نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از مسائل اساسی مکاتب فلسفی در حوزه علوم اجتماعی، مسئله احتماعی بودن انسان است. براین اساس مسئله اصلی این نوشتار نیز تبیین نظریه آیت الله جوادی آملی درباره اجتماعی بودن انسان است. در این مقاله با مراجعه به آثار ایشان و بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای این نتایج به دست آمده است: بر اساس نظریة جسمانیة الحدوث و روحانیةالبقاء بودن، انسان در نقطه آغاز موجودی جسمانی است و با حرکت جوهری به تدریج به وجودی روحانی می‌یابد. براساس این نظریه اگرچـه انسـان‌ها در حدوث، بهره‌مند از مبدأ واحد مشترک هستند، اما در بقاء، متناسب با نوع حرکت خود به انواع متعدد مبدل می‌شوند. آیت الله جوادی آملی اجتماعی بودن انسان را یکی از مراحل حرکت جوهری انسان برمی‌شمرد. وی انسان و کنش او را براساس حرکت جوهری در چند دسته جای می‌دهد: نخست؛ توحش طبعی و کنش حیوانی، دوم؛ استخدام متقابل و کنش متقابل، سوم؛ استخدام عادلانه و کنش مبتنی بر عقل، چهارم؛ احسان و ایثار و کنش مبتنی بر فطرت الهی. آیت الله جوادی آملی استخدام‌گری را معطوف ناشی از طبیعت انسان دانسته و معتقد است آدمی براساس فطرت خویش مدنیست، اما بر اساس طبیعت خود متوحش است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Ayatollah Javadi Amoli's theory of innate sociality

نویسنده [English]

  • Hosein Hajmohamadi

Tehran University

چکیده [English]

One of the important topics in the philosophical schools of social sciences is human sociality. The main issue of this article is the explanation of Ayatollah Javadi Amoli's theory about Human sociality. In this article, by referring to his works and using the library method, the following results have been obtained: According to the theory of the physicality of occurrence and the spirituality of survival, man is first a physical being, then with gradual movement in his essence, he becomes a spiritual being. Although humans benefit from a common single origin in the occurrence, but in survival, they are transformed into many types according to their movement type. Ayatollah Javadi Amoli considers human sociality to be the result of one of the steps in the essential movement of man. He puts human and their actions into several categories based on their essential movement: the first; Natural savagery and animal behavior, Second; Mutual recruitment and interaction, Fair employment and act based on reason, fourth; Sacrifice and benevolence and Action based on divine innate. Ayatollah Javadi Amoli considers serving others as a result of human nature. He believes that man is social by divine innate, but he is savage based on his nature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Innate sociality
  • natural savagery
  • physical creation
  • The spirituality of survival
  • . Javadi Ameli. employment
- ابن‌سینا (1364). النجاة، تهران: مکتب مرتضویه.
-------- (1375). الاشارات و التنبیهات، قم: نشر البلاغه.
- ابن‌خلدون (1375). مقدمه، ترجمه محمد گنابادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- ارسطو (1364). اخلاق نیکوماخوسی. ترجمه رضا مشایخی، تهران: انتشارات دهخدا.
- افلاطون (1374). جمهور، ترجمه فؤاد روحانی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
- جوادی‌آملی عبدالله (1375). فلسفه حقوق بشر، قم: مرکز نشر اسراء.
----------------- (1384الف). تفسیر انسان به انسان، قم: مرکز نشر اسراء.
----------------- (1384ب). حیات حقیقی انسان در قرآن، تحقیق غلامعلی امین، قم: مرکز نشر اسراء.
----------------- (1386الف). رحیق مختوم؛ شرح حکمت متعالیه، تدوین حمید پارسانیا، قم: مرکز نشر اسراء.
----------------- (1386ب). تفسیر تسنیم، قم، مرکز نشر اسراء.
----------------- (1386ج). شریعت در آینه معرفت، چاپ پنجم، قم: نشر اسراء.
----------------- (1387الف). تحریر تمهیدالقواعد، قم: مرکز نشر اسراء.
----------------- (1387ب). نسبت دین و دنیا، قم: مرکز نشر اسراء.
----------------- (1387ج). فطرت در قرآن، قم: مرکز نشر اسراء.
----------------- (1389). توحید در قرآن، قم: مرکز نشر اسراء.
- خواجه نصیرالدین الطوسى (1375). شرح الاشارات و التنبیهات مع المحاکمات، قم: نشرالبلاغة.
--------------------- (1405 ق). تلخیص المحصل، قم: نشرالبلاغة.
- صدرالدین شیرازی محمد بن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: موسسه تحقیقات فرهنگی.
------------------------------ (1375). شواهد الربوبیه، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران: حکمت.
------------------------------ (1382). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، قم: مکتبه المصطفوی.
------------------------------ (1388). الشواهد الربوبیة، قم: بوستان کتاب.
- صلیبا جمیل (1366). فرهنگ فلسفى. ترجمه: منوچهر صانعى درهبیدى. تهران: انتشارات حکمت.
- طباطبایی محمد حسین (1353). قرآن در اسلام. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
--------------------- (1358). اصول فلسفه و روش رئالیسم، با مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری، قم: صدرا.
------------------ (1382). تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- فارابی، ابونصر (1361). آراء اهل مدینه فاضله، تهران: کتابخانه طهوری.
- فخرالدین رازی، محمدبن عمر (1370). المباحث المشرقیه، قم: بیدار.
- فیاض لاهیجى، عبدالرزاق (1383). گوهر مراد، تهران: نشر سرمایه.
- مطهری مرتضی (1377ب). مجموعـه آثـار، ج 13، نقـدی بـر مارکسیسـم، تهـران: انتشـارات صـدرا.