نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

3 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

گروه یکی از مهم‌ترین پدیده‌های اجتماعی است. مولوی در مثنوی، بارها به مفهوم گروه اشاره کرده و مریدان و مخاطبان را به سلوک گروهی سفارش کرده‌ است. آنچه مولوی دربارۀ گروه گفته بسیار پویاست؛ به طوری که نظرات وی را به عنوان دانشی نظری می‌توان به کار بست و بومی ساخت. در این مقاله، تلاش ما آن است که با روش توصیفی- تحلیلی، نظرات مولوی را دربارۀ گروه مورد بررسی قرار دهیم و به این پرسش‌ها پاسخ دهیم: 1- معیارهای تشکیل گروه کدامند؟ 2- فواید تشکیل گروه چیست؟ 3- آسیب‌های گروه چیست؟ پس از بررسی مثنوی به این نتایج دست یافتیم: 1- مولوی معیار تشکیل گروه را شباهت افراد می‌داند. 2- او فواید تشکیل گروه را ضرورت پیمودن راه، اجرای دستورات دین، از بین رفتن ناامیدی و... می‌داند. 3- مولوی آسیب‌های گروه را بی‌وفایی اعضای گروه، نداشتن هدف مقدس، رهبر ناآگاه، هم‌گروهی با افراد نادان و ناشایسته و... بیان می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The status of social group in the Molavi's thought

نویسندگان [English]

  • yosofAli Beiranvand 1
  • ghasem sahraei 2
  • Ali Heidari 3

1 PhD student of Persian language and literature of Lorestan University

2 Lorestan University, khorramabad, iran

3 Professor of Lorestan University, KhorramAbad, Iran

چکیده [English]

Human group is one of the most important social phenomena. Molavi in Masnavi, has repeatedly referred to the concept of social group and recommended group conduct to his disciples and audiences. What Molavi has stated about the group is highly dynamic and his ideas can be applied and localized as theoretical knowledge. In this paper, we attempt to study Molavi's views on the social group, using an analytical- descriptive method to address three questions; first, what are the criteria for forming a group? second, what are the benefits of a group? and third, what are the weaknesses of a group? After reviewing Molavi's verses cited in Masnavi, it can be concluded that from Molavi's view, similarity of a number of people result in formation of a social group and benefits of groups are necessity of crossing the path, obeying religious decrees, and overcoming disappointment. In addition, according to Molavi, vulnerabilities of a social group include disloyalty of members of the group, not having a holy purpose, unknowing leader, and accompanying ignorant and indecent people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Molavi
  • Masnavi
  • group
  • Society
  • conduct
- قرآن کریم.
- آگ­برن، ویلیام فیلدینگ؛ نیم­کوف، مایر فرانسیس (1388)، زمینه جامعه­شناسی، ترجمه و اقتباس امیرحسین آریان­پور، تهران: نشر گستره.
- افلاکی، احمد (1362)، مناقب­العارفین، به کوشش تحسین یازیجی، چاپ دوم، تهران: دنیای کتاب.
- برکوویتز، لئونارد (1372)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمۀ محمدحسین فرجاد، چاپ اول، تهران: اساطیر.
- برومند، زهرا (1387)،  مدیریت رفتار سازمانی، تهران: پیام نور.
- ثابت، عبدالرحیم (1387)، «شهر و ده در اندیشه مولوی»، مجلۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، پاییز 87، شمارۀ 12: 69- 49.
- جمعی از مؤلفان (1391)، روان‌شناسی عمومی، تهران: انتشارات پیام نور.
- رابینز، استفن. پی (1383)، مبانی رفتار سازمانی، ترجمۀ سیدمهدی الوانی و حسن دانایی، چاپ سوم، تهران: انتشارات دفتر پژوهش­های فرهنگی.
- رابینز، استفن. پی (1374)، مدیریت رفتار سازمانی ج 3، ترجمۀ علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابیان، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی.
- رحمدل، غلامرضا (1384)، «نگاهی به ساختار اجتماعی اندیشۀ مولوی در مثنوی»، مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، بهار 84، دورۀ 22، شمارۀ 1: 68- 51.
- روحانی، رضا (1386)، «انگیزه­های شاعری و منابع الهام مولوی در دیوان شمس»، مجلۀ پژوهش­های ادب عرفانی (گوهر گویا)، تابستان 86، دورۀ 1، شمارۀ 2: 210- 185.
- زمانی، کریم (1386)، شرح جامع مثنوی معنوی، جلد دوم، چاپ هفدهم، تهران: انتشارات اطلاعات.
- سپهسالار، فریدون (1325)، رسالۀ سپهسالار، تصحیح و مقدمۀ سعید نفیسی، تهران: انتشارات اقبال.
- صدیق سروستانی، رحمت­الله؛ هاشمی، سیدضیاء (1381)، «گروه­های مرجع در جامعه­شناسی و روانشناسی اجتماعی با تأکید بر نظریه­های مرتن و فستینگر»، نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 20، پاییز و زمستان 1381: 167- 149.
- غلامحسین­زاده، غلامحسین؛ قاسم­زاده، سیدعلی (1389)، «رفتارشناسی مکر و نیرنگ در جامعۀ استبدادی از نگاه مولوی»، مجلۀ ادب و زبان، زمستان 89، دورۀ جدید، شمارۀ 25: 182- 157.
- کلینی، محمد (1365)، اصول کافی، جلد پنجم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- کوئن، بروس (1390)، مبانی جامعه­شناسی، ترجمۀ غلامعباس توسلی و رضا فاضل، چاپ بیست­ و سوم، تهران: سمت.
- مان، نورمن لسلی (1388)، اصول روان‌شناسی، ترجمۀ محمود ساعتچی، تهران: امیرکبیر.
- محسنی، منوچهر (1381)، مقدمات جامعه­شناسی، تهران: انتشارات دیدار.
- مولوی، جلال­الدین محمد (1389)، فیه ما فیه، تصحیح محمدحسن فروزانفر، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- مولوی، جلال‌الدین محمد (1379)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولدالین نیکلسن، قزوین: انتشارات سایه.
- نقوی، نقیب (1383)، «شمس روشنگر روزگاران مولوی»، مجلۀ تخصصی زبان و ادبیات دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی مشهد، تابستان 83، دورۀ 37، شمارۀ 2: 53- 37.
- Baron, Robert A. (1986), Behavior in Organization: Understanding and Managing the Human Side of Work, 2nd Edition, Boston: Allyn & Bacon.
- Hyman, Herbert; Cleanor Singer, H. (1968), Readings in Referene Group Theory And Research, New York: Free Press.
- Pennington, Donald. (2014), The Social Psychology of Behaviour in Small Groups, London and New York: Psychology Press, Talor and Francis Group.