نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشگاه تهران
چکیده
موضوع اسلامی‌سازی دانش، یکی از دغدغه‌های مهم عمده جوامع اسلامی است که البته مسبوق به سابقه نیز است. اگرچه تاکنون روش‌ها و الگوهای فراوانی درباره چگونگی اسلامی‌سازی دانش و ضرورت آن توسط اندیشمندانی همچون سید حسین نصر، الفاروقی، العطاس، ضیاءالدین سردار و غیره بیان شده است، اما تدوین آن در چارچوبی فرانظری (متاتئوریک) که از یکسو بتواند به‌طور منسجم به مبانی فلسفی هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی شناخت پاسخ دهد و از سوی دیگر، دلایل تعدد الگوهای اسلامی‌سازی را تبیین کند، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این مسئله ازآنجا اهمیت می‌یابد که هرگونه تدوین و توسعه الگوی اسلامی‌سازی دانش، ابتدا باید در چارچوب نظری محض، یا آنچه که فرانظریه نامیده شده است، قرار بگیرد و به مسائل و الزام‌های فلسفی آن پاسخ گوید. در واقع پرسش اصلی این است که فرایند اسلامی‌سازی دانش قرار است درون چه چارچوب فلسفی و فرانظری انجام شود و پاسخ دینی به الزامات فلسفی آن چیست؟ در پژوهش حاضر، ابتدا واکاوی مفهوم فرانظریه در بافت دانش و تمدن غربی و نیز الزامات هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی آن و سپس بیان پاسخی به الزامات فلسفی براساس دین و رویکرد اسلامی مورد توجه است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Toward a Meta-Theoretical Framework for Islamization of Knowledge
چکیده [English]
"Islamization of Knowledge" is a term most often used to describe Muslim scholars' effort in De-westernization of knowledge in order to develop new paradigms of thought and knowledge according to the Islamic doctrine in different disciplines. In the last five decades, Islamization of knowledge can be traced back to the works of Seyyed Hossein Nasr (1968), Al-Attas (1982), Al-Faruqi (1982), and Allame Sardar (1985). However, even though there are such great efforts in the pathway of Islamization of knowledge, little attention has been paid to developing a comprehensive meta-theoretical framework that can be considered as an alternative to its Western counterpart. New paradigms of knowledge should be conceptualized in the framework of Meta-theory. Accordingly, to advance Islamization, Muslims scholars need a meta-theoretical framework to address the ontological, epistemological and methodological questions related to their supported Islamic Paradigm. Having a review of the Western framework of meta-theory and its ontological, epistemological and methodical aspects, the purpose of this article is to propose a tentative meta-theoretical framework, hopping to be less speculative and more analytically useful than what we have had so far.
کلیدواژه‌ها [English]
- Islamization of Knowledge
- Meta-Theory
- Epistemology
- Ontology
- methodology
)