جلایی پور، تهران: انتشارات طرح نو.
- گیدنز، آنتونی (1377)، پیامدهای مدرنیت، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.
- لیثی واسطی، علی بن محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، قم: دارالحدیث.
- مجلسی، محمدباقر (1403)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- مراغی احمدبن مصطفی (بی‌تا) تفسیر المراغی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- مصطفوی، حسن (1430)، التحقیق فی کلمات القران، بیروت: دارالکتب العلمیه.
- مغنیه، محمدجواد (1424)، تفسیر الکاشف، تهران: دارالکب الاسلامیه.
- مکارم شیرازی (1380)، اخلاق در قرآن، با همکاری جمعی از فضلا، مدرسه امام علی (ع)، چاپ اول، ، حسن 246، ج
- منصوری، خلیل (1397)، امانتداری عامل اعتماد اجتماعی، تهران: سماموس.
- میرفردی، اصغر و صادق نیما، آسیه (1391)، «گونه شناسی نزاع های دسته جمعی در شهرستان بویراحمد»، فصلنامه پژوهش‌های انتظام اجتماعی، سال چهارم، شمارۀ 2: 41-73.
- نوری، حسین (1408)، مستدرک الوسایل، قم: آل البیت.
- یاری، حامد؛ هزارجریبی، جعفر (1391)، «بررسی رابطۀ احساس اکنیت و اعتماد‌اجتماعی میان شهروندان(کرمانشاه)»، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 1(4): 39-58.
- Klimoski R J, Karol B L. The impact of trust on creative problem-solving group. Journal of Applied Psychology. 1976;5(61):630–3
- Chang , Y. Sh. & Fang, Sh.R. (2013), Antecedents And Distinctions Between Online Trust
- And Distrust:Predicting High- And Low-Risk Internet Behaviors, Journal of
Electronic Commerce Research, Vol. 14(2), PP: 149-167.
- Ikonen, M. (2013).Trust Development and Dynamics at Dyadic level. A Narrative APProach
to Studying Processes of Interpersonal Trust in Leader-Follower Relationships,
Dissertations in Social Sciences and Business Studies .University of Eastern Finland
- Mayer, R. C., Davis, J. H. & Schoorman, F. D. (1995). An integrative model of organizational trust. Academy of Management Review, Vol. 20, PP: 709–734.
- Misztal, Barbara A. (1996), Trust in Modern
Societies, Polity press;
Dietz , G., Gillespie, N. & Chao, G. T. (2010). Unravelling the complexities of trust and culture, Organizational Trust:A Cultural Perspective, (PP: 3-41), Cambridge
University Press, New York.
- Misztal, Barbara (1996). Trust in Modern Societies, Cambridge Press
- Mollering, G. ,Bachman,R. ,and Lee, H. S. (2004). Understanding organizational trust: Foundation ,constellation and issue of operationalisation, managerial psychology,19/6: 556-570
- Luman,N,(1979),TrustandPower,JohnwielyNewYork.
- Lyon,Ferqus, (2002),Trust,Networkandnorms:TheCreationofSocialCapital in
AgriculturalEconomicinGhana,inworldDevelopment,vol28,663-68
)