دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس تهران

2 مدیرگروه شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

امروزه با گسترش مسائل و مشکلات پیچیده شهری، ضرورت توجه به راه حل های مرتبط با شهرهای ایرانی-اسلامی و منطبق با زمینه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و کالبدی آشکار گشته است. در این میان، بررسی آراء و اندیشه های متفکران مسلمان می تواند راهگشای مسائل پیچیده موجود در شهرها باشد. حکیم ابوعلی سینا به عنوان یک اندیشمند بزرگ در جهان اسلام، در بسیاری جهات به تولید و بسط اندیشه های شهری کمک کرده است که در این بین، بیان مفهوم مدینه عادله به عنوان نقطه عطفی در نظریات مرتبط با مسائل شهری و شهرسازی وی مطرح می باشد. این پژوهش با هدف بررسی نظریات ابوعلی سینا در حوزه مسائل شهری و شهرنشینی، شناسایی ویژگی های یک شهر مطلوب و نیز ابعاد مرتبط با زندگی اجتماعی انسان ها در نظام شهری، به تبیین ابعاد و روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و کالبدی جامعه شهری مورد نظر خود می پردازد. روش تحقیق در پژوهش حاضر تلفیقی از روش های تحلیل محتوا، قیاسی- توصیفی و نیز تحلیل علّی و فرا تحلیل می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد وجود یک جامعه شهری سالم، مستلزم توجه به کلیه ابعاد و روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و کالبدی می باشد؛ به طوری که نظام های یاد شده به عنوان یک کل وحدت بخش، مرتبط بوده و بر یکدیگر تاثیر گذار می باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An explanation of urban structure from AbuAli Sina's perspective

نویسندگان [English]

  • mohammad taghavi zavareh 1
  • Hamidreza Saremi 2

1 Tarbiat Modares University

2 Department of Urbanism, Faculty of Arts and Architecture, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

Today, given the development of complex urban problems, the necessity of paying attention to solutions related to Iranian-Islamic cities, in accordance with the cultural, social, political and physical context, seems evident. Meanwhile, studying Muslim thinkers' thoughts can be of importance in finding solution to the complexities of the cities. Abu Ali Sina, as a great Muslim scholar, has contributed to the development of urban thoughts considerably. In particular, his concept of Medina of Adela (the city of justice) is innovatory in the realm of theories of urban planning and urban development. The present paper aims to explore Abu Ali Sina's views on urbanization, identifying the characteristics of a desirable city, unfolding dimensions of social life in the urban environment, as well as explaining socio-economic, political, and physical relations in an urban society. The research method in this study is a combination of content analysis, deductive-descriptive methods, as well as causal analysis and meta-analysis. Our findings show that the existence of a healthy urban community requires attention to all aspects of social, economic, political and physical relations, so that these subsystems can be related to each other as a whole and each part affect the other ones systematically.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: AbuAli Sina
  • urbanism
  • Iranian-Islamic city
  • urban views
  • urban community
  • Medina of Adela
  • Utopia
ــ ابنسینا، حسین بن عبداهلل )1375(، اشارات و تنبیهات، ترجمه و شرح حسن ملکشاهی، تهران:
انتشارات سروش، چاپ دوم.
ــ ابنسینا، حسین بن عبداهلل )1376(، الهیات من کتاب الشفا، تحقیق حسن زاده آملی، قم: انتشارات دفتر
تبلیغات اسالمی حوزۀ علمیه.
ــ ابنسینا، حسین بن عبداهلل )1379(، ترجمۀ رساله السیاسه ابوعلی سینا، تهران: مرکز پژوهشهای
مجلس شورای اسالمی.
ــ ابنسینا، حسین بن عبداهلل )1387(، قانون در طب، ترجمۀ عبدالرحمن شرفکندی، چاپ نهم،
انتشارات سروش، جلد اول.
ــ اخوان کاظمی، بهرام )1379(، »نظریه عدالت در فلسفۀ سیاسی بوعلی سینا«، نشریه نامۀ فلسفه، شماره
 .134-121 :9
ــ اذکائی، پرویز )1383(، »دادشهر ابنسینا«، مجموعه مقاالت همایش بینالمللی ابنسینا: .1-21
ــ حجازی، سیدمحمدکاظم )1390(، »کار ویژههای حکومت در فلسفۀ سیاسی ابنسینا«، پایاننامه
کارشناسی ارشد، دانشکده علومسیاسی، دانشگاه آزاد تهران واحد مرکز.
ــ عسکری سلیمانی امیری )1393(، »معیار برهان صدیقین )بررسی تطبیقی بر برهان ابنسینا، مالصدرا و
عالمه طباطبایی(«، فصلنامه علمی تخصصی حکمت اسالمی، سال اول، شمارۀ اول: .101-121
ــ فکوهی، ناصر )1383(، انسانشناسی شهری، تهران: نشر نی. 
_ مبلغی، عبدالمجید؛ محمدی کیا، طیبه )1394(، »نگاهی به آرمانشهر سینوی«، دو فصلنامه حکمت
سینوی)مشکوه النور(، سال نوزدهم، شماره ،53 بهار و تابستان:. .111-130
ــ محمدی کیا، طیبه )1386(، »مفهوم نبی و جایگاه آن در فلسفۀ سیاسی ابنسینا«، فصلنامه علمی
پژوهشی علوم سیاسی، شماره :37 .141-170
ــ مؤمنی، هادی؛ اکبری نسب، حسین )1395(، بررسی رویکردهای زیباییشناختی در تفکر اسالمی )با
تکیه بر آرای ابن حزم، ابنسینا، ابنرشد و ابنهیثم(، کنگره بینالمللی زبان و ادبیات، دانشگاه
فرهنگیان، پردیس شهید مفتح شهرری: .1-16
ــ نفیسی، محمود )1368(، سیری در اندیشههای اجتماعی مسلمین، چاپ اول، تهران: انتشارات امیری.
ــ نوفل، علیرضا؛ کلبادی، پارین و پورجعفر، محمدرضا )1388(، بررسی و ارزیابی شاخصهای مؤثر در
هویت شهر)نمونه موردی: محله جلفا شهر اصفهان(، فصلنامه آرمانشهر: .57-69
ــ واحد فروغ، فروزان؛ سخندان سرخابی، زهرا )1392(، »بررسی تطبیقی آرمانشهر افالطون وآرمانشهر
اسالمی ابنسینا«، اولین کنفرانس ملی معماری و شهرسازی اسالمی و ترسیم سیمای شهری پایدار با
گذر از معماری ایرانی اسالمی وهویت گمشدۀ آن، بهمن ماه، زاهدان،. ایران: .1-9
ــ هاشم نژاد، حسین )1392(، زیباییشناسی در آثار ابنسینا، شیخ اشراق و صدرالمتأاهین، تهران:
انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علومانسانی دانشگاهها)سمت(، چاپ اول.