زائری, قاسم, اعلمی, زینب. (1392). بررسی جهان مفهومی «سنت» در اندیشة امام خمینی (ره). نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان, 3(2), 161-190. doi: 10.22059/jstmt.2013.55725
قاسم زائری; زینب اعلمی. "بررسی جهان مفهومی «سنت» در اندیشة امام خمینی (ره)". نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان, 3, 2, 1392, 161-190. doi: 10.22059/jstmt.2013.55725
زائری, قاسم, اعلمی, زینب. (1392). 'بررسی جهان مفهومی «سنت» در اندیشة امام خمینی (ره)', نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان, 3(2), pp. 161-190. doi: 10.22059/jstmt.2013.55725
زائری, قاسم, اعلمی, زینب. بررسی جهان مفهومی «سنت» در اندیشة امام خمینی (ره). نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان, 1392; 3(2): 161-190. doi: 10.22059/jstmt.2013.55725
امام خمینی (ره) راهبری انقلاب اسلامی 1357 را به عهده داشت. او در بافت گفتمانیِ مواجهة تاریخی متجددین و متدینین با «سنت» با فراتر رفتن از جهت‌گیری‌های «نفی سنت» و «بازگشت به سنت» از یک سو و «تکرار سنت» از سوی دیگر، جهت‌گیری «احیای سنت» را پایه‌ریزی و تقویت کرد. وی همچنین از دوگانة توسعه‌ای «سنت-تجدد» فراتر رفته و ضمن «نادیده‌انگاری مثبت» غرب، منطق نقد درونی سنت را مورد توجه قرار داده است. بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر، امام خمینی (ره) به عنوان یک دیندار چه در مقام راهبری یک انقلاب سیاسی و اجتماعی بزرگ، و چه در مقام یک کنشگر معمولی زندگی روزمره، در بافتِ چندوجهی سنت عمل کرده است: نخست «سنت دینی» که خود به «سنت الهی- تکوینی (سنت‌الله)» و «سنت فقهی- تشریعی» تفکیک‌پذیر است، و دیگری «سنت زندگی» که به «سنت زندگی مسلمانان» (و تقسیم‌بندی‌های خردتر «سنت تاریخی صدر اسلام» و «سنت اجتماعی مسلمین») و «سنت زندگی غیرمسلمین» (و تقسیم‌بندی‌های خردتر «سنت‌های باستانی و ادیان پیش از اسلام» و «سنت مستکبرین») تقسیم‌پذیر است. چنین تنوعی در درک از سنت، ضمن اینکه تجدد را نه به‌عنوان امری مستقل بلکه به‌عنوان یکی از اشکال سنت زندگی لحاظ کرده و امام خمینی (ره) را از مشکلات بعدیِ درگیری نظری و عملی با تجدد مبرّا می‌کند، به وی اجازه می‌دهد بخش‌هایی از سنت را به‌طور نامتقارنی با اتکاء به سایر بخش‌های آن، مورد نقد و بازسازی قرار دهد.
The Conceptual Analysis of "Sunnah" (tradition)
in Imam Khomeini's Thought
نویسندگان [English]
Qasem zaeri1؛ Zeinab Aalami2
1. Assistant Professor of sociology, University of Tehran
2M.A in Social Sciences, University of Tehran
چکیده [English]
Imam Khomeini was the leader of the Islamic revolution in 1979. In the discoursive context of the historical encounter of the modernists and the religious with Sunnah (Tradition), Imam Khomeini established and invigorated the orientation of "Sunnah Revival" going beyond the orientations of "Refusal of Sunnah" and "Return to Sunnah" on the one hand, and "Repetition of Sunnah" on the other hand. Also, he went beyond the developmental dualism of "Tradition-Modernity" and with "Positive ignorance" of the West, pursued the logic of internal criticism of sunnah. Imam Khomeini as a religious man (either in the leadership position of a great political-social revolution or in the position of an ordinary person in daily life) acted in the multiplexed context of Sunnah. This context comprises "religious tradition" and "life tradition". The former is dividable into "Divine-genetic tradition (SUNNAT-ALLAH)" and "Juridical-legislative tradition (FIQH)" and the latter is dividable into "the Muslim life tradition" (with subdivisions of "historical tradition of the beginning of Islamic era" and "the Muslim social tradition") and " the non-Muslim life tradition" (with subdivisions of "archaic tradition and pre-Islamic religions" and "the Arrogants tradition (MUSTAKBERIN)" ). Such various conceptions of Sunnah permit him to consider modernity not as a self-determining matter but as a variety of life tradition and to overcome the consequent problems of theoretical and practical involvement with modernity. By this multiplexed conceptions, Furthermore, he is able to criticize and reconstruct some aspects of Sunnah with reliance to the other aspects asymmetrically.
کلیدواژه‌ها [English]
Islamic Revolution, Imam Khomeini, Revived Islam, Sunnah, Religious Tradition, Life Tradition, modernity
مراجع
بابایی، رسول (1382). امام خمینی و شالوده‌شکنی گفتمان سنتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
بابی، سعید (1379). هراس بنیادین (اروپامداری و ظهور اسلام‌گرایی)، ترجمه غلامرضا جمشیدی‌ها و موسی عنبری، تهران: دانشگاه تهران.
پارسانیا، حمید (1392). نظریه و فرهنگ (روش‌شناسی بنیادین تکوین نظریه‌های علمی)، راهبرد فرهنگ، 6(23).
ـــــــــــــــ (1391). انواع و ادوار روشنفکری (با نگاه به روشنفکری حوزوی)، قم: کتاب فردا.
پالمر، ریچارد (1377). علم هرمنوتیک، ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: هرمس.
تریگ، راجر (1384). فهم علم اجتماعی، ترجمه شهناز مسمی‌پرست، تهران: نی.
جعفری، علی اکبر و قربی، سید محمد جواد (1392). راهبردهای مقابله با سلطه فرهنگی نظام استکبار در اندیشه سیاسی امام خمینی، پژوهشنامه انقلاب اسلامی (دانشگاه همدان)، 3(9).
حسنی، محمدحسن (1378). نوسازی جامعه از دیدگاه امام خمینی، تهران: عروج.
خامنه‌ای، حضرت آیت‌الله سیدعلی (1377). بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی، بازیابی شده در تاریخ 1 فروردین 1377، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، farsi.khamenei.ir.
خرمشاد، محمدباقر (1377). فوکو و انقلاب اسلامی ایران: معنویت‌گرایی در سیاست، متین، 1. تهران: پژوهشکدة امام خمینی و انقلاب اسلامی.
خمینی، امام روح‌الله (1373). ولایت فقیه، حکومت اسلامی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1324). کشف اسرار، تهران: بی‌نا.
ــــــــــــــــــــ (1357). تفسیر سوره حمد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1376). امام به روایت امام، به کوشش غلامعلی رجایی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1382). شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 الف). صحیفه امام، جلد 1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 ب). صحیفه امام، جلد 4، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 پ). صحیفه امام، جلد 5، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 ت). صحیفه امام، جلد 6، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 ث). صحیفه امام، جلد 7، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 ج). صحیفه امام، جلد 8، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 چ). صحیفه امام، جلد 9، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 ح). صحیفه امام، جلد 10، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 خ). صحیفه امام، جلد 11، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 د). صحیفه امام، جلد 12، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ــــــــــــــــــــ (1385 ذ). صحیفه امام، جلد 13، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ـــــــــــــــــــ (1385 ع). صحیفه امام، جلد 14، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ـــــــــــــــــــ (1385 ر). صحیفه امام، جلد 15، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ـــــــــــــــــــ (1385 ز). صحیفه امام، جلد 16، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ـــــــــــــــــــ (1385 ژ). صحیفه امام، جلد 17، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ـــــــــــــــــــ (1385 س). صحیفه امام، جلد 18، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ـــــــــــــــــــ (1385 ف). صحیفه امام، جلد 19، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)
ـــــــــــــــــــ (1385 ش). صحیفه امام، جلد 20، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ـــــــــــــــــــ (1385 ص). صحیفه امام، جلد 21، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
ـــــــــــــــــــ (1377). شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، مؤسسه عروج.
خوشروزاده، جعفر(1385). میشل فوکو و انقلاب اسلامی، رهیافتی پسامدرنیستی از منظر تحلیل گفتمان، پژوهشنامه متین، سال هشتم، 31 و 32.
غرویان، محسن (1378). بنیان های حکومت در اندیشه بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، کیهان فرهنگی، 156.
فراتی، عبدالوهاب (1389). روحانیت و تجدد با تأکید بر جریان‌های فکری- سیاسی حوزه علمیه قم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
فوزی، یحیی (1378). مذهب و توسعه در ایران: بررسی سه دیدگاه پس از انقلاب اسلامی ایران، متین، 1(2).
فیرحی، داود (1378). امام خمینی؛ گفتمان تجدد اسلامی، نشریه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، 5.
کچویان، حسین و زائری، قاسم (1391). بازنمایی غرب در گفتمان اسلام احیاشده، راهبرد فرهنگ، 20.
کچویان، حسین (1385). تطورات گفتمان های هویتی ایران، ایرانی در کشاکش با تجدد و مابعد تجدد، تهران: نشر نی.
ـــــــــــــــــ (1382). حق‌محوری تجدد و تکلیف‌مداری سنت، علوم سیاسی، ۲۲.
کشاورز شکری، عباس (1382). تبیین انقلاب اسلامی از دیدگاه تدا اسکاچپول، متین، 19، 118-97، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
مجتهدی، کریم (1379). آشنایی ایرانیان با فلسفه های جدید غرب، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مؤسسه تاریخ مطالعات معاصر ایران.
ابتدای صفحه