نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• یحیی بوذری نژاد ¹
• شاهین زرع پیما ²
• حسین طاهری ²

¹ مدیر گروه و دانشیار گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

² دانشجوی ترم سوم کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

چکیده
حکومت اسلامی مفهومی مهم است که به‌مجرد هجرت پیامبر اسلام (ص) از مکه به مدینه، سازواره‌ها و  ساختارهای آن به‌واسطۀ ایشان و مبتنی بر تعالیم الهی مندرج در پیام وحی تکوین یافت تا به‌واسطۀ قدرت سیاسی، روح اسلام در کالبد جامعه دمیده شود. لیک پس از رحلت ایشان، این مفهوم در معرض تأویل‌ها و تفاسیر مختلف قرار گرفت و منازعات گوناگونی حول مقام جانشینی و خلافتشان (از زمان خلفای راشدین تا بنی‌امیه و بنی‌عباس و درنهایت امپراتوری عثمانی) بین فرق گوناگون اسلامی، اعم از شیعه و سنی، شکل گرفت که عواقب برخی از این اختلافات و منازعات کماکان نیز دامن‌گیر جهان اسلام (خاصه پس از الغاء خلافت عثمانی و در منطقۀ حساس خاورمیانه) است. این مقاله در ابتدا به نحوی موجز و مختصر، به زمینه‌ها و بافت‎های اجتماعی و ایدئولوژیکی ظهور جنبش‌ها و جریان‌های اسلام‌گرای معاصر در منطقۀ خاورمیانه و جهان اسلام اشاره‌کرده و پس ‌از آن، به بررسی تطبیقی ویژگی‌ها و شاخصه‌های مهم مفهوم حکومت اسلامی از منظر دو متفکر اثرگذار در جهان اسلام، یعنی امام خمینی (1902-1989) از جهان تشیع و سید قطب (1906-1966) از جهان تسنن، در حوزه‌های کلان «فرهنگی، عقیدتی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی» می‌پردازد و تشابهات فکری این دو اندیشمند مسلمان را در حوزه‌های مذکور می‌کاود و درنهایت نیز ابوابی را برای مطالعات تطبیقی و تقریبی هرچه بیشتر در این باب می‌گشاید

کلیدواژه‌ها

• حکومت اسلامی
• اسلام‌‌گرایی
• توحید
• خلافت
• امامت
• عدالت اجتماعی
• سکولاریسم

موضوعات

• بازخوانی و تفسیر ایده‌های متفکران شاخص مسلمان

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Characteristics of Islamic State (Government) from the Perspective of Imam Khomeini and Sayyid Qutb.

نویسندگان [English]

• Yahya Bouzarinejad ¹
• shahin zarpeyma ²
• Hossein Taheri ²

چکیده [English]

Islamic state (government), an important concept in modern world and especially its political literature, has been established after the death of the Islam's prophet under the name of "Caliphate" or "Imamate" as an ideological, political, social and economic structure. Although The first Islamic state was built by the Islam's prophet in Medina, but after his death, the path that his successors chose, especially Shiites and Sunnis, had obvious differences, the differences that has been yet continuing and has created much crisis in the Middle East and around the world (especially after collapse of the Ottoman Empire). This article tries to analyses the social and ideological contexts of the emergence of contemporary Islamic movements in the Middle East and Islamic world for the first time and after that will have a comparative study of characteristics of Islamic state from the perspectives of Sayyid Qutb (1906-1966) and Imam Khomeini (1902-1989) in three major areas: "cultural-ideological", "political" and "socio-economics". this article tries to find intellectual similarities between the two thinkers and finally will offer other comparative/approximate studies in this or other related fields.

کلیدواژه‌ها [English]

• Islamic state (government)
• Islamism
• Monotheism (Tawhid)
• caliphate
• Imamate
• Social Justice
• Secularism