بررسی مسئله اجتماعی از دیدگاه شهید محمدباقر صدر

عبدالحسین کلانتری؛ منصوره مهدی زاده

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1391، ، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22059/jstmt.2012.54253

چکیده
  در پژوهش حاضر تلاش شده است با شرح و دسته‌بندی آرای اجتماعی شهید محمد باقر صدر، مسئله اجتماعی از دیدگاه وی مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور چیستی مسئله اجتماعی، آثار و راه‌حل‌های آن در آثار شهید صدر تحلیل گردید. بررسی حاضر از نوع اسنادی است و با استفاده از فن تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. بر اساس نتایج پژوهش، تعریف مسئله اجتماعی ...  بیشتر

علوم اجتماعی قاعده مدار است یا قانون مدار؟ (بازخوانی آراء علامه محمدحسین طباطبایی)

حسین کچویان؛ عبدالحسین کلانتری

دوره 1، شماره 1 ، مهر 1390، ، صفحه 1-27

چکیده
  «قانون‌مدار» یا «قاعده‌مدار» بودن عرصهٔ اجتماعى، یکى از مسائل بنیادى جامع‌هشناسى است که توجه بسیارى از متفکران کلاسیک، از جمله وبر و دورکیم و مارکس و نیز نظریه‌پردازان معاصر نظیر هابرماس و گیدنز و باسکار را به خود، مشغول کرده است. نوع مواضع اتخاذشده، در قبال این موضوع دوگانه، تبعات زیادى براى صورتبندى و تفکر اجتماعى ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
تحلیل عناصر مفهومی گفتمان بیداری اسلامی در کلام مقام معظم رهبری از منظر تحلیل گفتمان

محمد میرزایی؛ علی ربانی؛ اصغر حقیقی مقدم

دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 1-29

https://doi.org/10.22059/jstmt.2015.60442

چکیده
  مقاله حاضر در پی تحلیل و بررسی شالوده­های مفهومی و دال­های مفصل­بندی گفتمان بیداری اسلامی از منظر مقام ­معظم­ رهبری است. در این تحقیق، در چارچوب روشی ترکیبی از نظریۀ زبان­شناسی انتقادی نورمن فرکلاف در تحلیل متون و از نظریهۀ گفتمان لاکلاو و موفه در چگونگی فراآیند هژمونیک شدن و تفوق یافتن گفتمان بیداری ­اسلامی بهره برده ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
بنیادهای «جهان‌وطنی» در اندیشه اسلامی از دیدگاه آیت‌الله مطهری

سید محمدهادی مقدسی؛ مهدی امیدی

دوره 12، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22059/jstmt.2023.336429.1496

چکیده
  جهان‌وطنی از موضوعات مهم در اندیشۀ سیاسی مغرب‌زمین در سه دورۀ کلاسیک، مدرن و معاصر است که امروزه به‌عنوان یکی از رویکردهای جهانی‌شدن، طرفداران جدی دارد. برخلاف جهانی‌شدن، آرمان اندیشۀ جهان‌وطنی، پردازش الگوهای اخلاقی جهان‌شمول یا تأسیس نهادهای سیاسی جهانی برای ایجاد حکومت جهانی است. با وجود این، جهانی‌شدن از موضوعات جدیدی ...  بیشتر

ایده‌های نوین برای بازسازی علوم اجتماعی بر اساس منابع فکر اسلامی
صورت‌بندی سیاست علم مبتنی بر خوانش جمعی متفکران انقلاب اسلامی

حسین قلی پور؛ مرتضی جوانعلی آذر؛ سید مجتبی امامی

دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 1-21

https://doi.org/10.22059/jstmt.2023.354798.1591

چکیده
  پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه «سیاست علم»، گاه، خصلتی تجربی داشته و نسبت بین متغیرها را کاوش و گزارش کرده‌اند. گاه خصلتی نظری داشته و مبتنی بر مبانی فکری، پاسخ‌هایی را به پرسش‌های حوزه سیاست علم، داده‌اند. در این‌میان، بررسی اندیشه اسلامی در خصوص علم، موضوعی است که نیازمند واکاوی علمی است. اندیشه اسلامی ضمن تأکید فراوان بر ...  بیشتر

به سوی تدوین یک چارچوب فرانظری برای اسلامی‏سازی علوم انسانی

عباس قنبری باغستان

دوره 3، شماره 1 ، فروردین 1392، ، صفحه 7-30

https://doi.org/10.22059/jstmt.2013.53996

چکیده
  موضوع اسلامی‌سازی دانش، یکی از دغدغه‌های مهم عمده جوامع اسلامی است که البته مسبوق به سابقه نیز است. اگرچه تاکنون روش‌ها و الگو‌های فراوانی درباره چگونگی اسلامی‌سازی دانش و ضرورت آن توسط اندیشمندانی همچون سید حسین نصر، الفاروقی، العطاس، ضیاءالدین سردار و غیره بیان شده است، اما تدوین آن در چارچوبی فرانظری (متاتئوریک) که از یکسو ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
واکاوی نقش اجتماعی زن از منظر آیت‌الله خامنه‌ای

منصوره لولاآور؛ راضیه شاهمرادی زواره

دوره 4، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 9-28

https://doi.org/10.22059/jstmt.2014.57074

چکیده
  تحقیر نقش خانوادگی زنان و صرفاً اهمیت دادن به هویت اجتماعی آن‌ها، یکی از اشتراکات نظری دیدگاه‌های مختلف فمینیستی است. اندیشمندان اسلامی نیز آرای متفاوتی درباره جایگاه و نقش اجتماعی زن بیان کرده‌اند. در پژوهش حاضر، اندیشه‌های آیت‌الله خامنه‌ای، رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران درباره این موضوع بررسی شده است. همه سخنرانی‌ها و بیانات ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
اصالت فرد یا جامعه از منظر شریعتی

غلامرضا جمشیدیها؛ مریم توانای نامی

دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 9-32

https://doi.org/10.22059/jstmt.2018.247298.1159

چکیده
  همه جامعه‌شناسان به نوعی با دو مفهوم اصالت فرد و جامعه یا ساختار اجتماعی و کنش انسانی درگیرند. بر این اساس هریک با برقراری ارتباط میان این دو مفهوم، به برتری یکی بر دیگری توجه می‌کنند یا رابطه ای را میان این دو مفهوم برقرار می‌سازند. شریعتی به عنوان متفکری مسلمان، متأثر از تعلیمات اسلامی بوده و فضای فرهنگ اسلامی و مذهب شیعه تأثیرات ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
معرفت‌شناسی تطبیقی پیر بوردیو و مرتضی مطهری

مهناز فرهمند؛ مهدی عالی نژاد

دوره 7، شماره 2 ، مهر 1396، ، صفحه 9-39

https://doi.org/10.22059/jstmt.2018.208816.1056

چکیده
  چکیده مقاله حاضر به بررسی معرفت‌شناسی از دیدگاه پیر بوردیو و استاد مرتضی مطهری اختصاص دارد. این دو اندیشمند با توجه به پیشینه و زمینه‌های فکری خود، هر یک با نگاهی خاص به مسئله شناخت نگریسته‌اند؛ یکی با بینشی فلسفی اسلامی و دیگری از لحاظ جامعه‌شناختی غربی؛ چنانکه در جای‌جای تفکرات آنان می-توان تفاوت شناخت‌شناسی اسلامی از شناخت‌شناسی ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
تکوین علم مدنی فارابی از منظر روش‌شناسی بنیادین

محمدرضا قائمی نیک؛ حمید پارسانیا

دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 9-36

https://doi.org/10.22059/jstmt.2019.70420

چکیده
  ابونصر فارابی، به‌عنوان موسس فلسفۀ اسلامی، در مواجهۀ با علوم یونانی، از جمله فلسفۀ سیاسی، سعی کرده است با تکیه بر آموزه‌های اسلامی، علوم یونانی را بازخوانی و متحول کند. محصول این بازخوانی و تحول، طرحِ علومی متناسب با فرهنگ اسلامی از جمله علم مدنی است. این مقاله تلاش می‌کند این فرایند بازخوانی و تحول را با استفاده از روش‌شناسی بنیادین ...  بیشتر

الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از منظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای

شعیب بهمن

دوره 8، شماره 2 ، مهر 1397، ، صفحه 9-35

https://doi.org/10.22059/jstmt.2018.71325

چکیده
  طرح الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از سوی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مباحث مختلفی را پیرامون ضرورت‌های طرح و تدوین چنین الگویی بوجود آورده است. با توجه به اهمیت بالای اندیشه‌های ایشان در مورد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، بحث حاضر در پی پاسخگویی به این سوال اساسی است که «چه شاخص‌هایی در نگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای تدوین الگوی ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
چیستی «اسلام ناب» در اندیشه آیت الله خامنه ای

امین بختیاری؛ مهدی حسین زاده یزدی

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 9-29

https://doi.org/10.22059/jstmt.2019.72126

چکیده
  اسلام ناب در منظومه فکری رهبر انقلاب، آیت الله خامنه ای مفهومی بنیادین است و تمام ارجاعات و استدلالات ایشان بر مبنای این مفهوم صورت میگیرد. اسلام ناب در مقابل مفهوم اسلام آمریکایی قرار میگیرد. در این نوشتار با بررسی مهمترین ارجاعات موجود در سخنرانیها و آثار ایشان از قبل از انقلاب تاکنون میکوشیم تا مفهوم اسلام ناب و ابعاد آن را بررسی ...  بیشتر

مطالعه کیفی الگوی ابراز هویت ایرانیان و عراقی‌ها در آیین پیاده‌روی اربعین

غلامرضا تاج بخش؛ محمد رضا حسینی؛ انتصار موسوی

دوره 9، شماره 2 ، مهر 1398، ، صفحه 9-36

https://doi.org/10.22059/jstmt.2020.280141.1267

چکیده
  زیارت و سفرهای زیارتی داخلی و خارجی در ایران یکی از فعالیت‌های مذهبی بوده و استقبال زیادی از آن شده است. زیارت پیاده اربعین یکی از اشکال نوظهور سفر زیارتی است که پیش از این ایرانیان توجه زیادی به آن نداشته-اند؛ آیین پیاده‌روی اربعین بستر یک تجربه دینی زیارتی متفاوت است که در آن تمام طول مسیر پیاده‌روی مصداق تجربه زیارت امام حسین (ع) ...  بیشتر

مطالعه‌ی تطبیقی «تحلیل فرهنگی نظام سیاسی اسلام» در دیدگاه امام محمد غزالی و برتراند بدیع

منصور طبیعی؛ مینا زردشت

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 9-30

https://doi.org/10.22059/jstmt.2022.322039.1454

چکیده
  به‌زعم مردم شناسان کلاسیک و جامعه شناسان تاریخی، شکل‌گیری نظامات سیاسی به پدیده‌ی اجتماعی اولیه‌ای مرتبط است که در همه جوامع به‌صورت نطفه‌ای وجود داشته است. بر این اساس برداشت جامعه‌شناسی از مفهوم فرهنگ، جهتی خاص به تحلیل نظام‌های سیاسی می‌بخشد و در درجه اول این امر مستلزم روشن ساختن نشانه‌های فرهنگی، یعنی همان نظام‌های معنایی ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
نقش فطرت و طبیعت انسان در سیر صعودی و نزولی او از دیدگاه امام خمینی(ره)

علی احمدپور

دوره 12، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 9-29

https://doi.org/10.22059/jstmt.2022.318562.1440

چکیده
  فطرت و طبیعت،نقش مهمی در سعادت و شقاوت انسان دارند.فطرت، با روح الهی مرتبط است که آلوده نکردن آن به گناه،انسان را رستگار و سیر صعودی به طرف خداوند را بر او هموار می‌سازد.ولی طبیعت،با بُعد جسمانی انسان مرتبط است که در صورت غلبه آن بر بُعد روحانی،انسان را به سیر نزولی سوق می‌دهد.از منظر امام، انسان از دو ساحت طبیعت و فطرت تشکیل شده است؛فطرت ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
نقش ادراکات انسانی در مراتب تکامل‌ اجتماعات انسانی در علم مدنی فارابی

حمید پارسانیا؛ مسلم طاهری کل کشوندی

دوره 6، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 28-9

https://doi.org/10.22059/jstmt.2017.63561

چکیده
  این پژوهش درصدد است که به ارزیابی نقش ادراکات انسان در شکل‌گیری انواع جوامع انسانی و تکامل آنها در علم مدنی فارابی بپردازد؛ به عبارت دیگر هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی رویکرد فارابی نسبت به منشأ تفاوت‌های موجود در مُدُن انسانی از چارچوب مراتب ادراکی حاکم بر یک جامعه است. روش تحقیق در پژوهش حاضر، استفاده از روش اکتشافی و رویکرد ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
بررسی جهان مفهومی «سنت» در اندیشة امام خمینی (ره)

قاسم زائری؛ زینب اعلمی

دوره 3، شماره 2 ، مهر 1392، ، صفحه 161-190

https://doi.org/10.22059/jstmt.2013.55725

چکیده
  امام خمینی (ره) راهبری انقلاب اسلامی 1357 را به عهده داشت. او در بافت گفتمانیِ مواجهة تاریخی متجددین و متدینین با «سنت» با فراتر رفتن از جهت‌گیری‌های «نفی سنت» و «بازگشت به سنت» از یک سو و «تکرار سنت» از سوی دیگر، جهت‌گیری «احیای سنت» را پایه‌ریزی و تقویت کرد. وی همچنین از دوگانة توسعه‌ای «سنت-تجدد» ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
مطالعه ی جامعه شناختی نقش مذهب در توسعه ی بومی مستقل،در ایران بعد از انقلاب ، با تأکید بر آموزه های فقه سیاسی امام خمینی(ره)

عزیز کلانتری؛ موسى عنبرى

دوره 4، شماره 2 ، مهر 1393، ، صفحه 193-233

https://doi.org/10.22059/jstmt.2014.58423

چکیده
  در این مطالعه هدف اصلی تبیین ریشه‌های دستاوردهای توسعه‌ی بعد از انقلاب به عنوان پدیده‌ای منحصربه‌فرد و خاص تحت عنوان «توسعه‌ی بومی مستقل»، بر پایه واقعیات خاص جامعه ایران است. بدین منظور از چارچوب تحلیلی و مفهومی جامعه‌شناسی وِبِر در تبیین دگردیسی‌های کیفی استفاده شده است. طبق این مدل، در ایجاد تحول هم شرایط مهم است و هم ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
بازنمایی «فقر» در رسائل و متون تاریخی ایرانی

موسی عنبری؛ صدیقه پیری

دوره 6، شماره 2 ، مهر 1395، ، صفحه 201-226

https://doi.org/10.22059/jstmt.2018.233710.1105

چکیده
  مفهوم فقر تحت تلقی‌ها و برداشت‌ها، معانی متعدد یافته است، اما در سال‌های اخیر با برساخت شکل خاصی از آن به عنوان مقوله‌‌ای اقتصادی و مادی و به عبارتی نقصان و کمبود، از بازنمایی سایر چهره‌های فقر و فقرا در تاریخ ایران غفلت شده است. مطالعۀ حاضر با بازنمایی فقر در آثار مکتوب متفکران ایرانی بعد از اسلام، در پی خروج از فضای غالب مطالعات ...  بیشتر

الگوی نظری مردم سالاری دینی از منظر امام خمینی (ره) با به کارگیری راهبرد نظریه پردازی داده بنیان

علی ربانی خوراسگانی

دوره 5، شماره 2 ، مهر 1394، ، صفحه 203-225

https://doi.org/10.22059/jstmt.2015.62019

چکیده
  پژوهش حاضر به بررسی نظام مردم سالاری دینی از دیدگاه امام خمینی می‌پردازد و به دنبال ارائۀ مدل نظری بر اساس فرمایشات و آثار ایشان می‌باشد. در ابتدا، پس از بیان مسئله، پیشینۀ نظری مردم سالاری و رابطۀ آن با دین اسلام از منظر صاحب‌نظران خارجی و داخلی بررسی شده است. سپس روش‌شناسی این پژوهش بر مبنای رویکرد نظریه‌پردازی داده بنیان توضیح ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
بررسی تطبیقی دیدگاه غزالی و خواجه نصیرالدین طوسی درباره سبب و متعلق دوستی

سعیده حمله داری؛ سید احمد فاضلی

دوره 12، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 15-29

https://doi.org/10.22059/jstmt.2023.350144.1562

چکیده
  فضیلت دوستی، سرشتی درونی دارد و از وجدان و فطرت آدمی سرچشمه می‌‌گیرد. غفلت از این فضیلت مهم، زیست انسان را درگیر آسیب‌‌های مخربی می‌‌کند که جبران آن سخت و گاه ناممکن است. دوستی شامل ابعاد گسترده‌‌ای از مراتب، موانع، معانی و منابع است که این پژوهش بر بررسی دو مقولۀ مهم «سبب و متعلق دوستی» تمرکز دارد و با طرح این سوالات آغاز ...  بیشتر

بررسی و تحلیل مفهوم فرزندآوری از دیدگاه امام محمد غزالی

علی انتظاری؛ عهدیه اسدپور

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1391، ، صفحه 19-39

https://doi.org/10.22059/jstmt.2012.54254

چکیده
  حجه‌الاسلام، ابوحامد، امام محمد غزالی طوسی، یکی از مشهورترین مردان تصوف در سده پنجم هجری است. در پژوهش حاضر، برخی آراء و اندیشه‌های غزالی درباره فرزندآوری و پدیده‌های مرتبط با آن، با روش اسنادی- تحلیلی و مطالعه کتاب احیاء علوم‌الدین، مورد بررسی قرار گرفته است. براساس یافته‌های پژوهش، وی به پدیده فرزندآوری اهمیت فراوان داده ...  بیشتر

بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
خاستگاه اجتماع انسانی از منظر علامه طباطبایی

علیرضا میرزایی؛ مهدی جلالوند

دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 23-36

https://doi.org/10.22059/jstmt.2023.358956.1609

چکیده
  مباحث اجتماعی و ناظر به جنبه های مختلف انسان با هویت جمعی در اندیشه و تتبعات و نوشته‌های علامه طباطبایی جایگاه ویژه‌ای دارد. ذهن ساختارمند این اندیشمند ممتاز اسلامی، موجب طرح و بحث از مبانی و ساختارهای ایجاد و حرکت اجتماع انسانی شده است؛ به گونه‌ای که می‌توان تفکر اجتماعی را یکی از نقاط ثقل اندیشه دینی ایشان به حساب ‌آورد. پژوهش ...  بیشتر

مطالعه مقایسه‏ای مفهوم قضا و قدر در آثار پیمایشی و غیرپیمایشی (براساس طرح مسئله‏ای از جمال‏الدین اسدآبادی)

شهناز صداقت زادگان

دوره 3، شماره 1 ، فروردین 1392، ، صفحه 25-45

https://doi.org/10.22059/jstmt.2013.53997

چکیده
   مسئله پژوهش، برگرفته از آرای جمال‌الدین اسدآبادی است که کارکرد دین را موجب پیشرفت و تحریف آن را موجب انحطاط دانسته است. قضا و قدر یکی از باورهای دینی بین مسلمانان است که به اعتقاد اسدآبادی، موجب ایجاد انرژی، انگیزه حرکت و تلاش است. در پژوهش‌های پیمایشی متداول با الهام از چند نظریه‌پرداز غربی، به جای قضا و قدر از مفهوم تقدیرگرایی ...  بیشتر