Document Type : Research Article / Original Article
Abstract
Fundamental methodology is a way in which the theory is generated. Given this, Sayyid Qutb’s social knowledge is inspired by Externalism and Ash'ari theology. Furthermore, the necessity of reference to the first generation of Muslims’ Ideas, in a Jihad frame, links his thought to Salafi stream. This paper, employing a documentary research method and following critical approach in description and interpretation levels, retrieves the fundamental methodology of social knowledge adopted by Sayyid Qutb in four realms: 1)the realm of “Idea”('Aghide) in which there is a kind of epistemological mutuality between social structure and people’s Ideas('Aghayed); 2)the realm of “Jihad” in which the theory of social change is pointed out; 3)the realm of “Islamic civilization” in which “the typology of society” is articulated; and 4)the realm of science and culture which from Sayyid Qutb’s opinion, this are has an inherent plurality. In addition, the fundamental methodology used by Sayyid Qutb encompasses a sort of critical approach toward social condition and intellectual schools so that one could be able to articulate this approach with four parameters: “Islamic values and Islamic society”, “elites and social change”, “value and action”(praxis), and “realism”. The prevalence of various social schools, especially the issue of West colonialism as one of the most important non-epistemic grounds based on Sayyid Qutb’s social knowledge, has raised the concern of revival of Islamic civilization for him. The influence of social thought of Sayyid Qutb in the current era has been affecting some Jihad-oriented deeds (Salafi) in the Middle East and, some social events in countries such as Egypt and Syria. The above mentioned observations make a critical review of Sayyid Qutb’s social theory a necessity.
Keywords
- اکوانی، حمداله و ارژنگ، اردوان (1391)، مدرنیته و اندیشه احیاگر: مروری بر اندیشه سیاسی سید قطب، دانش سیاسی و بین‌المللی، 1(2)، 33-54.
- الخالدی، صلاح عبدالفتاح (1380)، سید قطب از ولادت تا شهادت، ترجمه جلیل بهرامی‌نیا، تهران: احسان.
- السید، رضوان (1383)، اسلام سیاسی معاصر در کشاکش هویت و تجدد، ترجمه مجید مرادی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
- الموصللی، احمد (1378)، اصول‌گرایی اسلامی و نظام بین‌المللی، ترجمه مهرداد آزاد اردبیلی، تهران: کیهان.
- بغدادی، عبدالقاهر (1344)، تاریخ مذاهب اسلام، ترجمه محمدجواد مشکور، تهران: امیرکبیر.
- پارسانیا، حمید (1376)، حدیث پیمانه، قم: معارف.
- پارسانیا، حمید (1380)، عرفان و سیاست، تهران: مرکز آموزش و پژوهش سازمان تبلیغات اسلامی.
- پارسانیا، حمید (1390)، روش‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی، قم: کتاب فردا.
- پارسانیا، حمید (1391)، جهان‌های اجتماعی، قم: کتاب فردا.
- پارسانیا، حمید (1392)، نظریه و فرهنگ: روش‌شناسی بنیادین تکوین نظریه‌های علمی، راهبرد فرهنگ، 23، 7-28.
- جابری، محمدعابد (1389)، سقراط‌هایی از گونه دیگر: روشنفکران در تمدن عربی، ترجمه سید محمد آل مهدی، تهران: فرهنگ جاوید.
- حلبی، علی‌اصغر (1371)، تاریخ نهضت‌های دینی سیاسی معاصر، تهران: بهبهانی.
- رئیس کرمی، سید علی (1382)، شیخ محمد عبده و همبستگی جهان اسلام، زاهدان: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اهل سنت سیستان و بلوچستان.
- زاهدی، سعید (1391)، ماضی استمراری: سلفی‌گری در جهان اسلام از وهابیت تا القاعده، تهران: عابد.
- سوزنگر، سیروس (1383)، اندیشه‌های سیاسی سید قطب، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- سیاوشی، کرم (1389)، ارزش دانش‌های کهن و نوین غیرمسلمانان در اندیشه سید قطب، معرفت، 19(156)، 101-118.
- صفایی، سید احمد (1368)، علم کلام (جلد 1 و 2) تهران: دانشگاه تهران.
- علیخانی، علی‌اکبر و همکاران (1384)، اندیشه سیاسی در جهان اسلام از فروپاشی خلافت عثمانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، فرهنگ و مطالعات اجتماعی.
- فرمانیان، مهدی (1388)، گرایش‌های فکری سلفیه در جهان امروز، مشکوه، 104، 104-77.
- قطب، سید (1343)، عدالت اجتماعی در اسلام (جلد 1)، ترجمه محمد علی گرامی و سید هادی خسروشاهی، قم: مصطفوی.
- قطب، سید (1345)، آینده در قلمرو اسلام، ترجمه آیت‌الله العظمی سید علی خامنه‌ای، مشهد: سپیده.
- قطب، سید (1355)، زیربنای صلح جهانی، ترجمه سید هادی خسروشاهی و زین‌الدین قربانی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- قطب، سید (1378)، نشانه‌های راه، ترجمه محمود محمودی، تهران: احسان.
- گارده، لوئی (1352)، اسلام، دین و امت، ترجمه رضا مشایخی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- محمودیان، محمد (1391)، تأثیر اندیشه‌های نئوسلفیسم بر روند فکری ایدئولوژیک القاعده، پژوهش نامه علوم سیاسی، 7(3)، 79-114.
- مرکز نشر دانشگاهی (1366)، مبانی عقیدتی اسلامی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- مصباح یزدی، محمد تقی (1368)، آموزش عقاید (جلد 1 و 2)، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
- مطهری، مرتضی (1356)، علل گرایش به مادیگری، قم: صدرا.
- مطهری، مرتضی (1373)، سیری در سیره ائمه اطهار، قم: صدرا.
- میراحمدی، منصور و مهربان، احمد (1387)، ایدئولوژی سید قطب و اسلام رادیکال، پژوهش نامه علوم سیاسی، 4(1)، 175-212.
- نصر، سیدحسین (1384)، جوان مسلمان و دنیای متجدد، ترجمه مرتضی اسعدی، تهران: طرح نو.
- ویلم، ژان پل (1386)، جامعه‌شناسی ادیان، ترجمه عبدالرحیم گواهی (نقد و بررسی: علامه محمدتقی جعفری)، تهران: علم.
- هیکل، حسنین (1363)، پاییز خشم (جلد 1)، ترجمه محمد کاظم موسایی، تهران: امیرکبیر.
- Al-Azmeh, A. (1996), Islams and Modernities, London & New York: Verso.
- Bailey, K. D. (1994), Methods of Social Research, New York: The Free Press.
- Brown, D. (1996), Rethinking tradition in modern Islamic thought, Cambridge: Cambridge University.
- Daymon, C. & Holloway, I. (2005), Qualitative Research Methods in Public Relations and Marketing Communications, London & U.S. : Routledge
- Hansen, H. & Kainz, P. (2007), Radical Islamism and Totalitarian Ideology: a Comparison of Sayyid Qutb’s Islamism with Marxism and National Socialism, Totalitarian Movements and Political Religions, 8(1),55–76.
- Ismail, S. (2006), Rethinking Islamic politics: Culture, the state and Islamism, London & New York: I. B. Tauris.
- McCulloch, G. (2005), Documentary Research in Education, History and the Social Sciences, London and New York: Routledge Falmer.
- Rodinson, M. (1979), Marxism and the Muslim world, Translated by Michael Pallis, London: Zed.
- Rubin, B. (1990), Islamic fundamentalism in Egyptian politics, London: MacMillan.
- Saeed, A. (2006), Islamic thought: An introduction, London & New York: Routledge.
- Soage, A. B. (2009), Islamism and Modernity: The Political Thought of Sayyid Qutb, Totalitarian Movements and Political Religions, 10(2),189–203.
- Tavakol, M. (1987), Sociology of Knowledge: Theoretical Problems, New Delhi: Sterling.
- Ushama, T. (2007), Extremism in the Discourse of Sayyid Qutb: Myth and Reality, Intellectual Discourse, 15(2),167-190.
)