نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز
2 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز و عضو پژوهشکدۀ تحول در علوم انسانی
چکیده
در پژوهش حاضر برای ارائۀ الگوی نظری- عملی زاهد در زمینۀ آزادی بر اساس دیدگاه اسلام تلاش شده است. سپس نحوة جاری شدن آزادی بر اساس این الگوی عملی در جامعۀ اسلامی بررسی شده و در نهایت تفاوت این نوع نگاه با مفهوم آزادی در جامعۀ سکولار غربی تبیین شده است. بدین منظور چیستی مسئلة نظری، اجتماعی و فرهنگی آزادی بر مبنای دیدگاه زاهد بیان شده و در ادامه با استفاده از الگوی نظری و عملی مذکور، چیستی و چگونگی عملیاتی شدن آزادی در فرد و جامعه بررسی شده است. در ادامه برای درک بهتر آزادی در جامعة اسلامی، این موضوع در جوامع اسلامی و سکولار مقایسه شده است. پژوهش حاضر از نوع اسنادی است و با استفاده از فن تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، با توجه به ارزش‌های اسلامی، آزادی در وهلۀ اول مفهومی فرهنگی و چندلایه است. دوم اینکه آزادی زمانی در فرد شکل می‌گیرد که او خود را از قیدهای غیرفطری رها و در زمینۀ اجتماعی در مقابل قیود غیرفطری تحمیلی ایستادگی کند. ایستادگی او دو جنبۀ فردی و اجتماعی دارد: اول اینکه، وی اجازه ندهد قیود از درون و بیرون او را محدود کنند و دوم اینکه به اصلاح جامعه بپردازد تا این قیدها همنوعان او را محدود ننماید. بر مصلحان آزادی‌خواه اجتماعی است که نظام اجتماعی را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که افراد از قیود غیرفطری رها و به سوی رفع نیازهای فطری هدایت شوند. در جوامع سکولار با احترام به حق مالکیت فردی، آزادی بیشتر شامل حال کسانی است که از ثروت و مکنت بیشتری برخوردارند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Freedom in an Islamic Society from a Cultural Perspective: Introducing Zahed’s cpnceptual-practical model
نویسندگان [English]
- Ali Fotovatian 1
- SeyedSaeed Zahed Zahedani 2
1 Sociology Ph.D Candidate, A Member of Istitute for Social Science and Humanities Development
2 Associate Prof. of Sociology, A Member of Istitute for Social Science and Humanities Development Shiraz University
چکیده [English]
The first aim of this article is to present Zahed’s conceptual–operational model of freedom on the basis of Islamic thoughts. The second goal is to distinguish how freedom would run in the Islamic society according to this operational model. Finally, we will talk about the differences between this new conceptualization of freedom and the secular one. We will introduce theoretical, social and cultural dimensions of Zahed’s approach to freedom and then talk about what and how freedom would be in the individual level and the social one according to this model. In addition, to have a better understanding of freedom in Islamic society, we will compare freedom in Islamic and secular societies. This is a documentary and qualitative content analysis research. Based on our findings, Islamic freedom is a cultural concept with several layers. It will be realized an individual becomes free of anti-nature (gheir-e-fetri) hindrances and resist anti-nature social impediments. This resistance has personal and social dimensions. The personal dimension is not to let the obstructions limit her/him from inside and/or outside and then act against them in the social context not letting them to make obstructions to others. Emancipation is to arrange the social order in such a way to make people act according to their nature and avoid anti-nature hindrances. In secular societies richer people experience more freedom because of ownership right.
کلیدواژه‌ها [English]
- emancipation
- Systemic Logic
- Cognition
- Islam
- Secularism
)