نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه بیرجند

چکیده

مسئله آنست که خروج از انفعال در برابرفرهنگ مبتذل در حال اشاعه و تحقق دکترین جهانی شدن فرهنگ اسلامی، با تکیه بر معیارها و سلایق شخصی مبلغان، امکان پذیر نیست؛ و نیازی جدی به الگوئی استاندارد شده از منابع دین وجود دارد. لذا هدف این مقاله استخراج و تدوین الگوی کارگزاری نفوذ اجتماعی دین از آموزه‌های قران است که با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای کیفی و گرانددتئوری، میسر گردیده است. یافته ها نشان می‌دهد الگوی بدست آمده دارای دو بعد عملی و نظری است که شاخص‌های بعد نظری عبارتند از: تخصص، شناخت از َشرایط( فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و بین المللی)، شناخت از مخاطب و شناخت از نقش‌های خود. شاخص‌های بعد عملی نیزعبارتند از: ایمان، امانتداری، اطمینان در ارائه، استقامت و پایداری و هماهنگی با مخاطب.نتیجه آنکه میزان نفوذ اجتماعی دین از طریق هر کدام از کارگزاران با میزان نزدیکی و شباهت آنها با الگوی گارگزاری نفوذ اجتماعی دین در آموزه‌های قرآنی، ارتباط مستقیم دارد. هر چه نزدیکی و شباهت بیشتر، نفوذ اجتماعی دین بیشتر و هر چه نزدیکی و شباهت کمتر، نفوذ اجتماعی دین، کمتر خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Pattern of social influence of religion in the teachings of the Quran

نویسنده [English]

  • mohammad bagher akhoundi

Sociology،Humanities،birjand

چکیده [English]

In order to overcome passivity against the spreading vulgar culture and to implement the doctrine of globalization of Islamic culture, subjective criteria of the missionaries should be avoided. This seriously need a standardized model of religious sources. Therefore, This study aims is to extract and elaborate the agency pattern of the social influence of religion relying on the teachings of the Qur'an and using the content quality analysis and grounded theory. The findings show that the obtained pattern has two practical and theoretical dimensions. The theoretical indicators include expertise, knowledge of the (cultural, social, economic, political and international) conditions, recognition of the audience and recognition of the personal roles. Practical indicators include faith, fidelity, confidence in the presentation, endurance and sustainability and coordination with the audience. Results reveal that there is a direct relationship between the social influence of the religion and the degree of their proximity and similarity with the pattern of social influence agency of the religion in the teachings of the Qur'an through each of the agents; so that the more proximity and similarity are, the more social influence of the religion is and the less proximity and similarity are, the less social influence of the religion is.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Qur'an"
  • "Social Influence of Religion"
  • "Agency Pattern"
  • " Practical Dimension"
  • "Theoretical Dimension"
-         قرآن مجید
-         ارونسون، الیوت (1373)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمۀ حسین شکرکن، تهران: انتشارات رشد، چاپ هشتم.
-         استرایکر، شلدون و دیگران (1376)، مبانی روان‌شناسی اجتماعی جلد 3، ترجمة جواد طهوریان، معاونت فرهنگی آستان قدس­رضوی.
-         آذربایجانی، مسعود و دیگران (1385)، روان‌شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان سمت.
-         آخوندی، محمدباقر (1379)، «تأثیر فرهنگ و شرایط اجتماعی درشکل­گیری آرمان شهر قرآنی»، دو فصلنامه علمی پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی، شماره 4: 59-77.
-         آخوندی،محمدباقر ( 1393)، «سنخ­شناسی نفاق در قران مجید( بررسی جامعه‌شناختی پدیده نفاق)»، دو فصلنامه علمی پژوهشی آموزه­های قرآنی، شماره20: 53-77.
-         باقری،خسرو (1393)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، چاپ سی­وپنجم، تهران: چاپ خجسته.
-         جوادی­آملی، عبدالله(1391)، جامعه در قرآن، قم: انتشارات اسراء.
-         جمشیدیها و آخوندی (1395)، «الگوئی قرانی برای سنجش دین‌داری مردم ایران»، دو فصلنامة علمی پژوهشی آموزه­های قرآنی، شمارۀ 23: 55-79.
-         حسن‌زاده آملی، حسن (1381)،  انسان و قرآن، قم: انتسارات قیام.
-         شرف­الدین و صابرکیوج (1392)، «اشاعۀ نوآوری از دیدگاه قرآن کریم»، دو فصلنامۀ دین و ارتباطات، بهار و تابستان1392، شماره43:
-         راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، ناشر: دارالعلم الدار الشامیة، دمشق بیروت.
-         رفیع­پور، فرامرز (1378)، آناتومی جامعه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
-         عباسی، ­مقدم (1390)، «بررسی تطبیقی شیوه­های ارتباطی و تبلیغی چهره­های قرآنی»، دوفصلنامه  مطالعات قرآن و حدیث، پاییز و زمستان 1390 شماره9
-         صادقی­نیری و حاجی­زاده (1390)، «روش‌های دعوت و تبلیغ قرآنی از دیدگاه علامه طباطبایی»، دوفصلنامة پژوهش دینی، بهار و تابستان1390 شماره22:
-         طالقانى، سید محمود (1362)، پرتویى از قرآن، تهران: شرکت سهامى انتشار، تهران.
-         طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیه.
-         طبرسى، فضل­بن­حسن (1372)، مجمع­البیان فى تفسیرالقرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
-         فرانزوی، استفن (1381)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمۀ مهرداد فیروزبخت و دیا بازبینی کنید.گران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
-         فرهنگی، علی اکبر (1374)، ارتباطات انسانی، تهران: مؤسسة خدمات فرهنگی رسا.
-         فضل­الله، سیدمحمدحسین (1419ق)، تفسیر من وحى القرآن، بیروت: دار‌الملاک للطباعة و النشر.
-         فیض کاشانی، ملامحسن (1415ق)، تفسیر فیض کاشانی، تهران: انتشارات ال
-         قرائتى محسن (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
-         قرشى، سید على اکبر (1371)، قاموس قرآن، تهران: نشر دار الکتب الإسلامیه.
-         کاشانى­ملا فتح­الله (1336)، تفسیرمنهج الصادقین­فى الزام المخالفین، کتاب‌فروشى محمد حسن علمى.
-         کریمی، یوسف (1377)، روان‌شناسی اجتماعی، ارسباران.
-         کوئن، بروس (1386)، درآمدی به جامعه‌شناسی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: انتشارات توتیا.
-         گیدنز، آنتونی (1388)، جامعه‌شناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
-         گیدنز، آنتونی (1373)، جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
-        مکارم‌شیرازى، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.