نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد نژادایران ¹
• روژان حسام قاضی ²

¹ دکتری تخصصی علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

² استادیار گروه علوم سیاسی، واحد رباط کریم، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش باهدف بررسی مقایسه‌ای مفهوم غرب‌زدگی در ادبیات فکری روشنفکران ایرانی به‌صورت موردی داریوش شایگان و جلال آل‌احمد برای فهم ریشه تمایزات دیدگاه‌های آنها انجام و در آن سعی شده تا ضمن تحلیل نگرش آل‌احمد و شایگان به این مفهوم دو رویکرد متفاوت سیاسی و فلسفی حاکم بر نگرش روشنفکران ایران در مواجهه با سیطره فرهنگ و تمدن غربی بر جامعه ایرانی تبیین و راهکارهای آنها برای رهایی از این وضعیت مورد ارزیابی و مقایسه قرار گیرد. روش تحلیلی - مقایسه‌ای در این پژوهش موردتوجه بوده که با به‌کارگیری آن سعی شده ضمن تحلیل مفهوم غرب‌زدگی در ادبیات فکری این دو روشنفکر و بررسی نسبت خاستگاه فکری آنها با ادبیات فکری و تمایز اساسی میان آنها مورد بررسی قرار گیرد. یافته اصلی این پژوهش نشانگر آن است که تمایز اصلی مفهوم غرب‌زدگی اندیشه آل‌احمد و شایگان ریشه در رویکرد متفاوت فلسفی و سیاسی آنها در بررسی نسبت میان تمدن مدرن غربی بافرهنگ و تمدن‌های غیراروپایی است. نتیجه کلی نشان می‌دهد که رویکرد سیاسی و اقتصادی آل‌احمد منجر به استفاده پسااستعماری مفهوم غرب‌زدگی شده درحالی‌که نگاه فلسفی شایگان که مبتنی بر نقد هستی‌شناختی مدرنیته است دیدگاه‌های وی را به‌سوی نگرش‌های پسامدرن سوق داده است.

کلیدواژه‌ها

• غرب‌زدگی
• جلال آل‌احمد
• داریوش شایگان
• مدرنیته
• سنت

موضوعات

• بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان

عنوان مقاله [English]

Distinguishing the political approach from the philosophical approach to the concept of westernization in the thought of Al-Ahmad and Shaygan

نویسندگان [English]

• mohammad nezhadiran ¹
• rozhan hesam ghazi ²

¹ Assistant Professor /Islamic Azad University

² Department of Political Science, Rabat Karim Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

This research aims to compare the concept of Westernization in the intellectual literature of Iranian intellectuals in the case of Dariush Shaygan and Jalal Al-Ahmad in order to understand the root of the differences in their views, and in it, while analyzing the attitude of Al-Ahmad and Shaygan to this concept, the two different political and philosophical approaches that govern Iran's intellectuals in the face of the dominance of western culture and civilization on the Iranian society should be explained and their strategies to get rid of this situation should be evaluated and compared. Analytical-comparative method has been considered in this research, and by applying it, it has been tried to analyze the concept of westernization in the intellectual literature of these two intellectuals and examine the relationship between their intellectual origins and intellectual literature and the basic distinction between them. The main finding of this research indicates that the main difference between the concept of Westernization of Al-Ahmad and Shaygan's thought is rooted in their different philosophical and political approach in examining the relationship between modern western civilization and non-European civilizations. The general result shows that Al-Ahmad's political and economic approach has led to the post-colonial use of the concept of Westernization, while Shaygan's philosophical view, which is based on the ontological critique of modernity, has led his views to post-modern attitudes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Westernization
• Jalal Al-Ahmad
• Dariush Shaygan
• modernity
• tradition