بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان
عباس قنبری باغستان؛ سید محسن میری
چکیده
هدف از این مقاله به دست دادن فهمی جامع و روشن از «اسلامیسازی دانش» در دوران معاصر می باشد، که پاسخی روشنفکرانه، علمی و احیاگرانۀ متفکران اسلامی به پروژۀ مدرنیته در چند دهۀ اخیر است. این تحقیق با استفاده از روش تحقیق اسنادی و کتابخانه‌ای، به فراتحلیل بیش از 80 اثر (مقاله، کتاب، نقد و...) در زمینۀ «اسلامیسازی دانش» پرداخته ...
بیشتر
هدف از این مقاله به دست دادن فهمی جامع و روشن از «اسلامیسازی دانش» در دوران معاصر می باشد، که پاسخی روشنفکرانه، علمی و احیاگرانۀ متفکران اسلامی به پروژۀ مدرنیته در چند دهۀ اخیر است. این تحقیق با استفاده از روش تحقیق اسنادی و کتابخانه‌ای، به فراتحلیل بیش از 80 اثر (مقاله، کتاب، نقد و...) در زمینۀ «اسلامیسازی دانش» پرداخته و با ارائۀ نوعی تقسیم‌بندی موضوعی تلاش کرده تا تصویر روشن‌تری از آن به عنوان «کل» و مجموعه‌ای از «میراث غنی علمی» ارائه دهد. در این مقاله در جمع‌بندی نشان می‌دهیم که اسلامیسازی دانش با توجه به حجم زیادی از تلاش‌ها و کوشش‌های نظری و تحقیقاتی که در اقصی‌نقاط جهان، به خود اختصاص داده از یک‌سو نمایانگر رشد، بالندگی و غنای محتوایی آن است و از سوی دیگر، به‌نوعی «بازخیرش علمی» مسلمانان برای احیای دوران طلایی تمدن اسلامی محسوب می‌شود. لذا در مقایسه‌ای تاریخی، شاید بتوان با توجه به پویایی و روند تکاملی «اسلامیسازی دانش» در چند دهۀ اخیر، ارزش آن را با نقش «نهضت ایجاد دانش‌های عقلی و تجربی اسلامی» در زمان ورود مسلمانان به دوران طلایی «تمدن اسلامی» قابل قیاس دانست. ازاین‌رو، می‌توان نتیجه گرفت که «اسلامیسازی دانش» نه فقط تنها مسیر ممکن برای مقابله با مسائل و چالش‌های ناشی از مواجهه با مدرنیته است، بلکه همچنین این ظرفیت و پتانسیل را دارد که از طریق ایجاد گفتمان‌های خلاق در عرصه‌های مختلف علمی و روشنفکری به بازستاندن حاکمیت مسلمانان بر علم و دانش و احیای تمدن اصیل اسلامی کمک کند.
