نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

2 استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم-دانشکده اصفهان

چکیده

عدالت‌جنسیتی ازمنظر نگرش اسلامی در سالیان متمادی موردبررسی بوده اما هم‌چنان نقاط نا‌مشخص زیادی از حوزه نظرتا عمل درآن وجوددارد؛ لذا پژوهش حاضر برآن شد تا با روش اجتهادی و به کمک تکنیک کدگذاری، این موضوع را در منظومه فکری آیت‌الله‌‌خامنه‌ای از ابتدای زعامت تا سال 1403 موردبررسی قراردهد.در این روش،کدِ پایه براساس بررسی انواع دلالت کلامیِ بیانات استخراج‌شده و سپس در مرحله مقوله‌بندی نسبت میان کدها(مطلق ومقید، عام وخاص وغیره)،سیاق و مخاطب کلام مورد بررسی قرارمی‌گیرد.
در منظومه فکری رهبری، عدالت به معنای ترکیبیِ برابری حقوق زن ومرد مبتنی‌بر اشتراکات انسانی، و نابرابری مبتنی‌بر افتراقات جنسیتی بیان می‌شود؛ دراین نگرش، برخی‌از مصادیق حقوقِ برابر و متفاوت زنان با مردان و مصادیق ظلم‌به زن و بازتعریف برخی از مصادیق حقوق و جزئیاتش و نیز بررسی نسبت میان حقوق مختلف بانوان مشاهده می‌شود. در این میان، حق کرامت،که خود شامل حقوقی چون زیست‌عفیفانه و زیست‌آرمانی است و در دو قسم خانوادگی و اجتماعیست، در رأس حقوق بانوان است.
پژوهش حاضر، الگوی سیاستی مستخرج از منظومه فکری رهبری مبتنی بر مبانی نظری را در چند بعد ویژگی‌ها(شامل الگوی مبتنی بر اهداف اسلامی و عقلانیت، مستمر، عمیق و به‌دور از شتاب‌زدگی و مبتنی بر نگرش تهاجمی به غرب‌‌ و نگرش‌سیستمی)، بازیگران اصلی تحقق سیاست عدالت‌جنسیتی(بانوان بازیگر محوری)، اولویت‌های حقوقی زنان و راهبردها(شامل فرهنگ‌سازی،اصلاح و تدوین قوانین حمایتی و سخت و شکل‌گیری نهضت دفاع از بانوان با رکنیت عفاف و شعارسازی صحیح) تبیین نمود که با نظر به این الگو می‌توان سیاست‌گذاری‌های مرتبط با بحث عدالت جنسینتی را بازخوانی، اصلاح و تدوین کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A benchmark policy model in the implementation of gender justice based on the intellectual system of Ayatollah Khamenei

نویسندگان [English]

  • Hoda Sadeghzadegan, 1
  • nafiseh azarbayejani 2

1 Master of Quran and Hadith Sciences, Isfahan University

2 Assistant Professor of Quran and Hadith Sciences, University of the Holy Quran Sciences and Education-Isfahan

چکیده [English]

Gender justice and the realization of women's rights are important topics that have been discussed for many years, but there are still many unclear points in the Islamic approach to it, from the field of opinion to practice. Therefore, the present study decided to investigate this issue in the collection of Ayatollah Khamenei's statements and messages from the beginning of his reign until 1403 with the help of ijtihad method and coding technique. n this method, the base code is extracted based on the examination of the types of verbal meanings of the statements, and then in the categorization stage, the ratio between the codes (absolute and restricted, general and specific, etc.), the context and the audience of the speech is examined.
In the intellectual system of leadership, justice is expressed as a combination of equal rights of men and women based on human commonalities, and inequality based on gender differences; In this intellectual system, some examples of equal and different rights of women with men and examples of oppression of women and redefinition of some examples of rights and their details, as well as an examination of the ratio between different rights of women are observed. In the meantime, the right to dignity, which includes rights such as chaste life and ideal life and is in two categories, family and social, is at the top of women's rights.
After going through these theoretical prerequisites in the intellectual system of leadership, the present research has extracted a political model in several dimensions of characteristics (including a model based on Islamic goals and rationality, continuous, deep and far from haste and based on an aggressive attitude towards the West and a systemic attitude). explained the main actors of realizing gender justice policy (women as the central actors), the legal priorities of women and strategies (including culture building, reforming and drafting protective and strict laws and the formation of the women's defense movement with chastity and correct slogans) Considering this model, policies related to gender justice can be reviewed, modified and formulated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women's rights
  • gender justice
  • oppression of women
  • political model
  • intellectual system of Ayatollah Khamenei
قرآن کریم
باستانی، سوسن، خسروی دهقی، کوثر(1398ش) ، موانع و چالش‌های سیاست‌گذاری بر مبنای عدالت‌جنسیتی، مسائل اجتماعی ایران،سال دهم، شماره 2،ص29-57.
ترکان، فاطمه، صادق زادگان،هدی،مقصودی،سمانه، (1403ش)، کتاب راه سوم "الگوی مترقی زن مسلمان در منظومه فکری آیت‌الله‌خامنه‌ای" ، چاپ اول، تهران، نشر بین‌الملل
سلیمی، ناهید، کاظمی،حسین (1400ش)،گفتمان‌ها و روایت‌های خطمشی‌گذاری عدالت‌جنسیتی در ایران: واکاوی علل و جهات تکثر برنامه‌ها و خط‌مشی‌ها، زن در توسعه و سیاست، دوره 19 ، شماره 2،ص ۲۶۹ – ۳۰۴.
سلیمی، ناهید، کاظمی،سیدحسین(1400ش)، پدیدارنگاری شیوه‌های درک و تحدید فرامسئله عدالت‌جنسیتی از منظر خط‌مشی‌گذاران حوزه زنان در ایران، فصلنامه مدیریت دولتی ایران،دوره 4، شماره 4،ص39-71.
شاکری گلپایگانی طوبی ، بهرامی، لیلا(1400ش)، بازخوانی حقوق جنسی زوجه از منظر اصول کلان اخلاقی-حقوقی)، پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال نهم، شماره 25،ص85-107.
صادقی،الهه،(1400ش)، سیاست جنسیت در ایران معاصر: نقش دولت در تغییر وضعیت و حقوق زنان، مجله دولت‌پژوهی،سال ششم،شماره 27،(ص61-ص89).
کاظمی،سیدحسین، سلیمی، ناهید، صادقی فسایی، سهیلا، شاکری گلپایگانی، طوبی(1398ش)، تحلیل گفتمـان، چـارچوبی بـرای شناسـایی ویژگی‌های خط‌مشی‌گذاری عدالت جنسـیتی در ایران، مجله مطالعات جنسیت و خانواده ،دوره 7 ،شماره 2، ص 62-100.
خامنه‌ای، سید علی(1397ش)، طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، تهران:انتشارات صهبا.
علاسوند، فریبا(1397ش)، عدالت‌جنسیتی به مثابه یک مفهوم تفسیرپذیر و نامتعین، دوفصلنامه مطالعات حقوقی فقهی زن و خانواده،دوره 1، شماره 1،ص59-78.
علـی‌پور، مهـدی، حسـنی، سیدحمیدرضـا(1389ش)،پـارادایم اجتهادی دانش دینی، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
کاظمی‌شیرزاد، علی(1402ش)، تحلیل مبانی فکری شاخص‌های برابری‌جنسیتی از منظر آیت الله خامنه‌ای، پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی.
کلینى، محمد بن یعقوب(1407 ق‏) ، الکافی، محقق / مصحح: غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏(1403 ق‏)، بحار الأنوار،بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
هاشمی شاهرودی،سید محمود(1394ش)، فرهنگ فقه،دائرة  المعارف الفقه الإسلامیة.
منابع اینترنتی:
Khamenei.ir : پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله‌‌‌خامنه‌ای