نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تهران

چکیده

همه جامعه‌شناسان به نوعی با دو مفهوم اصالت فرد و جامعه یا ساختار اجتماعی و کنش انسانی درگیرند. بر این اساس هریک با برقراری ارتباط میان این دو مفهوم، به برتری یکی بر دیگری توجه می‌کنند یا رابطه ای را میان این دو مفهوم برقرار می‌سازند. شریعتی به عنوان متفکری مسلمان، متأثر از تعلیمات اسلامی بوده و فضای فرهنگ اسلامی و مذهب شیعه تأثیرات عمیقی بر شیوه تفکر او به جا گذاشته است. او در هیچ‌یک از موضوعات مورد توجهش، نه تکیه‌ای صرف بر اصالت فرد و عاملیت انسانی دارد و نه جامعه و ساختار اجتماعی را امری منحصر به فرد در این باره می داند؛ بلکه رابطه ای متقابل را لحاظ کرده و هردو عامل فرد و جامعه را در شناخت موضوعات و مسائل دخیل می‌داند. در این مقاله در راستای آشنایی بیشتر با رویکرد شریعتی نسبت به این موضوع، با بهره گیری از دیدگاه شهید مطهری، به واکاوی رویکرد شریعتی نسبت به این موضوع خواهیم پرداخت. برای این منظور از روش پژوهش اسنادی استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

indivijualism and sociallism in shariati approach

نویسندگان [English]

  • ghollam reza jamshidiha
  • maryam tavana ye nami

university of tehran

چکیده [English]

All sociologists in some way deal with two concepts of individualism and society, or social structure and human action. Accordingly, linking the two concepts, each sociologist prefers one to the other or establishes a relationship between them. As a Muslim thinker, Ali Shariati has been influenced by Islamic teachings, and the atmosphere of Islamic culture and Shia had profound effects on his method of thinking .He neither focuses solely on individualism and human agency in his subjects, nor considers society and social structure as unique factors in this aspect .He neither focuses solely on individualism and human agency in his subjects, nor considers society and social structure as unique factors in this aspect. Instead, he assumes an interaction and believes both factors of individual and society play role in knowing subjects and issues. In this paper, in order to know Shariati's approach to the issue, we will use Morteza Motahhari's perspective to examine the Shariati's approach to the subject. For this purpose, documentary research method has been used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • indivijualism
  • sociallism
  • Shariati
  • Approach
  • sociology
-          امام جمعه‌زاده، جواد؛ روحانی، حسین (1386)، «بررسی تحلیلی ایدئولوژیک‌کردن دین از نگاه دکتر علی شریعتی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، شمارۀ 9: از 7 - 34.
-          امرایی، حمزه (1387)، انقلاب اسلامی ایران و جنبش‌های اسلامی معاصر، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول.
-          توکل، محمد (1383)، جامعه‌شناسی معرفت، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
-          جوادی آملی، عبدالله (1388)، جامعه در قرآن، قم: انتشارات اسراء.
-          خلیلی، مصطفی(1387)، «اصالت فرد یا جامعه؟ چالش فلاسفه»، نشریه علمی- ترویجی معرفت، شمارۀ 126: 111 – 128.
-          ساروخانی، باقر (1393)، روشهای تحقیق در علوم‌اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ بیست و سوم، جلد اول.
-          شریعتی، علی (1388)، تاریخ و شناخت ادیان 1، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ دهم.
-          شریعتی، علی (1359)، تاریخ و شناخت ادیان 2، تهران: انتشارات تشیع، چاپ اول.
-          شریعتی، علی (1360)، زن، تهران: انتشارات سبز، چاپ اول. 
-          شریعتی، علی (1361)، انسان بی‌خود، تهران: انتشارات قلم، چاپ اول.
-          شریعتی، علی (1361)، بازشناسی هویت ایرانی- اسلامی، تهران: انتشارات الهام، چاپ اول.
-          شریعتی، علی (1372)، آثار گوناگون 1، تهران: چاپ نقش جهان، چاپ دوم.
-          شریعتی، علی (1379)، جهان بینی و ایدئولوژی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ پنجم.
-          شریعتی، علی (1381)، اسلام‌شناسی 3، تهران: انتشارات الهام، چاپ هفتم.
-          شریعتی، علی (1383)، اسلام‌شناسی، تهران: انتشارات چاپخش، چاپ هشتم.
-          شریعتی، علی (1384)، ما و اقبال، تهران : انتشارات الهام، چاپ نهم.
-          شریعتی، علی (1384)، تاریخ تمدن 1، تهران: انتشارات قلم، چاپ هفتم.
-          شریعتی، علی (1384)، تاریخ تمدن 2، تهران: انتشارات قلم، چاپ هفتم.
-          شریعتی، علی (1384)، ویژگی‌های قرون جدید، تهران: انتشارات چاپخش، چاپ هفتم.
-          شریعتی، علی (1385)، اسلام‌شناسی1، تهران: انتشارات قلم، چاپ ششم.
-          شریعتی، علی (1385)، اسلام‌شناسی 2، تهران: انتشارات قلم، چاپ هشتم.
-          شریعتی، علی (1385)، بازگشت، تهران: انتشارات الهام، چاپ نهم.
-          شریعتی، علی (1385)، خودسازی انقلابی، تهران: انتشارات الهام، چاپ نهم.
-          شریعتی، علی (1385)، روش شناخت اسلام، تهران: انتشارات چاپخش، چاپ ششم.
-          شریعتی، علی (1386)، انسان، تهران: انتشارات الهام، چاپ دهم.
-          صدر، سید محمدباقر (1381)، سنت‌های تاریخ در قرآن، سید جمال‌الدین موسوی اصفهانی، تهران: نشر تفاهیم، چاپ سوم.
-          صدیق سروستانی، رحمت‌اله (1385)، درآمدی بر جامعه‌شناسی اسلامی، تهران: سمت، چاپ سوم.
-          طباطبائی، سیدمحمدحسین (1422)، المیزان فی‌تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
-          عبدالله، عبدالمطلب؛ اسماعیلی، مصطفی (1390)، «جنبش‌های بیداری اسلامی گذر از محرومیت بازگشت به خویشتن»، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، شمارۀ 9: 141-123.
-          قریشی، فردین (1379)، «علی شریعتی و غرب اندیشی از موضع نوگرایی دینی»، نامه پژوهش فرهنگی، شمارۀ 18 و19: 167 – 186.
-          مختاری، حمیده (1393)، بررسی رویکرد روشی دکتر علی شریعتی در اصول بنیادین دین، اشارات، شمارۀ 2:  47 -66.
-          مطهری، مرتضی (1387)، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، تهران: صدرا، چاپ شانزدهم، جلد 2.
-          وحدت، فرزین (1390)، رویارویی فکری ایران با مدرنیت، مهدی حقیقت‌خواه، تهران: انتشارات ققنوس.