نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• طاهره شریف ¹
• ابراهیم برزگر ²
• محمدباقر خرمشاد ³
• نفیسه السادات قادری ⁴

¹ دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

² استاد گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، استاد مدعو واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³ استاد گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، استاد مدعو واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

⁴ استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشکده حقوق،الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

دوستی مدنی بین انسان‌ها فضیلت والا و پیش‌شرط سعادت و وجه ممتازی است که به اندازۀ تاریخ بشر قدمت دارد. جوهرۀ سیاست به تعبیر اشمیت در دوگانۀ دوستی-دشمنی خلاصه می‌شود. درواقع نفس سیاست منازعه‌برانگیز است. در قرون اخیر در جهان اسلام، ادبیات منازعه و ستیزه‌جویی بسط و گسترش یافته است. مصداق عینی این ادعا کنش‌های فرقه‌هایی مانند وهابیت و گروه‌های جهادی-تکفیری در منطقه است. از آنجا که اصل بر منازعه و وظیفۀ سیاست حل منازعه مبتنی بر دوستی است، پژوهش حاضر درصدد بسط «سیاست دوستی» در ایران و میان ملت‌های مسلمان است. برای نیل به این مقصود، فضای فکری متفکر مؤثر عصر زرین اندیشۀ اسلامی یعنی خواجه نصیرالدین طوسی را به‌دلیل اهمیتی که به محبت در سیاست می‌دهد و آن را بالاتر از عدالت می‌داند و ظرفیت خوبی برای پرورش سیاست دوستی دارد، با نگاهی نو قرائت می‌کند. پرسش اصلی این جستار آن است که سیاست دوستی در دستگاه فکری اندیشمند چگونه شکل می‌گیرد. فرضیه آن است که عناصر شکل‌دهندۀ سیاست دوستی در دستگاه فکری خواجه نصیر نظیر خوشبختی عمومی، قدرت، برابری، پذیرش تفاوت، پذیرش دیگری، دوستی مسئولانه و عشق بستر شکل‌گیری سیاست دوستی را فراهم می‌کند. یافتۀ پژوهش این است که اندیشۀ سیاسی خواجه نصیر براساس الگوی نظری طراحی‌شده در زمینۀ دوستی سیاسی و مدنی قابلیت معاصرسازی دارد. این پژوهش با بهره‌گیری از نظرات اندیشمندان مغرب‌زمین در زمینۀ این سیاست دوستی (آرنت و دریدا) با جرح‌وتعدیل و نیز یک شاخص از امام خمینی سازۀ نظری را طراحی کرده است.

کلیدواژه‌ها

• آرنت
• امام خمینی
• خواجه نصیرالدین طوسی
• دریدا
• سیاست دوستی
• محبت

موضوعات

• بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان

عنوان مقاله [English]

The Politics of Friendship in the Political Thought of Khwaja Nasir al-Din Tusi

نویسندگان [English]

• Tahereh Sharif ¹
• Ebrahim Barzegar ²
• MohammadBagher Khorramshad, ³
• Nafisesadat Ghaderi ⁴

¹ PH.D Candidate in Political Science, Department of Theology and Political science, Faculty of Law, Science and Research Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran.

² Professor, Department of Political Scienc and Law, Allame Tabatabaei University, Invited professor in Department of Theology and Political Science, Faculty of Law, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

³ Professor, Department of political scienc and law.Allame Tabatabaei University, Invited professor in Department of Theology and Political Science, Faculty of Law, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

⁴ Assistant professor, Department of Theology and Political science, Faculty of Law, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Civil friendship among human beings is a noble virtue, a prerequisite for human flourishing, and a defining characteristic present since the dawn of history. As Carl Schmitt asserts, the essence of politics lies in the friend-enemy distinction, inherently inciting conflict. In recent centuries, discourses of hostility have expanded within the Islamic world, with movements such as Wahhabism and jihadist-takfiri factions exemplifying this tendency. Given that conflict appears foundational and that one of the main responsibilities of politics is conflict resolution through friendship, this study aims to conceptualize and advance the idea of a "politics of friendship" in Iran and across Muslim societies. To this end, the thought of Khwaja Nasir al-Din Tusi—an influential thinker from the Islamic Golden Age—is revisited. Tusi emphasized love in political thought, considering it superior to justice, and offering great potential for grounding a politics of friendship. The findings suggest that Tusi's political philosophy can be adapted to contemporary contexts through a theoretical model of political and civil friendship. This model incorporates insights from Western thinkers such as Hannah Arendt and Jacques Derrida, as well as elements from the thought of Imam Khomeini.

کلیدواژه‌ها [English]

• Arendt
• Derrida
• Imam Khomeini
• Khwaja Nasir al-Din Tusi
• Kindness Politics of Friendship