نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تهران

2 دانش‌آموخته فلسفه و کلام ‌اسلامی

3 دانشجوی دکتری رشته فلسفه غرب

چکیده

جریان موسوم به مکتب تفکیک که پایه‌گذار آن میرزا مهدی اصفهانی و شاگردش شیخ محمود حلبی است، یکی از دیدگاه‌هایی است که برای تبیین معارف الهی و نحوه نیل به آن شکل گرفته است. بانیان این مکتب برهان‌آوری و عقلانیت را حجاب اصلی رسیدن به عمق مطالب و معارف دین شمرده و به مقابله با آن پرداخته‌اند. ایشان دلیل به اشتباه افتادن فلاسفه و متکلمین را اهل برهان و تعقل بودن آنان دانسته و در راستای نقد آن معتقدند تمام معقولاتِ بدیهی ظلمت بوده و طلب معرفت از این راه عین گمراهی و ضلالت است و برهان‌آوری در کسب معرفت مساوی با ابطال و هدم اسلام می‌باشد. مقاله حاضر، با روش توصیفی و تحلیلی، ضمن نشان دادن جایگاه عقل و برهان در مکتب تفکیک به نقد نحوه حصول معرفت از منظر این مکتب پرداخته است. برررسی معرفت شناسی دینی در مکتب تفکیک نشان می‌دهد با طرد عقلانیت در این مکتب و عدم ارائه ملاکی معتبر در سنجش معارف دینی و نبود راهی برای تعامل با دین‌گریزان به عنوان ملاک مشترک، مهم‌ترین نقاط ضعف مبانی معرفت‌ شناسی در این مکتب است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examine the place of reason and argument in religious knowledge in view of school Tafkik

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Jamshidiha 1
  • Reza Mokhtari 2
  • Rahmatollah Mahmoodi 3

1 Professor at Tehran University

2 University of Tehran

3 University of Tehran

چکیده [English]

Tafkik School is one of viewpoints that's been established to explain the divine-Islamic epistemes and the ways to acquire them. Mirza Mehdi Isfahani and his pupil Sheikh Mahmoud Halaby are the founders. Is this case the question is what is the speculation and rationality means and what is the relation between rationality and understanding of Islam. They do believe that rationality is the main concealment to acquire the depth of Islamic thoughts and epistemes.so they stood against every rational approaches. In their thoughts using the argument and being rational is the main thing that make them miss understand. Therefore they are claiming that even all self-evident ideas are darkness and Islamic cognition through this approach is a wrong path and make people go astray. Establishment an argument to achieve the true-Islamic Idea make Islam demolish and it is against the righteousness. In this article we are going to represent the ration and argument place and how to achieve true-Islamic Ideas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • school Tafkik
  • Mirza Mahdi Isfahani
  • reason
  • argument
  • Knowledge
منابع
   ابراهیمی دینانی، غلامحسین، 1392،  ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلامی، تهران: طرح نو.
  اصفهانی، میرزا مهدی، 1387،  ابواب الهدی، تحقیق مفید حسین، بی‌جا، انتشارات منیر.
 اصفهانی، میرزا مهدی، 1387، مصباح الهدی، تحقیق: جمشیدی حسن، قم: بوستان کتاب.
    اصفهانی، میرزا مهدی،  بی‌تا، اعجاز­القرآن، مشهد:  نسخه خطی آستان قدس.
    اصفهانی، میرزا مهدی ، بی‌تا،  معارف القرآن، قم: نسخه خطی کتابخانه گلپایگانی.
بحرانی، سید هاشم، 1404، معالم الزلفی، قم: الهادی.
تهرانی، میرزا جواد،1392، میزان المطالب، تهران: آفاق.
جمعی از نویسندگان، 1394، احیاگر حوزه خراسان، تهران: آفاق.
جوادی آملی، عبدالله، 1390، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم: اسرا.
حر عاملی، 1425ق، إثبات الهداة، مشهد: اعلمی.
حرانی، ابن شعبه، 1404، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین.
حلبی، شیخ محمود، بی‌تا، معارف الهیه، مشهد: نسخه خطی آستان قدس.
حلبی، شیخ محمود ، بی‌تا، تقریرات درس میرزا مهدی اصفهانی، مشهد: نسخه خطی آستان قدس.
حکیمی، محمدرضا، 1393، مکتب تفکیک، قم: دلیل ما.
حلی، حسن بن یوسف، 1414، تذکره الفقهاء، قم: مؤسسه آل بیت.
خراسانی، محمدجواد، 1416ق، هدایة الامة إلى معارف الأئمة، تهران: بعثت.
رضوی، مرتضی، «حال و هوای اسلامی کردن علوم انسانی»، (در مقالات سایت ایشان: binesheno.com)).
صدوق، 1378ق، عیون اخبار الرضا(ع)، تهران، جهان،
صدوق، 1398ق، التوحید، قم: جامعه مدرسین.
قزوینی خراسانی، مجتبی، 1393، بیان الفرقان، قم، حدیث امروز.
قزوینی خراسانی، مجتبی، 1392، بیان الفرقان با تعلیقات سید جعفر سیدان، قم: دلیل ما.
کرمانی، محمدکریم خان، بی‌تا، ارشادالعوام، مشهد: نسخه خطی آستان قدس.
کلینی، محمدبن یعقوب، 1407، الکافى، قم، دارالکتب الاسلامیه.
گلپایگانی، سید محمد صالح، 1391، جمال السالکین، بینش مطهر.
مجلسی، محمدباقر، 1403، بحار­الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
محمدرضا باقی اصفهانی، 1381، مجالس توحید فطری، قم: انتشارات نصایح.
مجله اندیشه کیهان ( شماره ۱ - شهریور و مرداد ۱۳۴۶ در صفحۀ ۲۴ و ۲۵) مصاحبه با سید جلال الدین آشتیانی.
مطهری، مرتضی، 1394، مجموعه آثار، تهران: صدرا.
ملکی میانجی، محمد باقر، 1385، توحید الإمامیة، نباء.
میلانی، حسن، 1436، معرفة الله تعالی بالله، مشهد، اعتقاد ما.