ایدههای نوین برای بازسازی علوم اجتماعی بر اساس منابع فکر اسلامی
آرش حسنپور؛ علی ربانی خوراسگانی
چکیده
پیگیری و نیل به تحقق یک جامعهی ایدئال و آرمانی و رقم زدن سعادت بشری نیز یکی از اهداف همیشگی رهبران و اندیشمندان در جوامع بشری از گذشته تا به امروز بوده است. موضوع محوری این مطالعه نیز شناساییِ چیستی و مؤلفههای جامعهی خوب در اندیشهی مفسران اجتماعی قرآن است. رویکرد این مطالعه از نوع مسئلهمحور بوده و در مواجهه با قرآن رویکرد ...
بیشتر
پیگیری و نیل به تحقق یک جامعهی ایدئال و آرمانی و رقم زدن سعادت بشری نیز یکی از اهداف همیشگی رهبران و اندیشمندان در جوامع بشری از گذشته تا به امروز بوده است. موضوع محوری این مطالعه نیز شناساییِ چیستی و مؤلفههای جامعهی خوب در اندیشهی مفسران اجتماعی قرآن است. رویکرد این مطالعه از نوع مسئلهمحور بوده و در مواجهه با قرآن رویکرد تفسیر اجتماعی را پی گرفتهایم. این مطالعه با اهتمام به هستیشناسی دینی - اجتماعی و با محوریت نظریهی توحیدی و فطرت و استفاده از رویکرد فراترکیب بدین نتیجه رسیده است که یک جامعهی خوب در اندیشه مفسرین اجتماعی قرآن از سه رکن فرد صالح یا انسان کامل الهی، اُمِت وسط و حکومتِ الهیِ معقول مبتنی بر ولایتفقیه تشکیلشده است. همچنین نتایج کدگذاری این مطالعه گویای آن است که جامعهی خوب اسلامی واجد مؤلفههایی مانند توحید باوری، آزادی، عملِ صالح (حَسَن)، نظارت و ایمانِ متعهدانه، عدالت و برابری، اعتماد، وحدت و برادری، نظم و قانونگرایی، برقراری حکومت ولایتفقیه و مشارکت و مردمسالاری دینی است. مدل جامعهی خوب اسلامی بر انواع رابطه میان انسان و خدا، انسان و خود، انسان و جامعه و انسان و حکومت اعتناء کرده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد ایدئولوژی جامعهی خوب اسلامی، ایدئولوژی است جمعگرا، خدامحور، کمالجو، وحدتگرا، نظارتی و مشارکتی. جامعهی خوب از منظر اسلام و قرآن، یک اُمت دینی خردمند، منسجم، پویا، متکامل و متعادل است که مسیر سعادت جویی را تا نیل به حیات طیبه میپیماید.