نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

کرامت انسان در اندیشه متفکرِ انسان‌گرای اسلامی، برای تعیین معیار کرامت‌مندی انسان و به تبعه آن تعیین حق انسان، مسئله‌ای است که با تحلیل آن می‌توان نگاهی متفاوت به حقوق بشر در عصر کنونی انداخت. حقوق بشر در دوران مدرن از مسائلی است که بیش از حوزه عمل در حوزه نظر نزاع میان گفتمان‌ها را ایجاد کرده است. کرامت انسان آن ویژگی خاصی است که انسانِ به‌ماهو انسان را موجودی متفاوت از سایر موجودات، مستحق حقوق و زندگی با شرافت می‌کند. در این معنا مفهوم«کرامت/dignity» ارتباط مستقیمی با مفهوم«حق/right» پیدا می‌کند. اگر این معنا از کرامت را در نظر بگیرم و سپس به تاریخِ فکرِ بشر رجوع کنیم می‌توان دلایلی را برای کرامتمندی انسان در نزد اندیشمندان یافت. فیلسوف انسانگرای سده چهارم هجری نگاه متفاوتی به این مسئله دارد لذا ما در این پژوهش با رویکرد متن- مفسرمحورگادامری با این سوال به سراغ متون ابن مسکویه می‌رویم: «ملاک کرامتمندی انسان در اندیشه ابن مسکویه چیست و این ملاک چه نسبتی با حق انسان پیدا می‌کند؟» مسکویه از انسانِ عقلانی، اخلاقی و اجتماعی سخن می‌گوید و به همین اساس، نسبت تلازم میان کرامت و حقِ انسان ایجاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Gadamerian approach to "human dignity" in thought of Ibn Meskoyi; Solutions for today's society

نویسندگان [English]

  • MOHAMMAD KAMALI 1
  • abolfazl shkory 2

1 b

2 hh

چکیده [English]

Human dignity in the thought of an Islamic humanist philosopher, to determine the criterion of human dignity and to its follower, the determination of human right, is a problem that, by analyzing it, can give a different look at human rights in the present age. Human rights in modern period are issues that have led the debate over the discourse beyond the realm of action. Human dignity is a special feature of which human beings are human beings that are different from other beings, deserve the rights and lives of the dignity. In this sense, the concept of "dignity" is directly related to the concept of "right". If we take this meaning of dignity and then go back to the history of human thought, we can find reasons for human dignity in the mind of philosopher. The humanist philosopher of the fourth century looks differently to this issue. Therefore, in this research, we approach the texts of Ibn Meskoyi with the help of the text-commentator approach: "What is the criterion of human dignity in the thought of Ibn Meskoyi? What does this criterion relate to human right?" Meskoyi speaks of rational, moral and social human, and thus create the relation between the dignity and the human right.

کلیدواژه‌ها [English]

  • human
  • dignity
  • right
  • ibn Meskoyi
  • gadamer
منابع
-  ارکون، محمد (1395)، انسان‌گرایی در تفکر اسلامی، ترجمۀ احسان موسوی خلخالی، تهران: طرح نقد.
-  اسکینر، کوئنتین (1375)، ماکیاولی، ترجمۀ عزت‎الله فولادوند، تهران: طرح نو.
-  البلوشی، حسن جمال (2018)، فلسفة الاخلاق فی الفکر الشیعی؛ مسکویه انموذجاً، بیروت: الطبعه الاولی.
-  الیور لیمن، (1389)، «انسان‌مداری اسلامی در قرن چهارم»، در کتاب تاریخ فلسفه اسلامی. تهران: حکمت.
-  شرت، ایون (1395)، فلسفۀ علوم‌اجتماعی قاره‌ای: هرمنوتیک، تبارشناسی و نظریۀ انتقادی از یونان باستان تا قرن بیست و یکم، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
-  روزنتال، فرانتس (1983)، علم التاریخ عندالمسلمین، بیروت: مؤسسة الرساله.
-  عزت، عبدالعزیز (1946)، ابن مسکویه، فلسفة الاخلاقیة و مصادرها،  مصر: مکتبة و مطبعة مصطفی الیالی الحلبی.
-  قاسم حسن الشیخ (1380)، مسکویه، «زندگی و شیوۀ او در پژوهش‌های تاریخی»، ترجمۀ سیدمحمد راستگو، در کتاب یادواره هزارمین سال درگذشت ابوعلی مسکویه.
-  مسکویه، ابوعلی (1355)، جاویدان خرد، ترجمۀ و تصحیح بهروز ثروتیان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  مسکویه، ابوعلی (1381)، تهذیب الاخلاق، علی اصغر حلبی، تهران: نشر اساطیر.
-  مسکویه، ابوعلی (1381)، تجارب الامم، تصحیح ابوالقاسم امامی، تهران: سروش.
-  مسکویه، ابوعلی (1396)، «رساله فی النفس و العقل»، در مجموعۀ رسئال و مکاتب، تصحیح ابوالقاسم امامی، تهران: میراث مکتوب.
-  مسکویه، ابوعلی (2001)، الهوامل و الشوامل، تصحیح احمد امین، بیروت: الهیئه العامه لقصور الثقافه.
 -  مسکویه، ابوعلی (1388)، الفوز الاصغر، تصحیح مجید دستیاری، قم: آیت اشراق.
-  مسکویه، ابوعلی (1396)، «ترتیب السعادة»، در مجموعه رسائل و مکاتب، تصحیح ابوالقاسم امامی، تهران: میراث مکتوب.
-  مدرس، محمدعلی (1349)، ریحانة الادب، ج 5، تبریز: چاپخانه شفق.
-  لاهوری، اقبال (1387)، سیر فلسفه در ایران، ترجمۀ امیرحسین آریان پور، تهران: امیرکبیر.
-  Gadamer,H.G (1989), Truth and Method, Revised by Joel Weinsheimer and Donald G. Marshall, Continum New York.
 -  Gadamer, H.G (1985), Philosophical Apprenticeships, Trans: Robert Sullivan, Cambridge: MA: MIT Press.
-  Gadamer, H.G (1987), “The Problem of Historical Consciousness”, in Paul Rabinow and William M. Sullivan eds, Interpre- tive Social Science A Second Look, Berkeley: University of California Press.