نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید پویا رسولی نژاد ¹
• اکبر شهبازی ²

¹ استادیار گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

² کارشناسی ارشد دانش اجتماعی مسلمین دانشگاه تهران

چکیده

این پژوهش به بررسی نظریه محبت - عدالت خواجه نصیرالدین طوسی و کاربردهای آن در کنترل اجتماعی می‌پردازد. با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی آثار خواجه نصیر و منابع مرتبط، یافته‌ها نشان می‌دهد که وی با ترکیب هوشمندانه محبت به عنوان مکانیسم درونی کنترل و عدالت به عنوان سازوکار بیرونی، الگویی جامع برای تنظیم روابط اجتماعی ارائه کرده است. نظریه محبت - عدالت خواجه نه‌تنها نظم و ثبات را تضمین می‌کند، بلکه با کاهش اتکا به اجبار و تأکید بر پیوندهای انسانی، به ایجاد جامعه‌ای متعادل و هماهنگ کمک می‌کند. به تعبیر دیگر، محبت به عنوان مکانیسم درونی کنترل، نیروی خودجوشی است که از طریق روابط عاطفی و به شکل ارگانیک همبستگی اجتماعی را محقق می‌کند، در حالی که عدالت به عنوان سازوکار بیرونی، ضامن نظم ساختاری جامعه است. این نظریه با توجه به تأکید همزمان بر ابعاد عاطفی و ساختاری کنترل اجتماعی و نیز انعطاف‌پذیری فرهنگی، می‌تواند به عنوان چارچوبی بومی برای تحلیل و طراحی نظام‌های کنترل اجتماعی در جوامع اسلامی مورد استفاده قرار گیرد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد که این نظریه قابلیت بالایی برای پاسخگویی به چالش‌های معاصر کنترل اجتماعی دارد و کاربرد عملی آن می-تواند در مسائل اجتماعی مانند کاهش کجروی، تقویت سرمایه اجتماعی، و مدیریت تعارضات مورد بررسی و استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• کنترل اجتماعی
• نظریه محبت - عدالت
• خواجه نصیرالدین طوسی
• جامعه اسلامی
• نظم اجتماعی

موضوعات

• کاربردی‌سازی تجربی دانش اجتماعی مسلمین

عنوان مقاله [English]

A study of Khajeh Nasir's theory of love-justice and its role in social control

نویسنده [English]

• Akbar Shahbazi ²

¹

² Master's student in Muslim Social Sciences, University of Tehran

چکیده [English]

This study examines the love-justice theory of Khwaja Nasir al-Din Tusi and its applications in social control. Using the qualitative content analysis method of Khwaja Nasir's works and related sources, the findings show that he has presented a comprehensive model for regulating social relations by intelligently combining love as an internal mechanism of control and justice as an external mechanism. Khwaja's love-justice theory not only ensures order and stability, but also helps to create a balanced and harmonious society by reducing reliance on coercion and emphasizing human bonds. In other words, love as an internal mechanism of control is a spontaneous force that achieves social solidarity through emotional relationships and in an organic way, while justice as an external mechanism guarantees the structural order of society. Given the simultaneous emphasis on the emotional and structural dimensions of social control as well as cultural flexibility, this theory can be used as a native framework for analyzing and designing social control systems in Islamic societies. The present study shows that this theory has a high potential to respond to contemporary challenges of social control, and its practical application can be examined and used in social issues such as reducing deviance, strengthening social capital, and managing conflicts.

کلیدواژه‌ها [English]

• Social control
• theory of love-justice
• Khwaja Nasir al-Din Tusi
• Islamic society
• social order