نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تهران

2 دانشجوی دانشگاه تهران

چکیده

تبیین امور واقع از منظر ابن خلدون
(نگاهی نو به مقدمه)
چکیده
علم عمران ابن‌خلدون برپایه روش‌شناسی خاصی بنا نهاده شده است که فهم این نحوه تببینی گام مهمی در زمینه فهم منطق خلدون و متعاقب آن فهم پدیده‌های است که او قصد تبیین آنها را دارد. مقاله حاضر قصد بررسی نحوه تبیین وقایع توسط خلدون را دارد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع روش اسنادی است. یافته های تحقیق نشان می‌دهد که رویکرد تببینی ابن خلدون در تبیین امور واقع با رویکرد علمی متعارف امروزی که همان رویکرد قانون‌مدار یا نوموتتیک است، همخوانی دارد. از منظر روش‌شناسی نتایج بیانگر این امر است که تجربه‌ی خلدونی اشاره به تجریه مکرر در تاریخ دارد، به عبارتی همان ساختارهای رویکرد ساختارگرایی هستند که نتایج مشخص تکرار شونده‌ای را به دنبال خود دارند. از دید هستی‌شناسی نیز ابن‌خلدون فرض واقعیت بیرونی و مستقل از ذهن را به رسمیت می‌شناسد.
واژگان کلیدی: ابن‌خلدون، هستی‌شناسی، معرفت شناسی، روش‌شناسی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explain facts from the perspective of Ibn Khaldun: (A new approach to the Moghadamah)

نویسندگان [English]

  • gholamreza gamshidiha 1
  • younes akbari 2

1 Tehran University professor

چکیده [English]

Explain facts from the perspective of Ibn Khaldun: (A new approach to the Moghadamah)
Abstract
Ibn khaldun’s science of omran has been founded based on Special methodology that understanding that logic of explain is an important step to understanding the logic of khaldun and subsequently understanding of phenomena that He is going to explain them. This article is going to examine how to explain fact’s by khaldun. The research method in this study is documentary. The findings indicate that explained approach of ibn khaldun in explaining the facts is rule-based or nomothetic approach that is alignment with today's conventional scientific approach. In terms of methodology, findings demonstrate that khaldunin experience reference to the frequent experience in the history, in other words, his methodology is as structures of structural approach that to followed themselves repeated specific results. From the perspective of ontology also ibn khaldun recognizes assume external reality independent of the mind.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Khaldun
  • Ontology
  • Epistemology
  • methodology
  • Explanation
-         ابن‌خلدون، عبدالرحمان بن محمد (1382)، مقدمه ابن‌خلدون، ترجمة محمد پروین گنابادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-         ادواردز، پل (1375)، فلسفۀ تاریخ، ترجمة بهزاد سالگی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-         بلیکی، نورمن (1390)، استراتژی‌های پژوهش اجتماعی، ترجمۀ هاشم آقابیگ پوری، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
-         جمشیدیها، غلامرضا، میرزایی، مهدی (1393)، «بررسی جامعه­شناس بودن ابن­خلدون با تأکید بر قواعد روش­شناختی امیل دورکیم»، فصلنامهۀ معرفتی در دانشگاه آزاد اسلامی 59، سال 18، شمارۀ دوم: 277- 296.
-         جواد­زاده، علیرضا (1394)، «آسیب­شناسی روش ابن­خلدون در کشف قوانین اجتماعی (علم عمران) با تأکید بر دولت­ها»، معرفت، سال 24، شماره 212: 73-88.
-         حبیبی، حمدالله (1394)، «روش­شناسی ابن­خلدون، رهیافتی تاریخی- اجتماعی برای مطالعات تطبیقی در حوزۀ آموزش و پرورش»، مجلۀ پژوهش­نامه مبانی تعلیم و تربیت، سال 5، شمارۀ 2: 110-131.
-         حسین، طه (1382)، فلسفۀ اجتماعی ابن­خلدون، ترجمۀ امیرهوشنگ دانایی، تهران: انتشارات نگاه،.
-         صالحی، نصرالله (1380)، «تبیین تاریخی چیست؟ (با مروری بر کتاب فلسفۀ تاریخ، روش‌شناسی و تاریخ‌نگاری)»، کتاب ماه تاریخ و جغرفیا.
-         صدقی، ناصر (1388)، «روش­شناسی ابن­خلدون، در مطالعات تاریخی»، فصلنامۀ علمی- پژوهشی تاریخ‌نگری و تاریخ­نگاری، سال نوزدهم، دروة جدید، شمارة 2، پیاپی 78.
-         طباطبایی، سیدجواد (1379)، ابن­خلدون و علوم‌اجتماعی، وضعیت علوم‌اجتماعی در تمدن اسلامی، تهران: انتشارات طرح نو.
-         غراب، ناصرالدین، آزاد ارمکی، تقی (1379)، «نظریۀ معرفت­شناسی ابن­خلدون»، فصلنامة علوم‌اجتماعی، شماره 11 و 12: 237-255.
-         فروند، ژولین (1385)، جامعه­شناسی ماکس وبر، ترجمة عبدالحسین نیک­گهر، تهران: نشر نیکان.
-         فرهانی منفرد، مهدی (1382)، «دیدگاه معرفت­شناسی و روش­شناسی ابن­خلدون دربارۀ تاریخ»، فصلنامه تاریخ اسلام، سال چهارم: 125-158.
-         فی، برایان (1389)، فلسفۀ امروزین علوم‌اجتماعی، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران: انتشارات طرح نو.
-         کافی، مجید (1391)، «ابن­خلدون و جامعه­شناسی تاریخی»، دوفصلنامه علمی- تخصصی اسلام و علوم‌اجتماعی، سال 4، شمارة 8: 128-143.
-         محمدپور، احمد (1389)، روش در روش (دربارة ساخت معرفت در علوم‌انسانی)، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
-         مهدی، محسن (1358)، فلسفۀ تاریخ ابن‌خلدون، ترجمة مجید مسعودی، تهران: انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-         Calvert, john c.m (1984),  "Ibn khaldun and the orientalist historiography of the maghrib", Submitted to the faculty of graduate studies and research in partial, Fulfillment of the requirements for the degree of master of arts institute of islamic studies mcgill university montreal, Canada cl November.
-         Carter, stacy m. And little, miles (2007), "Justifying knowledge, justifying method, taking action: epistemologies, methodologies, and methods in qualitative research", Qualitative health research, Volume 17 number 10: 1316-1328.
-         Frederic dale, stephen (2006), "The last greek and the first annaliste historian", International journal of middle east studies, vol. 38, no. 3: 431- 451.
-         Ahmad, zaid (2003), The epistemology of Ibn khaldon, routledgecurzon, First published.
-         Chapra, m. Umer (2008),  "Ibn khaldun’s theory of development: does it help explain the low performance of the present-day muslim world?", The journal of socio-economics, NO. 37: 836–863.
-         Dhaouadi, muhammad (2006), "The concept of change in the thought of ibn khaldun and western classical sociologists", Slâm araþtýrmalarý dergisi, sayý 16: 43-87.
-         Ahmedm, Akbar (2002), "Ibn Khaldun's Understanding of Civilizations and the Dilemmas of Islam and the West Today", Middle East Journal, Vol. 56, No. 1: 20-45.