نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران.
2 کارشناسی ارشد دانش اجتماعی مسلمین، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران.
چکیده
ارتباطات انسانی یکی از عناصر اصلی شکل دهنده ماهیت و ساختار جوامع است. جامعه مدنی و مدینه فاضله دو نوع از جامعه هستند که هر کدام انواع و صورت‌های مختلفی از ارتباطات را دربردارند. یورگن هابرماس و ابونصر محمد فارابی از جمله اندیشمندانی هستند که به مسئله ارتباطات انسانی، شکل آرمانی آن و نقش آن در صورت بندی این دو نوع جوامع توجه داشته اند. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی_تطبیقی و همچنین تکیه بر چارچوب روش شناسی بنیادین به مطالعه و مقایسه ارتباطات انسانی و سطوح و انواع آن در اندیشه این دو متفکر پرداخته شده است. آن‌چه که از مجموع بررسی و مقایسه آثار این دو متفکر بر می‌آید اینست که هر دو اندیشمند با نگاهی انتقادی به جامعه خویش و کیفیت ارتباطات در آن، به صورت‌بندی یک جامعه آرمانی پرداخته و مسائلی همچون عقلانیت، تفاهم و توافق جمعی به صورت مشترک مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که عقلانیت ارتباطی هابرماس و اجماع و گفتگوی عقلانی و انتقادی مد نظر وی در دستیابی به حقیقت و مشروعیت قوانین از عقل عرفی فراتر نمی‌رود. ولی تفاهم و ارتباطات برهانی فارابی محدود به افق انسانی نشده و در پیوند با رئیس اول مدینه فاضله و در اتصال به عقل فعال معنادار می‌شود. این پژوهش می‌تواند مقدمه‌ای در بازشناسی و تحلیل نظام‌های مختلف ارتباطی در دو نوع مدینه فاضله و جامعه مدنی باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Comparative Study of Human Communication in Habermas’s Civil Society and Al-Farabi’s Madinah Fazilah
نویسندگان [English]
- Hossein Mehrabanifar 1
- Mohammad Ali Salimi 2
1 Assistant Professor of Sociology department, Razavi University of social sciences, Mashhad, Iran.
2 MA of Muslim Social Studies, Razavi University of social sciences, Mashhad, Iran.
چکیده [English]
Human communication is one of the fundamental elements shaping the nature and structure of societies. Civil society and Madinah Fazilah are two types of societies, each encompassing different types of communication. Jürgen Habermas and Abu Nasr Muhammad Al-Farabi are among the thinkers who have focused on the issue of human communication, its ideal form, and its role in the configuration of these two types of societies. In the present study, a comparative-analytical method, along with a reliance on fundamental methodology, has been employed to study and compare human communication and it’s levels in the thoughts of these two thinkers. What emerges from the comparison and analysis of the works of these two thinkers is that both intellectuals, with a critical perspective on their societies and the quality of communication within them, have formulated an ideal society and both are concerned with issues such as rationality, mutual understanding, and collective agreement. Habermas's communicative rationality and his envisioned rational-critical discourse and consensus-building process, while central to establishing truth and legal legitimacy, remain fundamentally grounded in conventional reason without transcending its epistemic boundaries. However, Al-Farabi's conception of demonstrative communication and mutual understanding is not confined to the human horizon; rather, it attains its full significance through its connection to the First Leader (Rais al-Awwal) of Madinah Fazilah and its metaphysical linkage to the Active Intellect (al-'Aql al-Fa''āl). This research can serve as a foundational framework for re-examining and analyzing diverse communicative systems within two distinct paradigms: Madinah Fazilah and Civil society.
کلیدواژه‌ها [English]
- Human Communication
- Al-Farabi
- Habermas
- Madinah Fazilah
- Civil Society
)