نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیات علمی دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

شهر از جمله موضوعات مورد توجه اندیشمندان بوده است. از آنجایی‌ که اسلام، دین اجتماعی است و برای سعادت بشر، راهبرد و برنامه دارد، در پژوهش حاضر برای تحلیل شهر از دیدگاه اسلام و احصای ویژگی‌ها و مؤلفه‌های شهر اسلامی، نظریه‌های سه تن از متفکران مسلمان شامل ابن‌خلدون و فارابی از متقدمین و خانم ابراهیم از متفکران مسلمان معاصر بررسی شده است. در چارچوب نظری مورد توجه در اسلام، بر سه مؤلفه انسان (مسلمان)، فضای اجتماعی (فضای مسلمانی) و فضای کالبدی (سیمای اسلامی) شهر تأکید شده است. مؤلفه‌های شهر اسلامی، شامل مسجد، خانه، بازار، محله و میدان می‌شود که این عناصر در ساختاری ترکیبی، فضای شهر اسلامی را ترسیم می‌کنند. از این ‌رو، ظاهراً در شرایط حاضر که نظریه‌های موجود شهری با تأکید افراطی بر تمایز کاربری، آن ‌گونه که برای ‌مثال در مکتب شیکاگو وجود دارد، با انتقاد جدی مواجه شده است، نظریه اسلامی شهر می‌تواند در حوزه نظری داعیه‌دار باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Islamic approach to the city: Islamic City Characteristics

نویسنده [English]

  • Bahram Bayat

Associate professor, Supreme National Defense University

چکیده [English]

Abstract

Thinking on city Among the topics of interest to scholars has been in permanent.Since Islam is a social religion and human well-being and strategy for the program,This paper analyzes the characteristics and components of Islam and Islamic city counted to be one of three Muslim scholars, including;Farabi, Ibn- Khaldun and ebrahim the antecedents of the contemporary Muslim thinkers have been investigated .the theoretical framework of Islam for city analysis based on:The three components of (Muslim), social space (the Muslims) and physical space (Islamic Broadcasting).Accordingly, the components of the Islamic city including mosques, houses, markets, neighborhoods And the field is that these elements are depicted in a hybrid structure of the city.It seems that currently existing theories city,With extreme emphasis on user differentiation as, for example, in Chicago, there have been serious criticism of Islamic theory can claim is theoretical.
Keyword:
"City", "city view", "Muslim scholars", "Islamic perspective", "Islamic city"

کلیدواژه‌ها [English]

  • "City"
  • "city view"
  • "Muslim scholars"
  • "Islamic perspective"
  • "Islamic city"
افشار نادری، کامران (1375). مشترکات شهرسازی در جهان اسلام. فصلنامه آبادی، شماره 22، پاییز
ابن الارزق (1977). بدایع السلک فی طبایع الملک. تصحیح محمد عبدالکریم . انتشارات دارالعربیه الکتاب
ابن خلدون، عبدالرحمن(1336)، مقدمه . ترجمه: محمد پروین گنابادی، تهران، انتشارات عملی و فرهنگی.
باقری، اشرف السادات (1386). نظریه‌هایی درباره شهرهای قلمرو فرهنگ اسلامی. تهران، انتشارات امیرکبیر.
بسیم سلیم، حکیم (1381)، شهرهای عربی اسلامی ـ اصول ساختمانی و شهرسازی، ترجمه: محمدحسین ملک احمدی، تهران، وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی.
بنه ولو، لئوناردو (1369)، تاریخ شهر ـ شهرهای اسلامی و اروپایی در قرون‌وسطی، ترجمه: پروانه موحد، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
پیرنیا، محمد کریم (1387) معماری ایرانی، انتشارات سروش دانش، تهران
حبیبی، سید محسن (1383)، از شار تا شهر، تهران، دانشگاه تهران.
جعیط هشام (1372)، کوفه پیدایش شهر اسلامی، ترجمه ابوالحسن سرو قد مقدم، مشهد، استان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی
جمشیدیها، غلامرضا (1383)، پیدایش نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران، دانشگاه تهران
خدایی،زهرا و تقوایی علی‌اکبر(1390) ، شخصیت شناسی شهر اسلامی؛ با تأکید بر ابعاد کالبدی شهر اسلامی، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره چهارم تابستان 1390
 خوش‌رو، غلامعلی(1372)، شناخت انواع اجتماعات از دیدگاه فارابی و ابن گلدون، تهران، اطلاعات، 1372.
درچه زاده( 1371)، شهلا، مسکن در کشورهای اسلامی، معماری و شهرسازی، شماره 18
ذوالفقاری( 1379)، حسن، روح وحدت، مجموعه مقالات دومین همایش معماری مسجد، دانشگاه هنر
ربانی، رسول(1385)، جامعه‌شناسی شهری، با همکاری فریدون وحیدا، اصفهان: دانشگاه اصفهان با همکاری سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی، چاپ دوم.
سلطان‌زاده، حسین( 1367)، مقدمه‌ای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، تهران، انتشارات امیرکبیر
سقاپور، حمید(1389) ، نگاهی به جایگاه مسجد در شهر، نمونه‌ی موردی: مسجد در شهر معاصر شیراز
عکاش، سمیر(1378)، تجلی نظم جهانی و نقشه‌برداری از آن در معماری سنتی اسلامی، ترجمه خان‌محمدی علی‌اکبر، نشریه صفه، شماره 28، دانشگاه شهید بهشتی، بهار و تابستان
عبدالستار عثمانی(1376)، محمد، مدینه اسلامی، ترجمه علی چراغی، انتشارات امیرکبیر
غزالی، ابو حامد،(1393)، مشکاه النوار، ترجمه سید ناصر طباطبایی، انتشارات مولی
 فارابی، ابونصر محمد(1361)، اندیشه‌های اهل مدینهٔ فاضله، سید جعفر سجادی، تهران، کتابخانه طهوری
 فکوهی، ناصر(1383)، انسان‌شناسی شهری، تهران، نی
موریس،جیمز (1381)، تاریخ شکل شهر ( ج. 2)، ترجمه راضیه رضازاده، تهران، جهاد دانشگاهی علم و صنعت.
موحد،علی.شمایی،علی و رنگانه ابوالفضل (1391)، بازشناسی هویت کالبدی در شهر اسلامی، فصلنامه علمی- تخصصی برنامه‌ریزی منطقه‌ای،سال دوم شماره 5
نقی زاده، محمد(1389)،تأملی در چیستی شهر اسلامی،فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات شهر ایرانی اسلامی، سال اول، شماره یک
 
 
DUDLEY Woodberry, Guest Editional Lim Cities, Volum15, Nu3, March 1998
Leigh Shipman, The Islamic city order within Chaos, Pwcs, Edu, HyITON High School. World Net Virgina, 1999. Prine William County
Mortada Hisham, Traditional Islamic Principles of built enviromment, New York, 2003, Routledge Curzon.