نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

بحث درباره اصالت جامعه و اصالت فرد، یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در قلمرو فلسفه جامعه‌شناسی یا فلسفه اجتماعی است. در میان متفکران اسلامی، پیشینه این بحث را می‌توان در آرای ابونصر فارابی، خواجه نصیرالدین طوسی، اخوان‌الصفا و ابن‌خلدون ملاحظه کرد. در میان اندیشمندان مسلمان معاصر نیز می‌توان از علامه طباطبایی، شهید مطهری، شهید محمد باقر صدر، آیه‌الله جوادی آملی و استاد مصباح یزدی نام برد. در پژوهش حاضر، تببین اصالت جامعه از دیدگاه شهید مطهری و استاد مصباح یزدی، با رویکردی فلسفی و نقد و بررسی آرای آنها مورد توجه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of "Fundamentality of Society" from the Viewpoints of Ayatullah Motahari and Ayatullah Misbah Yazdi

چکیده [English]

Discussion over fundamentality of society has always been one of the most important issues in social sciences which can be brought to light in the realm of philosophy of sociology as well as philosophy of social sciences. Among classic Islamic scholars, such discussions can be traced back to Abu-Nasr Farabi, Khaja Nasiruddin Tousi, Ikhvanul Safa, and Ibn Khaldun. Among contemporary Muslim thinkers, Allama Tabatabaei, Ayatullah Motahari, Ayatullah Mohammad Baqer Sadr, Ayatullah Javadi Amoli, and Ayatullah Misbah Yazdi have been the most influential writers in the field. This paper will discuss the viewpoints of Ayatullah Motahari and Ayatullah Misbah Yazdi. The author’s aim is to explain the views of these two contemporary Islamic thinkers on fundamentality of society using a philosophical and critical perspective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fundamentality of Society
  • Society
  • Philosophy of Sociology
  • Philosophy of Social Sciences
  • Ayatullah Motahari
  • Ayatullah Misbah Yazdi
-    پارسانیا، حمید (1380)، چیستی و هستی جامعه از دیدگاه استاد مطهری، مجله علوم سیاسی، 14، 220-197.
-    ـــــــــــ (1391)، جهان‌های اجتماعی، قم، کتاب فردا.
-    جوادی آملی، عبدالله (1387)، جامعه در قرآن، تحقیق و تنظیم مصطفی خلیلی، قم، مرکز نشر اسراء.
-    حسین‌زاده یزدی، مهدی (1389)، رهیافتی نوین در مقایسه مقولات کانتی با معقولات ثانیه در فلسفه اسلامی، مجله خردنامه صدرا، 59، 43-28.
-    حسین‌زاده، محمد (1390)، معرفت بشری؛ زیر ساخت‌ها، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
-    خلیلی، مصطفی (1387)، اصالت فرد یا جامعه؟ (چالش فلاسفه)، مجله معرفت، 126، 128-111.
-    دورکیم، امیل (1355)، قواعد روش جامعه‌شناسی، ترجمه علی محمد کاردان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-    سوزنچی، حسین (1385)، اصالت فرد، جامعه یا هر دو، بررسی تطبیقی آرای استاد مطهری و استاد مصباح یزدی، مجله قبسات، 42، 60-41.
-    شیخ اشراق (1355)، مجموعه مصنفات، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، 1.
-    صدر، سید محمد باقر (1381)، سنت‌های تاریخ در قرآن، ترجمه سید جمال‌الدین موسوی اصفهانی، تهران: تفاهیم.
-    طباطبایی، سید محمد حسین (1422ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی.
-    ________ (1424ق)، نهایه الحکمه، قم، موسسه النشر الاسلامی.
-    عبودیت، عبدالرسول (1385)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران: سمت و موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1.
-    مصباح یزدی، محمد تقی (1378 الف)، آموزش فلسفه، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 2.
-    _________ (1378)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
-    _________ (1383)، آموزش فلسفه، تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1.
-    مطهری، مرتضی (1369)، فلسفه تاریخ، تهران: صدرا، 1.
-    ________. (1385)، جامعه و تاریخ، تهران: صدرا.