نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عرفان گلینی حسنی‌پور ¹
• ابراهیم راستیان ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

² دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان، پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

چکیده

امروزه با توجه به بسیاری از مسائل بنیادین علوم اجتماعی که حول دوگانگی برساخت ـ واقعیت به وجود آمده‌اند، شاهد طیف گسترده‌ای از نظریات پیرامون ماهیت ساختار اجتماعی هستیم، به‌گونه‌ای که از یک سو واقع‌گرایانی نظیر دورکیم، ساختار اجتماعی را واقعیتی عینی و مسلط بر عاملیت‌های انسانی برشمرده که بایستی تحت ضوابط خاصی کشف شوند و در سوی دیگر برساخت‌گرایانی چون برگر و لاکمن، ساختار اجتماعی را برساخته‌ای اجتماعی دانسته‌اند که انسان‌ها بنا بر قرارداد خاص خود، آن را ایجاد کرده‌اند. در سنت پژوهشی فلسفه اسلامی، سیدمحمدحسین طباطبایی نیز برای فهم ماهیت ساختار اجتماعی، نظریه‌ای را تحت عنوان «اعتباریات» ارائه کرده‌ که به‌رغم تأکید بر اعتبار ساختار اجتماعی (نه کشف و نه ساخت)، این موضوع را تبیین می‌نماید. در پژوهش حاضر، نخست مبتنی بر روش توصیفی ـ تحلیلی به تبیین مبانی معرفتی دیدگاه دورکیم، به‌عنوان برجسته‌ترین نماینده واقع‌گرایی و دیدگاه برگر و لاکمن، به‌عنوان شاخص‌ترین نمایندگان برساخت‌گرایی، پرداخته خواهد شد. در پایان، با بهره‌گیری از رهیافت تطبیقی و بهره‌مندی از ظرفیت نظریه اعتباریات علامه طباطبایی، نشان داده خواهد شد که ساختارهای اجتماعی، اعتباریاتی بعد از اجتماع هستند که در خلال یک فرایند تدریجی و با تعیین محدوده‌ای مشخص از نقش‌ها و روابط اجتماعی، کنش‌های عاملیت‌های انسانی را در جهت میل به اهداف و غایات مطلوبشان کنترل و اداره می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

• اعتباریات
• برساخت‌گرایی
• ساختار اجتماعی
• طباطبایی
• واقع‌گرایی

موضوعات

• ایده‌های نوین برای بازسازی علوم اجتماعی بر اساس منابع فکر اسلامی

عنوان مقاله [English]

A critical view at constructivist and realist values in the study of social structure based on Tabatabai's Theory of Etebarian

نویسندگان [English]

• Erfan Goleyni Hasanipor ¹
• Ebrahim Rastiyan ²

¹ MA of Culture and Communication, Imam Sadegh University, Tehran, Iran.

² PhD in Transcendental Wisdom, University of Isfahan, Researcher of Development Center, Imam Sadeq University (PBUH), Tehran, Iran.

چکیده [English]

ccording to many fundamental issues of social sciences, which have arisen around the construction - reality dichotomy, we see a wide range of theories about the nature of social structure. On the one hand, realists such as Durkheim consider the social structure as an objective reality that dominates human agency, which must be discovered under certain criteria. On the other hand, constructionists like Berger and Luckman considered the social structure to be a social construction that humans have created according to their own contract. In the research tradition of Islamic philosophy, M.H Tabatabaei has also presented a theory titled "Etebarian " to understand the nature of the social structure, which explains this issue despite the emphasis on the validity (neither discovery nor construction). In the current research, based on the analytical - descriptive method, we will first explain the epistemological foundations of Durkheim's view, as the most prominent representative of realism, and the view of Berger and Luckman, as the most prominent representatives of constructivism. In the end, by using the comparative approach and benefiting from the capacity of Tabatabaei's theory of Etebarian, we will show that social structures are post-social credits that during a gradual process and by determining a certain range of roles and social relations, controls and manages the actions of human agencies in the direction of their desired goals and ends.

کلیدواژه‌ها [English]

• Constructivism
• Etebarian
• Realism
• Social Structure
• Tabatabaei