نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
چکیده
احکام ثابت می‌تواند مبنایی برای تهیه اصول و قوانین در شهرسازی اسلامی باشد. این رویکرد با محوریت احکام ثابت الهی دارای ویژگی‌های فطری، تغییرناپذیری در طول زمان، جامعیت و قابلیت اعمال در تمامی ابعاد شهرسازی اسلامی است. عدم توجه به احکام ثابت در شهرسازی در عصر حاصر، موجب پدید آمدن طرح‌های ناکارامد متعددی گردیده که تبعات منفی بر ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها وارد نموده است. از این رو، این پژوهش با هدف تبیین اصول و مبانی شهر و شهرسازی اسلامی بر مبنای احکام ثابت است که با روش پژوهش تحلیل محتوای متون و استدلال منطقی و شیوه‌های مطالعه کتابخانه‌ای و اسنادی انجام شده است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که احکام ثابت در اندیشه اسلامی، دارای رویکردی تعالی‌گرا، کارآمد و مناسب در شناخت، تبیین و تحلیل موضوعات مختلف از جمله مطالعات شهری و شهر اسلامی است. بر اساس این نگرش هر معرفتی متشکل از دو گزاره فطری و اعتباری است که اعتبار گزاره‌های اعتباری در گرو سازگاری و تبعیت از گزاره‌های فطری است. احکام ثابت، همان قوانین شریعت هستند که بر اساس فطرت انسان برای انسان‌ها وضع شده است. احکام اعتباری، قوانین متغیری هستند که بر طبق نیاز و مصلحت جامعه در دوره‌های مختلف ایجاد می‌شوند. واقع‌گرایی اسلامی می‌تواند در راستای نگاه انتقادی به برنامه‌ریزی و طراحی شهری و رصد تحولات شهری مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین از دیدگاه ثابت مبنا، شهر اسلامی شهری است که در آن مسلمانان، با تکیه بر امور ثابت اسلامی، در جهت نیل به سعادت حقیقی تلاش می‌نمایند. شهر و شهرسازی اسلامی بر اساس واقع‌گرایی اسلامی، برنامه‌ریزی، طراحی و مدیریت شهرها با محوریت احکام ثابت الهی است. این احکام باید مبنای اعتبار قوانین و مقررات شهر و شهرسازی در زمینه‌های مختلف فضایی_کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست‌محیطی، مدیریتی و حقوقی باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Definition the Principles and Laws of Islamic Urbanism based on Unchangeable Rules
نویسنده [English]
- Asghar Molaei
Associate Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tabriz University of Islamic Arts, Tabriz, Iran
چکیده [English]
Unchangeable rulings can be the basis for preparing principles and laws in Islamic urban planning. This approach, centered on God's fixed decrees, has inherent characteristics, immutability over time, comprehensiveness, and the ability to be applied in all aspects of Islamic urban planning. Failure to pay attention to the fixed rules in urban planning in the era of Hasir has led to the emergence of many inefficient plans that have had negative consequences on various aspects of human life. Therefore, this research aims to explain the principles and foundations of the city and Islamic urban planning based on the fixed rulings, which was carried out with the research method of content analysis of texts and logical reasoning, and methods of library and document study. The findings of the research show that fixed rules in Islamic thought are a transcendental, efficient and appropriate approach in recognizing, explaining and analyzing various subjects, including urban studies and the Islamic city. According to this attitude, every knowledge consists of two natural and valid propositions, and the validity of the valid propositions depends on the compatibility and compliance of the natural propositions. The fixed rules are the laws of the Sharia that are established for human beings based on human nature. Credit laws are variable laws that are created according to the needs and expediency of the society in different periods. Islamic realism can be used in line with a critical view of urban planning and design and monitoring of urban developments. Therefore, from a fixed point of view, an Islamic city is a city where Muslims, relying on Islamic fixed affairs, strive to achieve true happiness. Islamic city and urban planning is based on Islamic realism, planning, design and management of cities with the focus of fixed divine decrees. These rulings should be the basis for the validity of city and urban development laws and regulations in various physical-spatial, social, economic, cultural, environmental, managerial and legal fields.
کلیدواژه‌ها [English]
- Unchangeable rules
- Islamic city
- Islamic law
- Islamic urbanism
- credit rules
)