نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه علوم ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
2 دانشیار دانشگاه جامعه المصطفی
چکیده
هدف از این مقاله به دست دادن فهمی جامع و روشن از «اسلامیسازی دانش» در دوران معاصر می باشد، که پاسخی روشنفکرانه، علمی و احیاگرانۀ متفکران اسلامی به پروژۀ مدرنیته در چند دهۀ اخیر است.
این تحقیق با استفاده از روش تحقیق اسنادی و کتابخانه‌ای، به فراتحلیل بیش از 80 اثر (مقاله، کتاب، نقد و...) در زمینۀ «اسلامیسازی دانش» پرداخته و با ارائۀ نوعی تقسیم‌بندی موضوعی تلاش کرده تا تصویر روشن‌تری از آن به عنوان «کل» و مجموعه‌ای از «میراث غنی علمی» ارائه دهد.
در این مقاله در جمع‌بندی نشان می‌دهیم که اسلامیسازی دانش با توجه به حجم زیادی از تلاش‌ها و کوشش‌های نظری و تحقیقاتی که در اقصی‌نقاط جهان، به خود اختصاص داده از یک‌سو نمایانگر رشد، بالندگی و غنای محتوایی آن است و از سوی دیگر، به‌نوعی «بازخیرش علمی» مسلمانان برای احیای دوران طلایی تمدن اسلامی محسوب می‌شود.
لذا در مقایسه‌ای تاریخی، شاید بتوان با توجه به پویایی و روند تکاملی «اسلامیسازی دانش» در چند دهۀ اخیر، ارزش آن را با نقش «نهضت ایجاد دانش‌های عقلی و تجربی اسلامی» در زمان ورود مسلمانان به دوران طلایی «تمدن اسلامی» قابل قیاس دانست.
ازاین‌رو، می‌توان نتیجه گرفت که «اسلامیسازی دانش» نه فقط تنها مسیر ممکن برای مقابله با مسائل و چالش‌های ناشی از مواجهه با مدرنیته است، بلکه همچنین این ظرفیت و پتانسیل را دارد که از طریق ایجاد گفتمان‌های خلاق در عرصه‌های مختلف علمی و روشنفکری به بازستاندن حاکمیت مسلمانان بر علم و دانش و احیای تمدن اصیل اسلامی کمک کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Islamization of Knowledge: A Meta-Analysis and Systematic Reviews
نویسندگان [English]
- Abbas Ghanbari Baghestan 1
- Sayed Mohsen Miri 2
1 Department of Communication, University of Tehran
2 Associated Professor, Al-Mustafa University
چکیده [English]
The purpose of this study is to provide comprehensive understanding of Islamization of Knowledge (IOK), as an intellectual response from Muslim Scholars to what so called “Modernity Project” in recent decades.
Using Meta-Analysis as a method of study, this research systematically has reviewed over 80 scientific documents including articles, books, reviews and etc. in order to come out with a clear picture and understanding of IOK across the world.
The result of this study shows the IOK as an intellectual project was a great revivalist response to modernity; hence, is right path to follow. Even though, many scholars, researchers and fellows were involved and producing lots of scientific documents pertinent to IOK resulted a very rich Islamic Heritage, however, less attention have been paid to IOK as a comprehensive approach to the challenges of contemporary societies.
Having such understanding and clear picture of IOK, with its main categories, trends and pertinent comparative studies as well as their strength and weaknesses will help and guide Muslim scholars and thinkers in their future studies along the path toward restore their supremacy in knowledge.
Furthermore, this study shows that IOK can be considered as Co-Equal with establishing and localizing of Knowledge in the golden age of Islamic Civilization, as such, once is established in each modern thought, a creative Islamic synthesis can be launched.
کلیدواژه‌ها [English]
- "Islamization of Knowledge"
- "Meta-Analysis"
- "Intellectual Response"
- "Islamic synthesis"
- "Modernity Project"
)