حمیدرضا صارمی؛ آیلین شیدایی
چکیده
احیای تمدن اسلامی و الگوی توسعهی ایرانی-اسلامی نیاز به مبانی فلسفی و دانش بومی دارد. بر همین اساس بازخوانی مفاهیم امروزین توسعه که عمدتا ریشه در مطالعات غربی دارند، در اندیشهی حاکم بر شهر اسلامی ضروری مینماید.هدف اصلی پژوهش جست و جوی مفهوم «سرمایه اجتماعی» به عنوان یکی از عوامل توسعه انسانمحور در اندیشههای ملاصدرا به ...
بیشتر
احیای تمدن اسلامی و الگوی توسعهی ایرانی-اسلامی نیاز به مبانی فلسفی و دانش بومی دارد. بر همین اساس بازخوانی مفاهیم امروزین توسعه که عمدتا ریشه در مطالعات غربی دارند، در اندیشهی حاکم بر شهر اسلامی ضروری مینماید.هدف اصلی پژوهش جست و جوی مفهوم «سرمایه اجتماعی» به عنوان یکی از عوامل توسعه انسانمحور در اندیشههای ملاصدرا به عنوان نقطهی عطف پیوند فلسفه، عرفان و کلام اسلامی است. در این مقاله با استفاده از روش هرمنوتیک سنتی که مبتنی بر مولف محوری و متن محوری است، تلاش شدهاست در سه گام به خوانش سرمایه اجتماعی در حکمت صدرایی دست یابیم. در گام نخست با تفسیر آثار و اندیشههای مکتوب صدرالمتالهین ابتدا با تبدیل متن به جهان زیسته، آثار اجتماعی نظریههای ملاصدرا استخراج میشود. در گام دوم با کشف افق متن، تفسیر و متن در هم میآمیزند و تلاش میشود تا مفاهیم فلسفی در سطح نظری به مفاهیم اجتماعی نزدیک شود. در گام سوم باید گفت سرمایه اجتماعی در نظر ملاصدرا منطبق بر فضایل اخلاقی در چارچوب قوانین الهی است که در روابط جمعی بروز مییابد و از این ره با مولفههای «سرمایه اجتماعی دینی» قرابت دارد. با تناظر مولفه-های نظری سرمایه اجتماعی با مولفههای مستخرج از اندیشههای ملاصدرا، در مییابیم که مولفههای سرمایه اجتماعی دینی هرچند تکیه بر فضایل اخلاقی و فردی دارند، لیکن نتیجهای که در روابط بین فردی برجای می-گذارند متناظر با مولفههای سرمایه اجتماعی در مبانی نظری غربی است.