نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

2 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی.

چکیده

مباحث اجتماعی و ناظر به جنبه های مختلف انسان با هویت جمعی در اندیشه و تتبعات و نوشته‌های علامه طباطبایی جایگاه ویژه‌ای دارد. ذهن ساختارمند این اندیشمند ممتاز اسلامی، موجب طرح و بحث از مبانی و ساختارهای ایجاد و حرکت اجتماع انسانی شده است؛ به گونه‌ای که می‌توان تفکر اجتماعی را یکی از نقاط ثقل اندیشه دینی ایشان به حساب ‌آورد. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی، مبانی اندیشه‌ای علامه طباطبایی در بحث از خاستگاه اجتماع انسانی و نوع ارتباط میان آنها را دنبال می‌کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، سازوکار تشکیل جامعه بشری، منشا اجتماعی بودن، ایجاد محدودیت در آزادی فردی، تعاون و همکاری جمعی، تشریع قانون و تشکیل و تاسیس حکومت و شیوه حکمرانی، به عنوان مبانی و پیش‌فرض‌های ساخت اجتماع انسانی در اندیشه‌ علامه، رابطه منظومه‌وار داشته و به مثابه دانه‌های زنجیر به هم متصل، ریسمان محکمی در زمینه حدوث و بقای جامعه انسانی را شکل داده‌اند. این نگاه ساختارمند به مباحث و مسائل اجتماعی، علامه را وارد اندیشه ورزی‌ در حوزه زندگی اجتماعی نموده است. ایشان در اندیشه‌های اجتماعی، به ساخت جامعه از متن و درون و از پایین به بالا نظر دارد و هرم قدرت با وجود اهمیت، در اولویت دوم اندیشه‌های ایشان در مسائل اجتماعی و حکمرانی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The origin of human society from the perspective of Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • Alireza Mirzaei 1
  • Mahdi Jalalvand 2

1 Assistant Professor of Islamic Philosophy and Theology Department of Shahid Mahalati Higher Education Complex

2 Assistant Professor of Islamic Philosophy and Theology Department of Shahid Mahalati Higher Education Complex

چکیده [English]

Social issues and looking at different aspects of human being with collective identity have a special place in the thought and writings of Allameh Tabatabai. The structured mind of this distinguished Islamic thinker has led to the design and discussion of the foundations and structures of the creation and movement of human society; In such a way that social thinking can be considered one of the weight points of his religious thought. The present study, using a descriptive-analytical method, follows Allameh Tabatabai's thought foundations in discussing the origin of human society and the type of communication between them. The results of the research show that the mechanism of forming human society, the origin of sociality, the creation of restrictions on individual freedom, collective cooperation, the enactment of law and the formation and establishment of government and the way of governance, as the foundations and presuppositions of building human society in thought. Allameh has a systematic relationship and, like the seeds of a chain, they have formed a strong thread in the context of the occurrence and survival of human society. This structured look at social topics and issues has brought Allameh into thinking in the field of social life. In his social thoughts, he believes in building society from the context and from the bottom up, and the pyramid of power, despite its importance, is the second priority in his thoughts on social issues and governance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Society
  • Origin of society
  • Socialization
  • Government
  • Allameh Tabatabai
- قرآن.
- حلی، حسن بن مطهر. (بی­تا)، الالفین، قم: هجرت.
- سبحانی، جعفر. (بی­تا)، الالهیات، علی هدی الکتاب و السنة و العقل، قم: المرکز العالمی لداراسات الاسلامیة.
- طباطبایی، سید محمد حسین. (1341)، بحثی درباره مرجعیت و روحانیت، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپخانه مصباحی.
- طباطبایی، سید محمد حسین. (1366)، ولایت نامه، ترجمه رسالة الولایة، ترجمه: همایون همتی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- طباطبایی، سید محمد حسین. (1374)، تفسیرالمیزان، ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفترانتشارت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- طباطبایی، سید محمد حسین. (1396)، مجموعه رسائل، قم: انتشارات بوستان کتاب.
- طباطبایی، سید محمد حسین. (بی­تا)، اسلام و اجتماع، قم: انتشارات جهان آرا.
- طباطبایی، سید محمد حسین. (بی­تا)، شیعه، مجموعه مذاکرات با پرفسور هانری کربن، قم: انتشارات هجرت.
- طباطبایی، سید محمد حسین. (1360)، شیعه در اسلام، قم: بنیاد فکری و علمی علامه طباطبایی.
- طباطبایی، سید محمد حسین. (بی­تا)، وحی یا شعور مرموز- علم امام، قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
- طباطبایی، سید محمدحسین. (1387)، اصول فلسفه رئالیسم، قم: بوستان کتاب، چاپ دوم.
- طباطبایى، سید محمدحسین. (1388)، بررسى­هاى اسلامى، قم: بوستان کتاب، دوجلد، چاپ دوم.
- طباطبایى، سید محمدحسین. (1417)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: مکتبة النشر الاسلامی، چاپ پنجم.
- طوسی، نصیرالدین. (1367 / 1409ق)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، شارح: ابن مطهر حلی، قم: انتشارات شکوری.
- مطهری، مرتضی. (1384)، مجموعه آثار، ج7 تهران: انتشارات صدرا.
- موسوی خمینی، روح الله. (1391ق/ 1971م)، ولایت فقیه (حکومت اسلامی)، بی­جا: بی­نا.
- موسوی شفتی، سید اسدالله. (بی­تا)، الامامة، قم: مکتبة الحجة الاسلام الشفتی.