نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه حضرت آیت الله العظمی بروجردی

2 عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی

3 دانشگاه آیت الله بروجردی

چکیده

زیارت و سفرهای زیارتی داخلی و خارجی در ایران یکی از فعالیت‌های مذهبی بوده و استقبال زیادی از آن شده است. زیارت پیاده اربعین یکی از اشکال نوظهور سفر زیارتی است که پیش از این ایرانیان توجه زیادی به آن نداشته-اند؛ آیین پیاده‌روی اربعین بستر یک تجربه دینی زیارتی متفاوت است که در آن تمام طول مسیر پیاده‌روی مصداق تجربه زیارت امام حسین (ع) است. آیینی که در آن از ملت‌ها و فرهنگ‌های مختلف در یک تعامل و ارتباطات بین فرهنگی قرار می‌گیرند. این نحوه تعامل بین فرهنگی در عین حال دربردارنده شناختی از نحوه ابراز هویت ایرانی و عراقی در بستر این مشارکت دینی خاص در ایام اربعین خواهد بود. در پژوهش حاضر با اتکاء به رویکرد کیفی و از طریق تحلیل مضمون تجربه‌زیسته زائران سعی بر آن شده که الگوهای ابراز هویت زائران ایرانی و عراقی، مورد بررسی قرار گیرد. جامعه آماری تحقیق حاضر زائران زن و مرد ایرانی و عراقی که در مسیر نجف و کربلا و همچنین دو شهر نجف و کربلا بعنوان مبداء و مقصد حضور یافته‌اند، بوده‌اند و تعداد 30 نفر نمونه به روش هدفمند انتخاب شده‌اند. در گردآوری داده‌ها از روش‌های مصاحبه و مشاهده مشارکتی استفاده شده است. پس از تحلیل داده‌های کیفی سه مضمون اصلی شناسایی شد که عبارتند از: 1) هویت ملی، 2) هویت شیعی و 3) هویت اربعینی. همچنین عوامل مؤثر بر الگوهای ابراز هویت عبارت بودند از: 1) متغیرهای زمینه‌ای و 2) قدرت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Qualitative study of the model of Iranian and Iraqi identity expression in the Arbaeen walkway

نویسندگان [English]

  • gholamreza tajbakhsh 1
  • mohamadreza hosseini 2
  • entesar mosavi 3

1 faculty member

2 معاون فرهنگی دانشگاه

3 ma sociology

چکیده [English]

The pilgrimage and pilgrimage of domestic and foreign pilgrimages in Iran has been one of the religious activities and has been widely welcomed. The pilgrimage of Arba'in is one of the emerging forms of pilgrimage that Iranians have not paid much attention to before. The Arba'in walkway is a platform for a different religious pilgrimage experience, in which the entire path of the passage of Iman Hussein's pilgrimage experience AS). A ritual in which different nations and cultures are interacting and intercultural communication. This intercultural interaction, at the same time, will include a cognition of how Iranian and Iraqi identity are expressed in the context of this particular religious partnership during the Aryan era. In this research, based on the qualitative approach and through the analysis of the content of pilgrim's experiences, attempts have been made to examine the patterns of expression of Iranian and Iraqi pilgrims. The statistical population of the study was Iranian and Iraqi female and male pilgrims visiting Najaf and Karbala, as well as two cities of Najaf and Karbala as the source and destination, and 30 samples were selected by targeted method. Data were collected using interview and participatory observation methods. After analyzing qualitative data, three main themes were identified: 1) national identity, 2) Shiite identity, and 3) Arbaean identity. Also, the factors affecting the authentication patterns were: 1) background variables and 2) power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Thematic analysis
  • Arbaeen walking
  • Arbaeen identity
  • irani
  • iraqi
منابع
استراوس، اَنسِلم؛ کربین، جولیت (1391)، مبانی پژوهش کیفی (فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای)، ترجمۀ ابراهیم افشار. تهران: نی.
استیس، والتر(1367)، عرفان و فلسفه، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، چاپ اول، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
اشرفی، ابوالفضل (1377)، «بی­هویتی اجتماعی و گرایش به غرب»، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
آذربایجانی، مسعود؛ شیرازی، علی؛ ا لواسانی، محمدرضا و حبیبی، مرتضی (1395)، تجربۀ دینی و فرهنگ اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم.
بشیریه، حسین (1381 )، «تحول خودآگاهی­ها و هویت­های سیاسی در ایران»، مطالعات ملّی، سال 3، شمارۀ 1، بهار.
توکلی، یعقوب (1395)، اربعین در گذر زمان، ستاد مرکزی اربعین کمیته فرهنگی و آموزشی.
جمشیدیها، غلامرضا؛ قنادی، علیرضا (1386)، «تحلیل جامعه‌شناختی از مراسم و مناسک دینی با تأکید بر مراسم عاشورا»، مجله تاریخ اسلام.
جنکیز، ریچارد (1381)، هویت اجتماعی، ترجمۀ تورج یاراحمدی، تهران: نشر شیرازه.
جنکینز، ریچارد (1394)، هویت اجتماعی، ترجمۀ تورج یارمحمدی، تهران: ‌پردیس دانش.
حاجیانی، ابراهیم (1388)، «جامعه‌شناسی هویت ایرانی»، پژوهشکده تحقیقات استراژیک، تابستان.
خالدی، سمانه (1393)، رفتار جمعی، پژوهشکده باقرالعلوم.
رضوی­زاده، ندا (1393)، « ادراک و تجربه زیسته زائران پیاده ایرانی در عراق»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی ایران، زمستان.
عبداللهی، محمد، جامعه­شناسی بحران هویت، نامه پژوهش، شمارۀ 2.
عضدانلو، حمید (1386)، آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی، تهران: نی.
گل محمدی، احمد (1381)، جهانی شدن فرهنگ و هویت، تهران، نشر نی.
موسوی، سیدمحمد و همکاران (1395)، «تأثیر برگزاری مراسم پیاده­روی اربعین حسینی در کشور و افزایش شور و اشتیاق بین مردم و بخصوص نوجوانان و نقش سازنده آن بر روی تربیت نسل ارزشی در کشور»، مطالعات روان­شناسی و علوم‌تربیتی، تابستان.
میلر، دلبرت (1380)، راهنمای سنجش و تحقیقات اجتماعی،ترجمه هوشنگ نایبی، تهران، نشر نی.
هرسنی، صلاح الدین (1390)، مطالعات علوم‌سیاسی و سیاست بین‌الملل.
یگانه، محمدرضا و همکاران (1392)، «رسانه‎های جمعی جهانی و هویت دینی در جوانان شهر شیراز»، فصلنامه جامعهشناسی نهادهای اجتماعی.
 
Smith-Lovin, L. )2001(, Role-Identities, Action and Emotion: Parallel Processing and the Production of Mixed Emotions. in Self and Identity: Personal, Social, and Symbolic, edited by K. Yoshihisa and M. Foddy, New York: Erlbaum
 
.Jakobson, T.(1998), Antropdoy ethnology and religion the encyclopedia of Relion.
 
Stryker, S. (1968), “Identity Salience and Role Performance: The Relevance of Symbolic Interaction Theory for Family Research”, Journal of Marriage and Family, 30(4): 558
 
Thompson Andrew, (2001), National Identities and human agncy the sociological Review(49)1
 
Woodward Kath (2000), Questioning identity: Gender, class, nation, Routledge, the open university.