بازخوانی و تفسیر ایدههای متفکران شاخص مسلمان
اصغر مولائی
چکیده
احکام ثابت میتواند مبنایی برای تهیه اصول و قوانین در شهرسازی اسلامی باشد. این رویکرد با محوریت احکام ثابت الهی دارای ویژگیهای فطری، تغییرناپذیری در طول زمان، جامعیت و قابلیت اعمال در تمامی ابعاد شهرسازی اسلامی است. عدم توجه به احکام ثابت در شهرسازی در عصر حاصر، موجب پدید آمدن طرحهای ناکارامد متعددی گردیده که تبعات منفی بر ...
بیشتر
احکام ثابت میتواند مبنایی برای تهیه اصول و قوانین در شهرسازی اسلامی باشد. این رویکرد با محوریت احکام ثابت الهی دارای ویژگیهای فطری، تغییرناپذیری در طول زمان، جامعیت و قابلیت اعمال در تمامی ابعاد شهرسازی اسلامی است. عدم توجه به احکام ثابت در شهرسازی در عصر حاصر، موجب پدید آمدن طرحهای ناکارامد متعددی گردیده که تبعات منفی بر ابعاد مختلف زندگی انسانها وارد نموده است. از این رو، این پژوهش با هدف تبیین اصول و مبانی شهر و شهرسازی اسلامی بر مبنای احکام ثابت است که با روش پژوهش تحلیل محتوای متون و استدلال منطقی و شیوههای مطالعه کتابخانهای و اسنادی انجام شده است. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که احکام ثابت در اندیشه اسلامی، دارای رویکردی تعالیگرا، کارآمد و مناسب در شناخت، تبیین و تحلیل موضوعات مختلف از جمله مطالعات شهری و شهر اسلامی است. بر اساس این نگرش هر معرفتی متشکل از دو گزاره فطری و اعتباری است که اعتبار گزارههای اعتباری در گرو سازگاری و تبعیت از گزارههای فطری است. احکام ثابت، همان قوانین شریعت هستند که بر اساس فطرت انسان برای انسانها وضع شده است. احکام اعتباری، قوانین متغیری هستند که بر طبق نیاز و مصلحت جامعه در دورههای مختلف ایجاد میشوند. واقعگرایی اسلامی میتواند در راستای نگاه انتقادی به برنامهریزی و طراحی شهری و رصد تحولات شهری مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین از دیدگاه ثابت مبنا، شهر اسلامی شهری است که در آن مسلمانان، با تکیه بر امور ثابت اسلامی، در جهت نیل به سعادت حقیقی تلاش مینمایند. شهر و شهرسازی اسلامی بر اساس واقعگرایی اسلامی، برنامهریزی، طراحی و مدیریت شهرها با محوریت احکام ثابت الهی است. این احکام باید مبنای اعتبار قوانین و مقررات شهر و شهرسازی در زمینههای مختلف فضایی_کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیستمحیطی، مدیریتی و حقوقی باشد.